Το Ιράν με μια κίνηση πίεσης και προειδοποίησης αυξάνει τον εμπλουτισμό ουρανίου επιδιώκοντας άρση των κυρώσεων
Η απόφαση του Ιράν να αρχίσει την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου σε ποσοστό 20%, παραβιάζοντας τα όρια που του είχαν τεθεί στο πλαίσιο της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, επαναφέρει τα σύννεφα πολέμου σε μια από τις πιο εύθραυστες περιοχές του πλανήτη. Η εξέλιξη αυτή ήταν το τελευταίο επεισόδιο σε μια σειρά από αντεγκλήσεις με τις ΗΠΑ, που άρχισαν το 2018 όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τη χώρα του από τη συμφωνία για τα πυρηνικά (Joint Comprehensive Plan of Action – JCPOA) λέγοντας ότι είναι «η χειρότερη συμφωνία που έχει δει» και επιβάλλοντας παράλληλα κυρώσεις.
Η ιρανική κυβέρνηση του Χασάν Ροχανί, που θεωρείται μετριοπαθής, τώρα επιτρέπει την παραγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου κατά 20%. Ο βαθμός αυτός εμπλουτισμού απέχει πολύ από το 90% που απαιτείται για την παραγωγή πυρηνικών όπλων.
Η ΕΕ μέσω του εκπροσώπου Τύπου του επιτρόπου Εξωτερικών Υποθέσεων Πέτερ Στάνο εξέφρασε τη «ζωηρή ανησυχία της για τα μέτρα που ελήφθησαν από το Ιράν», υπογραμμίζοντας ότι «αυτή η ενέργεια αποτελεί σημαντική παρέκκλιση από τις πυρηνικές δεσμεύσεις του Ιράν».
Μια εύθραυστη συμφωνία
Το 2015 η μετριοπαθής κυβέρνηση του Χασάν Ροχανί ήρθε σε συμφωνία με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, συν της Γερμανίας, για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του. Σε αντάλλαγμα οι διεθνείς κυρώσεις ήρθησαν. Τα πράγματα ανατράπηκαν το 2018, όταν οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από τη συμφωνία.
Ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει εκφράσει την πρόθεσή του να επιστρέψει στη συμφωνία αν το Ιράν επαναφέρει τους περιορισμούς που του είχαν επιβληθεί. Το Ιράν θέτει ως όρο επιστροφής την άρση των κυρώσεων, όπως οι τελευταίες που στοχεύουν στη βιομηχανία χάλυβα.
Και δύο δολοφονίες
Μετά τη δολοφονία του πυρηνικού επιστήμονα Μοχσέν Φαχριζαντέχ τον περασμένο Δεκέμβριο, Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν επιδοθεί σε ένα μπαράζ δηλώσεων περί τιμωρίας των υπευθύνων. Παράλληλα, η Δικαιοσύνη του Ιράν έχει εκδώσει ένταλμα σύλληψης του Τραμπ, καθώς ισχυρίζεται ότι η διαταγή της δολοφονίας του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί τον Ιανουάριο του 2020 στη Βαγδάτη ήταν έγκλημα πολέμου.
Στο πλαίσιο προβολής στρατιωτικής ισχύος το Ιράν πραγματοποίησε δοκιμή drones, τα οποία «μπορούν να επιχειρήσουν επιτυχώς σε ακτίνα 2.000 χιλιομέτρων».
Οι ΗΠΑ πάντως, οι οποίες διατηρούν σημαντικές δυνάμεις στην περιοχή, έδωσαν εντολή στο αεροπλανοφόρο Νίμιτς να παραμείνει στον Περσικό κόλπο, παρότι επρόκειτο να επιστρέψει στη βάση του. Επίσης, πραγματοποίησαν ασκήσεις με συμμετοχή βομβαρδιστικών Β-52 στην ευρύτερη περιοχή του Περσικού κόλπου.
Η Σαουδική Αραβία και οι άλλοι
Την ίδια ώρα η Σαουδική Αραβία, παραδοσιακή σύμμαχος των ΗΠΑ, μαζί με το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αίγυπτο ήρθαν πρόσφατα σε συμφωνία ομαλοποίησης των σχέσεων με το Κατάρ. Οι σχέσεις των χωρών είχαν ψυχρανθεί από το 2017, όταν το Ριάντ κατηγόρησε την Ντόχα για υποστήριξη της τρομοκρατίας και για ανάπτυξη σχέσεων με το Ιράν. Ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν απηύθυνε έκκληση για σοβαρή διεθνή δράση απέναντι στα «υπονομευτικά και καταστροφικά σχέδια του Ιράν». Ο ουσιαστικός στόχος της έκκλησης Μοχάμεντ πάντως είναι η προσέγγιση της νέας διοίκησης των ΗΠΑ, η οποία έχει ανακοινώσει ότι θα εξετάσει αυστηρά τη στάση της χώρας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον πόλεμο με την Υεμένη.