Ένας στους δύο καταναλωτές περιορίζει τις αγορές του για να πληρώσει το ρεύμα, με αποτέλεσμα μια σημαντική πτώση του δείκτη καταναλωτικού κλίματος στη χώρα στα χειρότερα επίπεδα των δύο τελευταίων χρόνων.
Αυτό ήταν το συμπέρασμα της εξαμηνιαίας έρευνας καταναλωτικού κλίματος λιανεμπορίου που πραγματοποίησε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), με την επιστημονική υποστήριξη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών τον Δεκέμβριο 2021 μέσω πανελλήνιας έρευνας σε δείγμα 859 καταναλωτών.
Όπως προέκυψε από την έρευνα του ΣΕΛΠΕ, ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος λιανικής τον Δεκέμβριο 2021 διαμορφώθηκε στο -45, εντυπωσιακά μειωμένος όχι μόνο σε σχέση με τον μήνα βάσης, που ήταν ο Οκτώβριος 2019, αλλά και σε σχέση με την αντίστοιχη μέτρηση του Δεκεμβρίου 2020, που η χώρα ήταν σε lock down.
Όπως φάνηκε από την ανάλυση των επιμέρους δεικτών της έρευνας, η συγκεκριμένη επιδείνωση δεν έχει να κάνει τόσο με τις προσδοκίες των καταναλωτών (π.χ. τον φόβο τους για νέα ενδεχόμενα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας), αλλά με την παρούσα κατάσταση των οικονομικών τους, συγκεκριμένα τη μεγάλη επιβάρυνση των οικογενειακών προϋπολογισμών από την αύξηση του κόστους ενέργειας.
Αναλυτικότερα, όπως αποτυπώνεται σε επί μέρους ερωτήσεις, οι καταναλωτές δηλώνουν ότι η παρούσα περίοδος δεν είναι ικανοποιητική για να κάνουν αγορές, τόσο οι ίδιοι, όσο και γενικά και προσθέτουν ότι τη θεωρούν ως τη χειρότερη περίοδο για σημαντικές αγορές τα τελευταία δύο χρόνια.
Οι προσδοκίες για τις δαπάνες είναι επίσης αρνητικές και σχετίζονται άμεσα με το αυξημένο κόστος ενέργειας. Όπως χαρακτηριστικά δείχνει η έρευνα, το 50% των καταναλωτών εκτιμά ότι το πρώτο εξάμηνο 2021 οι δαπάνες για λογαριασμούς κοινής ωφέλειας θα είναι αυξημένες ενώ το 46% εκτιμά ότι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων θα είναι μειωμένες. Το ίδιο ισχύει για τις υπηρεσίες (εισιτήρια, εστίαση) για τα οποία επίσης εκτιμάται από το 34% του κοινού μείωση και μόλις 14% αύξηση. Σχετικά θετική είναι η μέτρηση σε σχέση με τη φορολογία για την οποία το 75% εκτιμά ότι θα μείνει αμετάβλητη, το 20% ότι θα παρουσιάσει μείωση και το 5% αύξηση.
Τον τελευταίο καιρό, σύμφωνα με τους καταναλωτές, οι δαπάνες για λογαριασμούς αποτελούν με διαφορά την μεγαλύτερη δαπάνη τους ως ποσοστό του εισοδήματος τους. Συγκεκριμένα, αποτελούν το 30% έναντι του 25% τον προηγούμενο Δεκέμβριο. Αντίθετα μειωμένες είναι οι δαπάνες για αγορές προϊόντων σε σχέση με τον προηγούμενο Δεκέμβριο από 31% σε 26%. Σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών, οι δαπάνες για φόρους καταγράφονται αυξημένες, αλλά σε συνήθη για τον μήνα Δεκέμβριο επίπεδα (καθώς τον συγκεκριμένο μήνα γίνονται πληρωμές φόρου εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ, τέλη κυκλοφορίας κλπ).
Συγκεκριμένα για τις δαπάνες για αγορές προϊόντων που αποτελεί και το κύριο αντικείμενο της μελέτης, σημειώνεται ότι πλέον αντιπροσωπεύουν μόνο το 26% των συνολικών δαπανών. Η κύρια κατηγορία αγορών όσον αφορά τις δαπάνες αυτές είναι τα τρόφιμα και ποτά με ποσοστό 41% με μείωση από 49% το 2020 (περίοδος με Lockdown). Η εστίαση που είχε ανακάμψει το καλοκαίρι βρισκόταν στη δεύτερη θέση μαζί με τα είδη ρουχισμού υποχωρεί από 11% σε 7% και τα εισιτήρια ξενοδοχεία από 4% σε μόλις 2%. Αύξηση, τέλος, παρουσιάζουν τα ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά είδη από 9% σε 11%, κάτι που αντικατοπτρίζει τις αγορές της περιόδου Black Friday.
