Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει να στραγγαλίζει τα νοικοκυριά μέσω της υπερφορολόγησης ακόμη και μετά την απώλεια 1 εκατ. ψήφων
Στο επίκεντρο της εκλογικής διαδικασίας βρέθηκαν η ακρίβεια και η μείωση του ΦΠΑ, μολονότι η ΝΔ και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης προέβαλλαν στην προεκλογική καμπάνια τη σταθερότητα. Ενδεχομένως στην αλλαγή να συνέβαλαν η προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για την ακρίβεια που προκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ δέκα μέρες πριν από τις εκλογές και η πρότασή του για μηδενισμό του ΦΠΑ στα τρόφιμα για ένα διάστημα, όπως έχει κάνει η κυβέρνηση Σάντσεθ στην Ισπανία για να βοηθήσει τα ασθενέστερα οικονομικά νοικοκυριά.
Ενδεχομένως να συνέβαλαν τα βέλη που δέχτηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη δύο βδομάδες πριν από τις εκλογές από τον πρόεδρο της Ενωσης Σουπερμάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) Αριστοτέλη Παντελιάδη, ο οποίος καταφέρθηκε κατά των παρεμβατικών μέτρων στην αγορά που στοχεύουν –υποτίθεται– να τιθασεύσουν την ακρίβεια τονίζοντας ότι αυξάνουν το κόστος και περιορίζουν τον ανταγωνισμό. «Πηγαίνουμε στα τυφλά. Επειδή δεν μπορούμε να αυξήσουμε το περιθώριο κέρδους, δεν το μειώνουμε σε κάποια άλλα προϊόντα» σημείωσε, ενώ ζητούσε κατ’ επανάληψη τη μείωση του ΦΠΑ, αμφισβητώντας τον κυβερνητικό μύθο ότι δεν θα έχει κανένα όφελος για τα νοικοκυριά, λέγοντας μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές: «Είμαι απόλυτος σε αυτό το θέμα. Η μείωση του ΦΠΑ αμέσως θα περάσει στο ράφι».
Ενδεχομένως να συνέβαλε και η έκκληση του Ιωάννη Γιώτη, επικεφαλής του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΒΕΤ), τρεις βδομάδες πριν από τις εκλογές για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα, ώστε να μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις τροφίμων να ανταγωνιστούν τις χώρες που έχουν μειωμένη φορολογία, όπως η Γαλλία και η Ισπανία. Μιλώντας στη γενική συνέλευση του ΣΒΕΤ ενώπιον του υπουργού Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη ο Ι. Γιώτης απέρριψε την κυβερνητική θέση ότι για την ακρίβεια στα τρόφιμα φταίει η βιομηχανία: «Είναι στιγμή να σταματήσουμε να λέμε μισές αλήθειες και να δούμε την ευθύνη που αναλογεί στον καθένα μας. Η έκρηξη τιμών πυροδοτήθηκε από ενέργεια και πρώτες ύλες. Οι εταιρείες τροφίμων όχι μόνο δεν κερδοσκόπησαν αλλά έσπευσαν να απορροφήσουν μεγάλο μέρος των αυξήσεων. Ειδικά το 2022, αν αφαιρέσουμε τα έκτακτα κέρδη από εξαγορές, τα κέρδη ήταν μειωμένα κατά 7,5%» τόνισε, επαναφέροντας το αίτημα του κλάδου για μείωση του ΦΠΑ ώστε να πέσουν οι τιμές, το οποίο όμως απέρριψε επιτόπου ο υπουργός.
Αναγνώρισε το πρόβλημα, αρνείται να δώσει λύση
Κάπως έτσι τις δύο τελευταίες εβδομάδες πριν από τις κάλπες ο Κυρ. Μητσοτάκης άλλαξε τροπάριο και άρχισε να αναγνωρίζει –όπως όλες οι έρευνες καταδείκνυαν– ότι το μείζον πρόβλημα για τους πολίτες είναι η ακρίβεια και να ισχυρίζεται ότι η κυβέρνηση έχει πάρει μέτρα για να την αντιμετωπίσει, ξεκόβοντας όμως κάθε πιθανότητα μείωσης ή μηδενισμού του ΦΠΑ στα τρόφιμα, με το επιχείρημα πως αυτό δεν μείωσε τελικά τον πληθωρισμό στην Ισπανία. Και τι ακριβώς έχει κάνει; Τα έχει βάλει με τις πολυεθνικές, λέει, και έχει αυξήσει τους μισθούς και τις συντάξεις και εν πάση περιπτώσει ο κόσμος να κάνει υπομονή γιατί το πρόβλημα είναι κοντά στο τέλος του!
Κάπως έτσι όλα τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου, πρώην και νυν, βάλθηκαν να διατρανώνουν σε όλους τους τόνους πόσο λάθος είναι η μείωση του ΦΠΑ, με τον υπουργό Υγείας Αδωνη Γεωργιάδη να δίνει σόου στα κανάλια φωνάζοντας ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη καλώς κάνει και δεν μειώνει τον ΦΠΑ και τον Κ. Χατζηδάκη να ισχυρίζεται ότι αν η κυβέρνηση είχε μειώσει τον ΦΠΑ, θα είχε βεβαίως καλύτερα εκλογικά αποτελέσματα αλλά δεν το έκανε και ποτέ δεν θα το κάνει. H Ισπανία δεν κατάφερε να μειώσει με αυτό το μέτρο τον πληθωρισμό, γιατί ο Σάντσεθ δεν πήρε με αυτό τις εκλογές αλλά και, δεδομένης της υποχρέωσης της χώρας να βγάζει ετήσια πρωτογενή πλεονάσματα 2% πλέον, κάθε μείωση του ΦΠΑ θα διακύβευε πια τις συντάξεις.
Ο κύκλος έκλεισε με τον Μητσοτάκη να φέρεται να αναγνωρίζει ότι το μήνυμα της κάλπης είναι η αντιμετώπιση της ακρίβειας αλλά να δηλώνει πως δεν θα κάνει κινήσεις πανικού και δεν θα μειώσει τον ΦΠΑ για να μη θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Γιατί όμως όλη η αντιπολίτευση, εκπρόσωποι της αγοράς και άλλοι επιχειρηματικοί φορείς ζητούν όλο και πιο επίμονα τη μείωση του ΦΠΑ αλλά η κυβέρνηση της ΝΔ, η οποία το 2019 την είχε υποσχεθεί ανάμεσα στις άλλες μειώσεις φόρων, λέει ότι σε καμία περίπτωση δεν θα το κάνει;
Πολύ πάνω η Ελλάδα από τον μέσο όρο
Ο ΦΠΑ είναι φόρος πάνω στην προστιθέμενη αξία σε κάθε στάδιο παραγωγής ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας και δεν είναι μεγάλο βαρίδι για τις επιχειρήσεις καθώς ο ΦΠΑ που εισπράττουν εκπίπτει από τον ΦΠΑ που καταβάλλουν. Είναι φόρος αποκλειστικά επί της κατανάλωσης, που τον πληρώνουν τα νοικοκυριά.
Ο κανονισμός της ΕΕ υποχρεώνει τις χώρες να έχουν ελάχιστο βασικό συντελεστή ΦΠΑ 15%, όλες όμως έχουν υψηλότερο για να αυξάνουν τα έσοδά τους. Η Ελλάδα με ΦΠΑ 24% είναι μια από τις χώρες με τους υψηλότερους συντελεστές τού εν λόγω φόρου στην Ευρώπη και μάλιστα πολύ πάνω από τον μέσο όρο.
Στην ΕΕ τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ έχουν η Ουγγαρία με 27%, η Κροατία, η Δανία και η Σουηδία με 25% και ακολουθούν η Ελλάδα και η Φινλανδία με 24%. Η πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών έχει συντελεστές από 19% ως 21% και ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 21,6%, σχεδόν τρεις ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τον ελληνικό. Εκτός από τον κανονικό συντελεστή υπάρχουν επίσης ο μειωμένος και ο υπερμειωμένος, οι οποίοι είναι στο 13% και το 6% στην Ελλάδα, ενώ σε άλλες χώρες βρίσκονται χαμηλότερα.
Οι συντελεστές αυτοί, όπως και η δυνατότητα απαλλαγής από τον ΦΠΑ υπάρχουν και χρησιμοποιούνται ως εργαλεία ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης προκειμένου να ανακουφίζουν τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα που τείνουν να ξοδεύουν μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματός τους σε τρόφιμα, δημόσια μέσα μεταφοράς και άλλα είδη πρώτης ανάγκης. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα τρόφιμα υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ. Και στην Ελλάδα αρκετές κατηγορίες βασικών τροφίμων (π.χ. κρέας, γάλα, άλευρα, δημητριακά κ.ά.), αλλά όχι όλα, υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή. Οι μειωμένοι συντελεστές χρησιμοποιούνται επίσης για να ενθαρρύνουν την κατανάλωση «καλών» αγαθών όπως τα βιβλία ή να προωθούν τοπικές υπηρεσίες (π.χ. τουρισμό) έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού.
Σημειωτέον ότι προτού η Ελλάδα μπει στα μνημόνια ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ ήταν στο 19%. Πήγε στο 23% το 2010 προκειμένου να αυξηθούν τα δημόσια έσοδα. Το 2016 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ τον πήγε στο 24%, με τη ΝΔ να ασκεί σκληρή κριτική και να υπόσχεται να τον μειώσει αν γίνει κυβέρνηση. Η μείωση του ΦΠΑ κατά μία ποσοστιαία μονάδα περιλαμβανόταν στο προεκλογικό πρόγραμμα της ΝΔ το 2019 αλλά δεν εκπληρώθηκε.
Το παράθυρο ευκαιρίας που αγνόησαν επιδεικτικά
Την άνοιξη του 2022, όταν οι τιμές στα τρόφιμα και στην ενέργεια είχαν πάρει την ανιούσα στην Ευρώπη, η Κομισιόν αποφάσισε να δώσει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να εφαρμόσουν δύο μειωμένους συντελεστές για πολλά αγαθά και υπηρεσίες, έναν υπερμειωμένο συντελεστή κάτω του 5% αλλά και μια απαλλαγή από τον ΦΠΑ για κάποια είδη προκειμένου να στηρίξουν τις κοινωνίες τους.
Η Ισπανία και η Κύπρος μείωσαν δραστικά ή μηδένισαν τον ΦΠΑ σε τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά. Στη Γαλλία άνοιξε μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για περαιτέρω μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στα τρόφιμα και στην ενέργεια, ωστόσο το γαλλικό Ελεγκτικό Συνέδριο παρενέβη κατά της μείωσης του ΦΠΑ με το επιχείρημα ότι σε απόλυτους αριθμούς θα ωφελήσει περισσότερο τα υψηλότερα εισοδήματα που δαπανούν περισσότερα σε τρόφιμα και μεταφορές απ’ ό,τι τα ασθενέστερα εισοδήματα. Το επιχείρημα ουσιαστικά έλεγε ότι πρέπει να αφήσουμε τους φτωχούς να χαθούν για μην έχουν όφελος οι πλούσιοι και προκάλεσε αντιδράσεις. Στην πραγματικότητα βέβαια πίσω από την άρνηση του γαλλικού Ελεγκτικού Συνεδρίου υπήρχε το πρόβλημα των υψηλών δημόσιων ελλειμμάτων της χώρας που έκανε την κυβέρνηση Μακρόν να μη θέλει να θυσιάσει φορολογικά έσοδα.
Το επιχείρημα των Γάλλων παρέλαβε κάποια στιγμή αργότερα εδώ σε μας ο Θόδωρος Σκυλακάκης και είπε το ανεκδιήγητο «από τη μείωση του ΦΠΑ ευνοούνται τα υψηλά εισοδήματα!» για να δικαιολογήσει την παραμονή των συντελεστών στα μνημονιακά ύψη.
Αυτό βεβαίως που παρέλειψε να πει ο Θόδ. Σκυλακάκης είναι πως οι Γάλλοι εφαρμόζουν στα τρόφιμα μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ 5% και 10% και όχι τους συγκριτικά πολύ υψηλότερους που χρησιμοποιεί η Ελλάδα 13% και 24%. Αυτό θα πει ότι τα μεγάλα δημόσια έσοδα από ΦΠΑ που χρειάζονται στη Γαλλία τουλάχιστον δεν βγαίνουν από του φτωχού το πιάτο.
Σε μας βγαίνουν και αυτό φαίνεται ανάγλυφα από το πόσο πολύ έχει αυξήσει η ακρίβεια τα τελευταία χρόνια τα δημόσια έσοδα από τον ΦΠΑ.
Υπεραπόδοση των κρατικών εσόδων
Το 2018, τελευταία χρονιά της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η οποία κατά τη ΝΔ «υπερφορολογούσε» σκανδαλωδώς στραγγαλίζοντας την οικονομία, η Ελλάδα είχε ΑΕΠ 190,8 δισ. ευρώ και συνολικά φορολογικά έσοδα 48,85 δισ. ευρώ, ενώ τα έσοδα από ΦΠΑ έφταναν στα 16,22 δισ.
Το 2023, με διακυβέρνηση ΝΔ, το ΑΕΠ έκλεισε σε όρους όγκου, δηλαδή σε σταθερές τιμές, στα 194,5 δισ. ευρώ και σε τρέχουσες τιμές (δηλαδή με τον πληθωρισμό μέσα) σε 220,3 δισ. ευρώ. Τα φορολογικά έσοδα έκλεισαν στα 62,62 δισ. ευρώ, με αύξηση κατά 14 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2018, ενώ τα φορολογικά έσοδα από τον ΦΠΑ έκλεισαν στα 23,38 δισ. ευρώ.
Τα νούμερα αυτά δείχνουν ότι την πενταετία 2019-23, με αύξηση του ΑΕΠ κατά 4% σε σταθερές τιμές διότι μεσολάβησε η μεγάλη ύφεση της πανδημίας και κατά 16,21% σε τρέχουσες τιμές λόγω του υψηλού πληθωρισμού, η κυβέρνηση της ΝΔ, παρότι εκλέχθηκε με την υπόσχεση να μειώσει όλους ανεξαιρέτους τους φόρους, αύξησε τα συνολικά φορολογικά έσοδα κατά 28,18%, πολύ περισσότερο απ’ όσο δικαιολογούσε η ανάπτυξη του ΑΕΠ, και ειδικώς τα έσοδα από ΦΠΑ κατά 44%, περισσότερο από κάθε άλλη κατηγορία.
Δείχνουν επίσης ότι η επίμονη άρνηση της κυβέρνησης της ΝΔ είτε να μειώσει τον ΦΠΑ είτε εναλλακτικά να μεταφέρει τα τρόφιμα στον μειωμένο συντελεστή, όπως ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποτελεί πολιτική επιλογή. Ουσιαστικά η κυβέρνηση Μητσοτάκη εκμεταλλεύτηκε και συνεχίζει να εκμεταλλεύεται τη συγκυρία του υψηλού πληθωρισμού για να αποστραγγίζει όσο περισσότερο μπορεί τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, τα οποία δαπανούν αναλογικά πολύ μεγαλύτερο τμήμα του εισοδήματός τους για τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης, προκειμένου να έχει τον δημοσιονομικό χώρο να μειώνει φόρους υπέρ των εισοδηματικά υψηλότερων στρωμάτων.
Ετσι γεμίζουν τα κρατικά ταμεία με υπερέσοδα, αλλά συγχρόνως συντηρείται η ακρίβεια και συρρικνώνεται το πραγματικό εισόδημα της πλειονότητας των ελληνικών νοικοκυριών.
Δείτε επίσης: Πατέλης: «Πιο πολύ ταπεινότητα λιγότερα λόγια, περισσότερη δουλειά» – Άρνηση για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα
«Βατερλώ» Μεϊμαράκη: Δεν εξελέγη αντιπρόεδρος του ΕΛΚ και βγήκε τελευταίος – Άδειασμα από Μητσοτάκη
Μαξίμου: «Κόντυνε» τον Μεϊμαράκη – Νέα επικεφαλής της ευρωομάδας της ΝΔ η Βόζεμπεργκ
Κασσελάκης για δηλώσεις Μεϊμαράκη: «Σας κοροϊδεύουν και υποτιμούν τη νοημοσύνη σας»
Κύρτσος: Αυτός είναι ο Μητσοτάκης!
Αυξάνουν τις κοινές εμφανίσεις τους Καραμανλής και Σαμαράς
