Κόλαφος για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι η έκθεση της οργάνωσης «Refugee Support Aegean» (RSA) για την κατάσταση που επικρατεί στις προσφυγικές δομές, οι οποίες βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα τεκμηριωμένη έκθεση, η οποία περιλαμβάνει και έρευνα στο πεδίο και συνεντεύξεις με τους ανθρώπους που βιώνουν την κατάσταση. Συγκεκριμένα, η RSA πραγματοποίησε έρευνα το διάστημα 20 Σεπτεμβρίου με 20 Νοεμβρίου 2024, με επιτόπιες αποστολές και έρευνα σε Κω, Λέρο και Σάμο, με τα μέλη της που δραστηριοποιούνται σταθερά στη Λέσβο και τη Χίο, και μέσω τηλεφωνικών συνεντεύξεων και ηλεκτρονικών επικοινωνιών.
Σύμφωνα με την έκθεση σε κάποια νησιά υπάρχει μειωμένος αριθμός των πραγματικών θέσεων φιλοξενίας που οφείλεται κυρίως στην κακή κατάσταση των εγκαταστάσεων και την ελλιπή συντήρησή τους από τις αρχές, με αποτέλεσμα οι ονομαστικές χωρητικότητες, να μην συμπίπτουν με τις πραγματικές χωρητικότητες. Δηλαδή ο αριθμός των ανθρώπων που λέει η κυβέρνηση ότι μπορούν να φιλοξενηθούν, είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που πραγματικά θα μπορούσαν να μείνουν σε ανθρώπινες συνθήκες. Μάλιστα, η έκθεση τονίζει ότι τον Σεπτέμβριο του 2023 «οι ονομαστικές χωρητικότητες σχεδόν όλων των δομών στα στοιχεία του Υπουργείου αυξήθηκαν μέσα σε ένα βράδυ, χωρίς να παρουσιαστούν διευκρινίσεις ή στοιχεία για τις αλλαγές στη δομή που θα αιτιολογούσαν την τροποποίηση».
Με βάση την RSA οι δομές έχουν σοβαρές φθορές. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι σπασμένες κλειδαριές που δεν έχουν αντικατασταθεί «λόγω έλλειψης κονδυλίων, με αποτέλεσμα να τίθεται θέμα ασφάλειας των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των γυναικών.»
Σύμφωνα με την έκθεση η ευθύνη βαρύνει και την κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς «ενάμιση χρόνο μετά τις συστάσεις της Ευρωπαίας Διαμεσολαβήτριας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ολοκληρώσει και δημοσιεύσει τον απαιτούμενο έλεγχο αντικτύπου των ΚΕΔ στα ανθρώπινα δικαιώματα, στο πλαίσιο του οποίου καλείται να προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που καταγράφονται. Η εν λόγω μελέτη φαίνεται να έχει ανατεθεί στον Υπεύθυνο Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (FRO) του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, χωρίς καμία σχετική δημόσια πληροφορία.3»
Η έκθεση περιγράφει εκτενώς και τα πολύ αυστηρά μέτρα ελέγχου και επιτήρησης που κάνουν τη ζωή δύσκολη τόσο στους διαμένοντες όσο και στους απλούς εργαζομένους των δομών. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι κατά την είσοδο «στη Σάμο, οι άνθρωποι πρέπει να αφαιρέσουν τα παπούτσια και τις ζώνες τους. Επιπλέον, εισάγουν την κάρτα τους σε ειδική υποδοχή και θέτουν και το δάχτυλό τους σε ειδικό μηχάνημα για επιβεβαίωση δακτυλικού αποτυπώματος. Αυτό το μέτρο εφαρμόζεται και σε υπαλλήλους της δομής, κάποιοι από τους οποίους είχαν διαμαρτυρηθεί κατά την εισαγωγή του μέτρου. Η τελική είσοδος γίνεται μέσα από τουρνικέ. Για την έξοδο από την ΚΕΔ οι διαμένοντες εισάγουν επίσης την κάρτα αιτούντος και δίνουν δακτυλικό αποτύπωμα.». Μάλιστα, κατά την άφιξη των αιτούντων/ουσών άσυλο στις ΚΕΔ ή ακόμη και σε προηγούμενο στάδιο, «αφαιρούνται χωρίς καμία τυπική διαδικασία τα κινητά τους τηλέφωνα για άγνωστο χρονικό διάστημα και χωρίς καμία περαιτέρω ενημέρωση του κατόχων ή δικαίωμα εναντίωσης τους με άσκηση σχετικής προσφυγής ή τον έλεγχο ανεξάρτητης αρχής. Ως αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής, οι άνθρωποι δεν έχουν κανένα μέσο για να επικοινωνήσουν με τον έξω κόσμο ή με τα μέλη της οικογένειάς τους ή να αναζητήσουν νομική συνδρομή.».
Διαρκές πρόβλημα παραμένει και η υδροδότηση των ΚΕΔ. Είναι ενδεικτικό το ότι οι άνθρωποι που μίλησαν στην RSA σε τρία νησιά, στην Κω και τη Λέρο, και στη Λέσβο, ανέφεραν ότι λάμβαναν μόνο ενάμισι λίτρο την ημέρα. Αυτές οι μαρτυρίες διαψεύδουν την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης η οποία σε σχετική ερώτηση απάντησε ότι: «Αναφορικά με το πόσιμο νερό, τονίζεται ότι οι αιτούντες άσυλο λαμβάνουν ημερησίως τρία (3) λίτρα εμφιαλωμένου νερού μέσω της σίτισης.». όμως
Το πρόβλημα υδροδότησης και αποχέτευσης προκαλεί και απάνθρωπες συνθήκες υγιεινής. Οι μαρτυρίες των ανθρώπων που μένουν στα καμπ συγκλονίζουν. Σύμφωνα με την έκθεση οι διαμένοντες στη Λέσβο «επισημαίνουν ότι υπάρχουν βρώμικα στρώματα τα οποία δεν αντικαθίστανται με καινούργια, και αναφέρονται στην ύπαρξη κατσαρίδων και ποντικιών μέσα στις σκηνές.» Ο Samuel από το Καμερούν δήλωσε χαρακτηριστικά ότι: ««Κάποιες φορές συγκεντρώνουμε χρήματα και αγοράζουμε εντομοκτόνο».
Στην Κω «Υπάρχουν λύματα στους διαδρόμους και στα δωμάτια κοντά στις τουαλέτες που προκαλούν φουσκάλες στα πόδια. Οι περισσότεροι που πηγαίνουν στο νοσοκομείο είναι επειδή έχουν φουσκάλες στα πόδια» όπως μεταφέρει ο Muhammad. Οι σχετικές φωτογραφίες προκαλούν ανατριχίλα
Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη ιατρικού προσωπικού.
Η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT), στην έκθεσή της για την Ελλάδα, συστήνει την παρουσία τουλάχιστον «ενός γιατρού πλήρους απασχόλησης και τριών νοσηλευτών/ριών για κάθε 500 άτομα». Όμως, σύμφωνα με την απάντηση της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης στις 11 Νοεμβρίου 2024, δεν υπάρχει γιατρός σε καμία ΚΕΔ πλην της Λέσβου.
Η έκθεση αναφέρει εκτενώς και μια σειρά από προβλήματα που αφορούν την καταβολή του νόμιμου οικονομικού βοηθήματος, τις μετακινήσεις, την άθλια διαμονή των ασυνοδευτων ανηλίκων, την εκπαίδευση, τις «τεράστιες ελλείψεις διερμηνείας», τις διαδικασίες υποδοχής, ταυτοποίησης και ασύλου, αλλά και τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες που στην πραγματικότητα εγκλωβίζονται για καιρό στα νησιά, σε άθλιες συνθήκες.
Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την έκθεση εδώ και να παρακολουθήσετε τη συνέντευξη της Ειρήνης Γαϊτάνου, υπεύθυνης επικοινωνίας της “Refugee Support Aegean”.
Διαβάστε επίσης