Το 2021, η ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο reality check έλαβε χώρα σε ένα από τα μεγαλύτερα –εγκαταλελειμμένα– κτίρια του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής στρέφοντας την προσοχή μας πέρα από την αντικειμενική υπόσταση ενός ψυχιατρικού ιδρύματος.
Ακριβώς έναν χρόνο μετά, η έκθεση με τίτλο «reality check κεφάλαιο ΙΙ: inner sanctum», σε επιμέλεια Κώστα Πράπογλου, επιστρέφει στον ίδιο χώρο με 36 καλλιτέχνες αναζητώντας μέσω της σύγχρονης τέχνης απαντήσεις σε νέα ερωτήματα, γεννήματα ενός διαλόγου μεταξύ καλλιτεχνών και κοινού, που ξεδιπλώνεται αδιάλειπτα από τότε που η εικαστική πράξη έδωσε μια νέα πνοή ζωής στην άδεια και σιωπηρή ανενεργή κλινική του ΨΝΑ.
Ο κάθε καλλιτέχνης έχει ένα ξεχωριστό δωμάτιο, ενώ ο θεατής έχει την ευκαιρία συνομιλίας με αυτά ακολουθώντας μια δική του –προσωπική– χαρτογράφηση της έκθεσης. Αυτή η διαδικασία δίνει στον θεατή την δυνατότητα να ανακαλύψει, να αποκωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει τα έργα στο δικό του χρόνο.
Για την έκθεση «reality check κεφάλαιο ΙΙ: inner sanctum» ο επιμελητής Κώστας Πράπογλου μιλάει στο Documentonews.gr.
Reality check I και ΙΙ. Ποια είναι η συνέχεια; Τι καινούριο θα δούμε φέτος;
Η φετινή έκθεση αποτελεί, όχι τη συνέχεια, αλλά το επακόλουθο της περυσινού εγχειρήματος. Μετά από την ανταπόκριση δεκάδων χιλιάδων θεατών, τόσο εγώ όσο και οι καλλιτέχνες, θεωρήσαμε ότι υπάρχει το έδαφος για ένα νέο κάλεσμα στο κοινό, ώστε να μοιραστεί μαζί μας σκέψεις, συναισθήματα και εμπειρίες που γεννούν έργα διερευνώντας την έννοια του εσωτερικού ιερού, της εσωτερικής δύναμης κάθε ανθρώπου, της μύχιας πηγής από την οποία αντλούμε δύναμη για να εντοπίζουμε και να γιατρεύουμε τα τραύματά μας και τελικά να συνεχίσουμε να πορευόμαστε στη ζωή μας.
Τριάντα έξι καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό εμπνέονται από τις δικές τους καταβολές και βιώματα και δημιουργούν site-specific έργα χρησιμοποιώντας πολλαπλά εκφραστικά μέσα όπως βίντεο, εγκαταστάσεις, και περιβάλλοντα μεγάλης κλίμακας.
Γιατί επιλέγετε σαν χώρο την πρώην ψυχιατρική κλινική στο Δαφνί;
Ο συγκεκριμένος χώρος μου δημιούργησε από την πρώτη στιγμή που τον επισκέφτηκα την επιθυμία να τον δω να ζωντανεύει μέσω της σύγχρονης εικαστικής πράξης. Ένας τόπος όπου χιλιάδες άνθρωποι αγωνίστηκαν να υπερβούν τις πιο σκοτεινές πλευρές του εαυτού τους, πάνω στον αρχαίο άξονα της Ιεράς οδού, που ένωνε την Αθήνα με την Ελευσίνα των Μυστηρίων, απέναντι από τη Μονή Δαφνίου, χτισμένη πάνω στο ιερό του Δάφνιου Απόλλωνα και σε εγγύτητα με το ιερό της Αφροδίτης Σκαραμαγκά.
Πρόκειται για ένα σημαντικό γεωγραφικό σημείο όπου διασταυρώνονται πολύπτυχες απόπειρες της ανθρώπινης ψυχής ανά τους αιώνες και μέχρι σήμερα προκειμένου να εμβυθιστεί στα άδυτα της ψυχής του και να αναδυθεί, ίσως, από αυτά αναγεννημένος και δυνατότερος. Αυτή η διαδικασία με ενδιαφέρει πολύ, την εντάσσω στον εννοιολογικό άξονα της επιμελητικής μου πρακτικής και σε διαρκή συνομιλία με τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες έχει προκύψει το δεύτερο κεφάλαιο της έκθεσης στο Δαφνί.
Εξαιρετικά δύσκολες οι συνθήκες διαβίωσης των εικαστικών καλλιτεχνών στην Ελλάδα
Ποια πραγματικότητα καλείται να ελέγξει ο επισκέπτης της έκθεσης reality check;
Ο θεατής καλείται να ανακαλύψει τη δική του εσωτερική πραγματικότητα μέσω των ερεθισμάτων που του προσφέρουν τα έργα των καλλιτεχνών, γεννήματα και αυτά μιας εσωτερικής πραγματικότητας. Οι κόσμοι των θεατών και των δημιουργών διασταυρώνονται αναδεικνύοντας κοινά σημεία, ταυτίσεις, συγκλίσεις, αποκλίσεις ή ακόμη και συγκρούσεις.
Αυτή η αλληλεπίδραση είναι το ζητούμενο για μία έκθεση σαν το reality check, που δίνει τη δυνατότητα να αντιληφθούμε συνθήκες και καταστάσεις με ένα νέο βλέμμα. Φέτος, αφετηρία της έμπνευσής μου αποτελεί μία φράση του Προυστ: «ο προορισμός μου δεν είναι πλέον ένας τόπος, αλλά ένας καινούριος τρόπος να βλέπω τα πράγματα..» και κάπως έτσι ξετυλίγεται όλο το αφήγημα της έκθεσης.
Υπάρχει το μέλλον και, αν ναι, πόσο κοντά είναι αυτό;
Το μέλλον υπάρχει σε μια συνεχή ακολουθία, ως μια φυσική συνέπεια του χωροχρόνου μέσα στον οποίο βρισκόμαστε. Κάποιες φορές ζούμε με την αίσθηση ενός διαρκούς παρόντος και άλλες φορές ανυπομονούμε για το μέλλον και όταν αυτό τελικά έρχεται, πιάνουμε τον εαυτό μας να αναπολεί το παρελθόν. Όταν οι χρόνοι συμπλέκονται και αλληλοσυγκρούονται στο μυαλό μας τότε αναδύονται σκέψεις που πολλές φορές μεταφράζονται σε εικαστικά έργα (στη δική μας περίπτωση).
Άλλες φορές πάλι αισθανόμαστε εγκλωβισμένοι στην υποκειμενικότητα του χρόνου και προσπαθούμε να παλέψουμε με αυτόν. Δεν έχει σημασία εάν βγαίνουμε νικητές ή ηττημένοι, σημασία έχει να κατανοήσουμε πως είμαστε αναπόσπαστο μέρος αυτού του παιχνιδιού και όσο πιο σύντομα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσουμε να (συν)υπάρξουμε.
Ο εννοιολογικός άξονας είναι το inner sanctum. Μιλήστε μας για αυτό. Ποιο είναι το δικό σας εσωτερικό ιερό;
Αντιλαμβάνομαι το εσωτερικό ιερό ως τον ιδιαίτερο εκείνο τόπο όπου ο καθένας μας βρίσκει καταφύγιο όταν προσπαθεί να έρθει αντιμέτωπος με τους δαίμονές του και τους φόβους του, αναζητώντας να αντλήσει δύναμη όταν φαινομενικά αυτή έχει στερέψει από παντού. Το δικό μου εσωτερικό ιερό δε διαφέρει από αυτό κανενός άλλου. Απλά εγώ το μεταφράζω ως ένα φως, μια φλόγα, μια ζωοποιό δύναμη που μου δίνει την ώθηση να υπάρχω, να ζω, να δημιουργώ και να μοιράζομαι.
Info Eως 30.10.2022
Ημέρες/ώρες λειτουργίας: Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή 15.00 – 20.00
Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, Δαφνί, Λεωφόρος Αθηνών 374,
Χαϊδάρι, 124 62, Αθήνα
