Αλλαγές αλά… γερμανικά στη διαδικασία απονομής ιθαγένειας, μέσω πολιτογράφησης, έχει αποφασίσει το Μαξίμου σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι δυσλειτουργίες του υπάρχοντος συστήματος.
Στο μικροσκόπιο των ειδικών επιστημόνων του υπουργείου Εσωτερικών έχει τεθεί το ερωτηματολόγιο της συνέντευξης στην οποία καλούνται να μετάσχουν οι αιτούντες που προέρχονται από τρίτες χώρες, εκτός ΕΕ. Ηδη βρίσκεται υπό επεξεργασία ένα τεστ 300 ερωτήσεων με τις οποίες θα διερευνάται η εξοικείωση με την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό και κυρίως η σχέση τους με τη ζώσα πραγματικότητα της σύγχρονης Ελλάδας, κοινωνική και πολιτική. Οπως εξηγεί στο Documento κορυφαίο στέλεχος από το ηγετικό επιτελείο του υπουργείου Εσωτερικών, σχεδιάζεται, κατά τα πρότυπα της Γερμανίας, να αναρτάται στο διαδίκτυο το ερωτηματολόγιο μαζί με τριακόσιες σύντομες απαντήσεις. Ολα θα είναι διαθέσιμα online και οι αλλοδαποί θα μπορούν να μετέχουν στη συνέντευξη προετοιμασμένοι επαρκώς.
Γιατί όλα αυτά; Η Ειδική Γραμματεία Ιθαγένειας έχει διαπιστώσει δυσλειτουργίες κατά τη συνέντευξη ενώπιον της Επιτροπής Πολιτογράφησης που λειτουργεί στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Ο επικεφαλής της, νομικός και διδάκτωρ Ιστορίας, Λάμπρος Μπαλτσιώτης… τράβηξε το αυτί στις επιτροπές πολιτογράφησης, σε άλλες για τον τρόπο με τον οποίο θέτουν τις ερωτήσεις και σε άλλες για την κατανομή τους, καθώς δίνεται μεγαλύτερη βαρύτητα από όση αναλογεί στην ελληνική ιστορία και ελάχιστη στην επικαιρότητα και τη σημερινή πολιτικοκοινωνική πραγματικότητα. Από την εξέταση των φακέλων πολιτογράφησης διαπιστώθηκε ανισομέρεια στο είδος των ερωτήσεων που τίθενται ανά επιτροπή. Επιμένει ότι «θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στη νεότερη ελληνική ιστορία και στον τρόπο που τα εν γένει ιστορικά γεγονότα έχουν επηρεάσει και διαμορφώσει τις κοινωνικές συνθήκες και την ιστορική και πολιτική ταυτότητα του Ελληνα σήμερα».
Οι νέες παρεμβάσεις και η επιλογή του γερμανικού μοντέλου στο ερωτηματολόγιο για την προφορική συνέντευξη αποσκοπούν στην ομογενοποίηση των συνεντεύξεων, ώστε να μπορεί να κριθεί και ο κρίνων για την αρνητική ή θετική του αξιολόγηση.
Κατά την άποψη κυβερνητικών παραγόντων, θα διαμορφωθεί «ένα ενιαίο, συγκροτημένο, δίκαιο και διαφανές σύστημα αξιολογικής κρίσης, θετικής ή αρνητικής, που θα μειώσει σε μεγάλο βαθμό τη γραφειοκρατία». Παράλληλα κρίνουν ότι θα μειωθούν τα προβλήματα εντός της διοίκησης αλλά και στα δικαστήρια, ενώ θα αποδυναμωθούν οι παντός είδους μεσολαβητές.
Οι στρεβλώσεις
Σήμερα το εγχειρίδιο που θεωρείται απαραίτητο να έχει διαβάσει όποιος πρόκειται να περάσει από συνέντευξη και επιθυμεί την πολιτογράφησή του είναι το λεγόμενο βιβλίο συνοπτικών πληροφοριών «Ελλάδα, η δεύτερη πατρίδα». Εννοείται ότι πέρα από τον αρχαίο πολιτισμό, στα sos ήταν «τι σημαίνουν τα αρχικά ΔΝΤ, «τι είναι το μνημόνιο», «τι γνωρίζετε για τους θεσμούς/τρόικα/ κουαρτέτο»…
Η ηγεσία της αρμόδιας για την ιθαγένεια γραμματείας κρίνει ότι είναι άκρως ενδεικτικές για την ένταξη των αιτούντων ερωτήσεις όπως «πότε έγινε η Ελληνική Επανάσταση/πότε έγινε ανεξάρτητο κράτος η Ελλάδα», «ποιος είναι ο πρωθυπουργός», «ποιος είναι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης». Ομως παρατηρήθηκε ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι ερωτήσεις των επιτροπών δεν στοχεύουν στην ουσιαστική γνώση του αιτούντος, όπως για παράδειγμα η ερώτηση «πόσα άρθρα έχει το σύνταγμα» (αντίθετα με την αμερικανική περίπτωση όπου ο αριθμός των τροπολογιών έχει σημαντικό πολιτειακό και αξιακό συμβολισμό) ή ακόμη και «πόσα κόμματα υπάρχουν στην ελληνική Βουλή (σε αντίθεση με το ποια είναι αυτά)».
«Πονηρές» ερωτήσεις
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε έγγραφο το οποίο εστάλη προς τους προέδρους των Επιτροπών Πολιτογράφησης στις 12.12.2017 σημειώνεται ότι οι συχνότερες ερωτήσεις οι οποίες μπορεί να εκληφθούν ως περιέχουσες θετική/αρνητική αξιολόγηση είναι οι εξής: α. «είστε βαπτισμένος;/τα παιδιά σας τα έχετε βαπτίσει;» β. «τι θρήσκευμα έχετε;» γ. «τι γλώσσα μιλάτε στο σπίτι;/τι γλώσσα μιλάτε με τα παιδιά σας;» δ. «επισκέπτεστε και πόσο συχνά τη χώρα σας;».
Ο κ. Μπαλτσιώτης αναρωτιέται σε τι εξυπηρετούν κυρίως οι δύο πρώτες ερωτήσεις, θεωρώντας προφανώς ότι γίνεται… κατάχρηση. Πάντως, για να μην κριθεί για διάθεση… λογοκρισίας προς τις επιτροπές σημειώνει ότι οι ερωτήσεις προσωπικού χαρακτήρα ή πεποιθήσεων θα πρέπει να συνοδεύονται από ρητή αναφορά της επιτροπής προς τον αιτούντα ότι δεν επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την αξιολόγησή του.
Αντιθέτως, η ηγεσία της Ειδικής Γραμματείας Ιθαγένειας θεωρεί ότι προκειμένου να σχηματίσει γνώμη η επιτροπή μπορεί να ερωτά για την πιθανή πολιτική ή κομματική ένταξή του αιτούντος ή αν πρόσκειται σε κάποιο πολιτικό κόμμα. Κατά την εκτίμησή της, όλα αυτά περί κομμάτων αναδεικνύουν τη δυνατότητα του αιτούντος να συμμετάσχει στην κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας.
Στις… παραινέσεις της αρμόδιας υπηρεσίας για την ιθαγένεια υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα επισήμανση: η σχέση συγγενικού δεσμού με Ελληνα πολίτη, όπως περιγράφεται στο νόμο («συγγενικός και εξ αγχιστείας δεσμός με Ελληνα πολίτη»), δεν περιλαμβάνει σε καμία περίπτωση τη σχέση «κουμπαριάς», αναδόχου κ.λπ.
