Δεκατετράχρονη έφηβη αποφάσισε να τηλεφωνήσει στην εθνική γραμμή SOS 1056 για να καταγγείλει ότι ο πατέρας της την κακοποιούσε σεξουαλικά. Μετά την καταγγελία ακολούθησε μία πολύχρονη διαδικασία, ακροαματική, εισαγγελική και ανακριτική, με τον θύτη να καθυστερεί διαρκώς την εκδίκαση της υπόθεσης.
«Τελικά μετά τις δικές μας πιέσεις και έπειτα από χρόνια έγινε το δικαστήριο και ο πατέρας καταδικάστηκε σε 30 χρόνια φυλακή» διηγείται ο πρόεδρος του «Χαμόγελου του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος, ωστόσο, όπως προσθέτει, «σήμερα η κοπέλα είναι φοιτήτρια και αισθάνεται ένοχη γιατί όλη η οικογένειά της την κατηγορεί ότι έβαλε φυλακή τον πατέρα της».
Σχεδόν δύο στα δέκα παιδιά στην Ελλάδα αναφέρουν ότι έχουν υποστεί σεξουαλική βία κατά τη διάρκεια της ζωής τους, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγε το 2013 το Ινστιτούτο Υγείας. Παγκοσμίως, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών υπολογίζει ότι κάθε χρόνο 150 εκατομμύρια κορίτσια και 73 εκατομμύρια αγόρια πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας, ενώ, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, στο 70-85% των περιστατικών ο θύτης είναι άτομο που το θύμα γνωρίζει και εμπιστεύεται, συχνότερα ο ίδιος ο γονιός.
Ωστόσο, τα στατιστικά δεν είναι αντιπροσωπευτικά, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που κακοποιούνται δεν το αναφέρουν ποτέ. «Υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, που δεν καταγγέλλεται και όταν γίνεται η αποκάλυψη, αυτή είναι σε βάρος του παιδιού» εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο κ. Γιαννόπουλος.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 2016 το «Χαμόγελο του Παιδιού» δέχτηκε καταγγελίες για θέματα που αφορούσαν σε συνολικά 1.624 παιδιά, από τις οποίες μόνο το 0,2% είχε να κάνει με καταγγελίες για σεξουαλική κακοποίηση. Αντίστοιχα, το πρώτο δεκάμηνο του 2017 η οργάνωση δέχτηκε καταγγελίες για συνολικά 1.459 παιδιά και μόλις το 0,5% αφορούσε σεξουαλική κακοποίηση.
Την ίδια ώρα, όπως περιγράφει ο Γιώργος Νικολαΐδης, ψυχίατρος του «Χαμόγελου του Παιδιού» και επιστημονικός υπεύθυνος στο κέντρο ημέρας για παιδιά θύματα κακοποίησης «Σπίτι του Παιδιού», ένα παιδί που έχει το θάρρος να αποκαλύψει την εμπειρία του «μπαίνει σε ένα κυκεώνα δικαστικών διαδικασιών και ανακρίσεων και θα κληθεί να καταθέσει την εμπειρία του δέκα με 15 φορές». Όπως διηγείται ο ίδιος, «έχω δει περιπτώσεις που η δικαστική διαδικασία κράτησε έντεκα και δώδεκα χρόνια, με αποτέλεσμα τα παιδιά να παλινδρομούν κάθε φορά που έπρεπε να καταθέσουν και ό,τι κέρδος υπήρχε στη θεραπεία τους να χάνεται». Ο κ. Νικολαΐδης εξηγεί ότι «θα πρέπει η κατάθεση του θύματος να γίνεται μία φορά από ενοποιημένες υπηρεσίες και με πρότυπο τρόπο, ώστε να μην εμπλέκεται το παιδί στις δικαστικές διαδικασίες.
Την αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών δυσχεραίνει, σύμφωνα με τον κ. Νικολαϊδη, η έλλειψη ενιαίου εθνικού σχεδίου για τα δικαιώματα του παιδιού, αλλά και η απουσία σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης από τα σχολεία, με αποτέλεσμα «να υπάρχει ένα κλίμα μυστικοπάθειας γύρω από αυτό το θέμα, που δεν βοηθάει στις προσπάθειες προσέγγισης των παιδιών». Επιπλέον, η Ελλάδα είναι μία από τις τελευταίες χώρες του ΟΟΣΑ στις δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια, για την οικογένεια και το παιδί και «αυτό δημιουργεί οικονομικές επιπτώσεις γιατί η επένδυση στην ευημερία και την ευεξία του παιδιού είναι η μεγαλύτερη κοινωνική επένδυση».
Όπως τονίζει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Βασίλης Αλεξανδρής, η ελληνική νομοθεσία είναι υπερπλήρης στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του φαινομένου, ωστόσο, αυτό που χρειάζεται είναι «να εκπαιδευθούν όλοι όσοι συμμετέχουν ως παράγοντες στην ποινική δίκη σε έναν διαφορετικό τρόπο συζήτησης αυτών των υποθέσεων, ώστε να υπάρχει λιγότερη ταλαιπωρία στο παιδί, χωρίς να χάνεται η ουσία της ποινικής δίκης».
Σήμερα, συναντήθηκαν στην Αθήνα εισαγγελείς, δικαστικοί λειτουργοί, αστυνομικοί, δημοτικές αρχές, εκπαιδευτικοί, εκπρόσωποι νοσοκομείων παίδων και κρατικών φορέων, καθώς και ακαδημαϊκοί, προκειμένου να διεξάγουν ανοιχτό διάλογο για το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών.
Η συνάντηση διοργανώθηκε στο πλαίσιο της πανελλαδικής εκστρατείας ενάντια στη σεξουαλική κακοποίηση που οργανώνει το «Χαμόγελο του Παιδιού» από τις 11 Νοεμβρίου έως τις 11 Δεκεμβρίου. Η εκστρατεία τελεί υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου και την υποστήριξη της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Στόχος είναι να ενημερώσει, να συζητήσει, να καταγράψει τις απόψεις των εμπλεκόμενων φορέων και να κινητοποιήσει τους πολίτες ενάντια σε αυτό το σοβαρό φαινόμενο.
Ο διάλογος των φορέων θα συνεχιστεί αύριο στην Πάτρα, την ερχόμενη Πέμπτη 17/11 στη Λάρισα, στις 27/11 στη Χαλκίδα, στις 28/11 στο Ηράκλειο, στις 29/11 στα Χανιά, στις 4/12 στην Τρίπολη και στις 8/12 στη Θεσσαλονίκη.
Στο πλαίσιο της καμπάνιας, το «Χαμόγελο του Παιδιού» καταθέτει προτάσεις ζητώντας να θεσμοθετηθεί η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, να δημιουργηθούν στην Ελλάδα κέντρα, στα οποία εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα θα πλαισιώνει κάθε παιδί-θύμα και όπου το θύμα θα καταθέτει όλα όσα έχει υποστεί, ενοποιημένα, μία και μόνη φορά και σε απόλυτα ασφαλές και φιλικό περιβάλλον. Επιπλέον, προτείνει να συσταθεί και στην Ελλάδα ένας ενιαίος φορέας για την καταγραφή των περιστατικών, να δημιουργηθούν εξειδικευμένα θεραπευτικά κέντρα για τα παιδιά- θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, να εκπαιδευτούν οι εμπλεκόμενοι επαγγελματίες ώστε να μπορούν να διαχειρίζονται αποτελεσματικά κάθε περιστατικό, να επιταχύνονται οι νομικές διαδικασίες και τέλος να απαιτείται πιστοποιητικό λευκού μητρώου που θα ανανεώνεται ετησίως για την πρόσληψη επαγγελματικών σε όλους τους φορείς που έρχονται σε επαφή με παιδιά.
Το «Χαμόγελο του Παιδιού» καλεί τους πολίτες να ενημερωθούν για το φαινόμενο και να υπογράψουν τις προτάσεις της οργάνωσης στην ιστοσελίδα του.
Μετά το τέλος της καμπάνιας θα εκδοθεί σχετικό ψήφισμα που θα κατατεθεί στους αρμόδιους φορείς στην Ελλάδα.
