Μες στην πολυτελή πλαζ του Αστέρα στη Βουλιαγμένη, δίπλα στους λουόμενους και στις ξαπλώστρες χωρίς ελεύθερη πρόσβαση προς το ευρύ κοινό, βρίσκεται ο αρχαίος Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα
Εδώ και δεκαετίες γίνεται συζήτηση γύρω από τη δημιουργία ξεχωριστής εισόδου προς τον αρχαιολογικό χώρο ώστε οι πολίτες να απολαμβάνουν απρόσκοπτη επίσκεψη στον χώρο. Οι εργασίες ωστόσο φαίνεται να προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς εις βάρος του δημόσιου χαρακτήρα του αρχαιολογικού χώρου και του δικαιώματος των πολιτών στην πρόσβασή τους σε αυτόν.
Ταυτόχρονα ο ιδιώτης χρησιμοποιεί τον αρχαιολογικό χώρο ως υψηλής αισθητικής «ντεκόρ» με σκοπό να προσελκύσει ακόμη πιο «εστέτ» πελάτες. Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ιστοσελίδα του Astir Palace, ο «Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα κοσμεί την παραλία Astir με τους κομψούς μαρμάρινους βωμούς και τους θρόνους».
Ήδη από τον Μάρτιο του 2016 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) είχε δώσει τη συγκατάθεσή του στην πρόταση της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ για τη δημιουργία ενός οργανωμένου επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου που θα λειτουργεί συγκεκριμένες ώρες και ημέρες. Σύμφωνα με την απόφαση του ΚΑΣ, ο χώρος θα πρέπει να έχει είσοδο από τον δημόσιο δρόμο –η οποία θα είναι αποκομμένη και ανεξάρτητη από τις λουτρικές εγκαταστάσεις– και περίφραξη με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό ώστε να εξασφαλίζεται η επισκεψιμότητά του. Φορέας υλοποίησης του έργου είναι η εταιρεία «Αστήρ Παλάς Βουλιαγμένης ΑΞΕ».
Το 2018 το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στην «Εγκριση της μελέτης του έργου “Εγκριση Εργασιών Πλαζ Αστέρα”, Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης». Ωστόσο έξι χρόνια μετά η κατάσταση παραμένει ως έχει, με τους επίδοξους επισκέπτες να μην μπορούν χωρίς ειδική προετοιμασία και άδεια να επισκεφτούν τον αρχαιολογικό χώρο.
Με ποιον τρόπο μπορείτε να δείτε τον Ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα
Μέχρι σήμερα τρεις είναι οι τρόποι που μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τον ναό:
- Να ρίξει κλεφτές ματιές μέσα από μια ειδική κατασκευή, ένα μικρό παράθυρο που έχει τοποθετηθεί ακριβώς γι’ αυτούς που δεν θέλουν και δεν μπορούν να πληρώσουν είσοδο στην Astir Beach, προκειμένου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε άρθρο της «Καθημερινής», να «αποθαρρύνονται οι τζαμπατζήδες που με την πρόφαση μιας αρχαιολογικής επίσκεψης θα “τρύπωναν” στην οργανωμένη παραλία»!
- Nα πληρώσει το εισιτήριο της Astir Beach (δύο ξαπλώστρες – μία ομπρέλα 50 ευρώ τις καθημερινές και 80 ευρώ τα Σαββατοκύριακα). Μάλιστα να σημειώσουμε ότι κάποιες «προνομιούχες» ξαπλώστρες που βρίσκονται εγγύτερα στον αρχαιολογικό χώρο κοστολογούνται περισσότερο.
- Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε με την πλαζ του Αστέρα σε ερώτηση σχετικά με το πώς μπορεί ένας πολίτης να επισκεφτεί τον αρχαιολογικό χώρο μας ενημέρωσαν ότι πρέπει να προηγηθεί τηλεφωνική ενημέρωση δυο τρεις μέρες πριν και την ημέρα του ραντεβού «κάποιος φύλακας θα τον συνοδέψει για μια σύντομη επίσκεψη 10-15 λεπτών».
H ειδική κατασκευή που επιτρέπει… κλεφτές ματιές προς τον αρχαιολογικό χώρο
Πώς προχωρούν οι διαδικασίες για τη νέα είσοδο
Για να εξακριβώσουμε σε ποιο στάδιο έπειτα από τόσα χρόνια αναμονής βρίσκεται η διαδικασία υλοποίησης της ξεχωριστής εισόδου ώστε να επιλυθεί αυτό το πρωτοφανές ζήτημα, απευθυνθήκαμε στη Μαίρη Γιαμαλίδη, αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων.
Να σημειώσουμε ότι οι ερωτήσεις που στείλαμε προς την εταιρεία Astir παρέμειναν αναπάντητες ενώ από τον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης επικαλέστηκαν φόρτο εργασίας και οι απαντήσεις του αναμένονται.
Η κ. Γιαμαλίδη μας ενημέρωσε ότι φέτος ολοκληρώθηκαν οι μελέτες που αφορούν την αναστήλωση και τη συντήρηση του ναού. «Οι μελέτες βρίσκονται στις αρμόδιες διευθύνσεις. Είμαι σε επικοινωνία και προσωπικά πιέζω για να βγουν πριν από τον Αύγουστο, να εγκριθούν από το ΚΑΣ, ώστε τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο να έχουμε αποφάσεις και να μπορούμε να οργανώσουμε ένα έργο, να προχωρήσουμε. Μες στην απόφαση πάλι γίνεται μνεία για την ξεχωριστή είσοδο προς τον αρχαιολογικό χώρο. Ο λόγος που δεν έχει κατασκευαστεί ακόμη είναι επειδή ο χώρος, λόγω των παραπάνω εργασιών, θα μετατραπεί σε εργοτάξιο και θεωρούμε ότι όλες αυτές οι ενέργειες πρέπει να γίνουν μαζί. Υπήρξε επιπλέον καθυστέρηση λόγω του κορονοϊού γιατί οι μελετητές δεν μπορούσαν να επισκέπτονται τον ναό εξαιτίας των μέτρων απαγόρευσης. Τώρα είμαστε σε καλό δρόμο και πιστεύω ότι θα προχωρήσει» σχολίασε η αρχαιολόγος.
Αναφορικά με το πώς μπορούν μέχρι τότε να επισκέπτονται οι πολίτες τον χώρο, η κ. Γιαμαλίδη εξηγεί: «Επειδή ο χώρος δεν είναι οργανωμένος πρέπει να ειδοποιούν την Εφορεία, γιατί δεν μπορούμε να βάλουμε μέσα 70 ανθρώπους χωρίς να υπάρχει επιτήρηση. Πρέπει να είμαι εγώ ή κάποιος άλλος υπάλληλος, για να επιβλέπουμε, για να γίνεται συντονισμένα η επίσκεψη. Ο ναός είναι αρκετά ευπαθής, κινδυνεύει με πτώσεις λίθων και δεν μπορεί να πάει κάποιος χωρίς να ξέρουμε πώς θα συμπεριφερθεί· υπάρχει και ο φόβος ατυχήματος. Οταν πηγαίνουν σχολεία ή πανεπιστήμια ή ξένες αρχαιολογικές σχολές, δεν χρειάζεται να είναι κάποιος από εμάς, εφόσον ξέρουμε ότι θα σεβαστούν τον χώρο».
Εντάσεις με πολίτες που θέλησαν να επισκεφτούν τον αρχαιολογικό χώρο
Πριν από λίγες ημέρες ομάδα πολιτών επιχείρησαν να πραγματοποιήσουν επίσκεψη στον Ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα, ενταγμένη στο διήμερο πρόγραμμα δράσεων του «Οδοιπορικού αγώνα για τον Σαρωνικό». Στη διάρκεια ωστόσο της συγκεκριμένης δράσης, οι υπεύθυνοι ασφαλείας και οι υπάλληλοι του ξενοδοχείου «με την ανοχή των παρόντων αστυνομικών και υπακούοντας στους ιδιοκτήτες της πολυεθνικής Jermyn Street Real Estate στην οποία ανήκει ο Αστέρας», όπως αναφέρουν οι συλλογικότητες σε ανακοίνωσή τους, επιχείρησαν να εμποδίσουν παράνομα την είσοδο των πολιτών σε ένα κηρυγμένο και επισκέψιμο δημόσιο μνημείο. «Τη στιγμή εκείνη η ένταση κορυφώθηκε και φαίνεται ότι επειδή οι υπεύθυνοι της πλαζ συνειδητοποίησαν τον κίνδυνο μιας κλιμάκωσης, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να επιτρέψουν την είσοδο σε όλους. Τελικά η ξενάγηση πραγματοποιήθηκε κανονικά. Όμως και από αυτή την εμπειρία γίνεται για μια ακόμη φορά ξεκάθαρο ότι οι εταιρείες μπροστά στα κέρδη τους δεν υπολογίζουν τίποτε και κανέναν δημόσιο χώρο και θεσμό» αναφέρουν.
Οι συλλογικότητες SAVE VOULIAGMENH BAY–ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ, ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΒΑΡΗΣ – ΒΟΥΛΑΣ – ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ, ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ, ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ και ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ δηλώνουν αποφασισμένες να συνεχίσουν τον αγώνα «απαιτώντας να εφαρμοστεί η απόφαση του ΚΑΣ που εκκρεμεί και να γίνει ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα ένα αποδεσμευμένο από τον χώρο της πλαζ μνημείο επισκέψιμο από όλους τους πολίτες».
Σχετικά με τον αρχαιολογικό χώρο του Απόλλωνα Ζωστήρα
Ο ναός αποκαλύφθηκε περίπου το 1924 όταν παιδιά από το Ορφανοτροφείο της Βουλιαγμένης έπαιζαν στην ακτή, η οποία σήμερα είναι γνωστή ως Ακτή του Αστέρα Βουλιαγμένης (Astir Beach). Οι επιγραφές, οι οποίες βρέθηκαν στα ερείπια, επιβεβαιώνουν ότι η περιοχή είναι ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα. Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τους αρχαιολόγους Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη και Μ. Πιττίδη από το 1926 έως το 1927.
Ο ναός ιδρύθηκε τον έκτο αιώνα π.Χ. κατά την αρχαϊκή εποχή. Είναι ορθογώνια κατασκευή, 10,8Χ6,00 μέτρα. Το δάπεδο του ναού «είναι μια μοναδική και λεπτή κατασκευή από μεγάλες ορθογώνιες πλάκες». Το περιστύλιο προστέθηκε κατά τη διάρκεια του τέταρτου αιώνα π.Χ. και περιλαμβάνει κιονοστοιχία γύρω από τον ναό, η οποία αποτελούνταν από τέσσερις κίονες στις στενές πλευρές του παραλληλόγραμμου ναού και έξι κίονες κατά μήκος της μακρύτερης πλευράς του. Μπροστά από το ναό βρίσκεται η βάση μεγάλου ορθογώνιου βωμού, διαστάσεων 4,25Χ2,25 μέτρων.
Κατά τη διάρκεια της χριστιανικής – βυζαντινής περιόδου ο ναός μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία. Κατά την ίδια περίοδο κατασκευάστηκε και ένα βοηθητικό – συνοδευτικό κτίριο, οικία, το οποίο πιθανώς ήταν το σπίτι του ιερέα ή ξενώνας για προσκυνητές και ίσως να διευρύνθηκε έτι περαιτέρω μεταγενέστερα, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1936.
