Και τώρα τι; Μετά την αποκλιμάκωση διάλογος με την Τουρκία; Οι περισσότεροι απεύχονται την εξέλιξη αυτή.
Θεωρούν ότι η χώρα μας σύρεται σε συζητήσεις επί των διεκδικήσεων της γείτονος. Υπάρχουν και εκείνοι που διατείνονται ότι έχει καταρρεύσει η εθνική γραμμή (μόνο θέμα η υφαλοκρηπίδα) και ότι επιβάλλεται να συζητήσουμε και να συμβιβαστούμε σε ορισμένα ζητήματα με την Τουρκία. Περί αυτών ο λόγος στη σημερινή επιστολή προς τον φίλο Νίκο Μ., ο οποίος επιθυμεί την έναρξη διαλόγου αλλά δεν περιλαμβάνεται σε αυτούς που λένε ότι νησιά μας βρίσκονται στη μύτη της Τουρκίας και την… ενοχλούν.
Αγαπητέ Νίκο,
Ηταν μουτρωμένο το email που μου έστειλες με αφορμή το πρόσφατο κείμενό μου για τα ελληνοτουρκικά. Φιλική βέβαια η προτροπή σου: «Διάβασε τι λένε ο Ροζάκης, ο Βαλντέν, ο Ηρακλείδης, ο Τσίκας και άλλοι. Να ξεφύγουμε από την αποτυχημένη εθνική γραμμή (μόνη διαφορά η υφαλοκρηπίδα), να συζητήσουμε επιτέλους τις διαφορές μας με την Τουρκία και να τα βρούμε μέσω συμβιβασμού αμοιβαία επωφελούς».
Τους διαβάζω, φίλε μου. Ολους. Αλλά καταλαβαίνεις ότι δεν επαρκεί ο χώρος για αναλυτικές αναφορές και σχόλια. Θα ήταν ενδιαφέρον, ομολογώ, να το κάνει η εφημερίδα δίνοντας όσες σελίδες χρειάζονται για δημιουργική αντιπαράθεση μεταξύ ειδημόνων σχετικά με τα ελληνοτουρκικά.
Να μιλήσουν για όλα. Ανοιχτά και ευθαρσώς. Να σαρωθούν στερεότυπα και παγιωμένες αντιλήψεις της μιας ή της άλλης πλευράς. Να αναθεωρηθούν απόψεις –ευλογία η ανιδιοτελής αναθεώρηση απόψεων– και να στρωθεί ο δρόμος για διάλογο ευρύτερης εμβέλειας με ημερίδες και παντοειδείς εκδηλώσεις.
Επανέρχομαι στην επικράτεια της στήλης με αρωγό το αρχείο και τη σώτειρα μνήμη. Διαβάζω λοιπόν σε ένα κείμενο του Σωτήρη Βαλντέν στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (18.5.2020) ότι «οι πολιτισμένοι λαοί συζητούν τις διαφορές τους και πως υπάρχουν αμοιβαία συμφέροντες συμβιβασμοί».
Ψάχνω να βρω ποιες κατά τη γνώμη του αρθρογράφου είναι οι διαφορές αυτές, αλλά δυστυχώς δεν βρήκα. Αντ’ αυτού εγκαλεί τον κυβερνήσαντα ΣΥΡΙΖΑ για «απόλυτη ακαμψία στο Αιγαίο και για προσπάθεια αποκλεισμού της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο». Ενώ τον επικρίνει για αντιπολίτευση «από εθνικιστική σκοπιά»!
Περίπου στην ίδια γραμμή κινούνται όλοι όσοι αναφέρονται στο email σου. Και ενώ υπερασπίζονται τα «νόμιμα εθνικά συμφέροντα» συνιστώντας ψυχραιμία χωρίς λεονταρισμούς, κανένας δεν αναφέρει ρητά ποιες ελληνικές θέσεις είναι παράνομες. Ελλειψη τόλμης ή ένδεια επιχειρημάτων;
Υπάρχει μια εξαίρεση βέβαια. Αφορά το υπαρκτό δικαίωμα της χώρας μας να επεκτείνει σε 12 μίλια τα χωρικά της ύδατα. Οφείλω να παραδεχτώ ότι συμμερίζομαι την άποψη του Αλέξη Ηρακλείδη («Νέα», 25.4.2020) ότι πρόκειται για «μέγα λάθος» ενδεχόμενη απόφαση για επέκταση.
Ο αρθρογράφος/πανεπιστημιακός εξηγεί πειστικά ότι το να καταστεί το Αιγαίο ελληνική λίμνη θα στρέψει εναντίον της πατρίδας μας όλες τις χώρες των οποίων τα πλοία διέρχονται από το Αιγαίο. Επίσης οφείλουμε να δούμε τη διάσταση μεταξύ των 6 μιλίων (χωρικά ύδατα) και 10 μιλίων (εναέριος χώρος).
Αντε και τα ρυθμίσαμε αυτά. Αντε και δεχτήκαμε να πάμε σε διεθνή διαιτησία και να συμβιβαστούμε με ενδεχόμενη απόφαση για όχι πλήρη επήρεια π.χ. του Καστελόριζου. Τι λες, θα μας χειροκροτήσει η Αγκυρα, θα παύσουν οι απειλές και θα εκλείψουν οι διεκδικήσεις;
Δυστυχώς όχι. Ρίξε μια ματιά στη διεκδικητική δέλτο της Τουρκίας και θα πειστείς, ελπίζω. Εκείνο που σίγουρα δεν πείθει, φίλε μου, είναι ο τρόπος ορισμένων από αυτούς που αναφέρεις. Πάρε παράδειγμα την ατυχέστατη, προβληματική και ελαφρότατη άποψη του κ. Ροζάκη ότι κείται μακράν το Καστελόριζο.
Ακόμη και να ’χει δίκιο στη συλλογιστική του, πώς θα πείσει κάποιος, πώς θα καταστούν προσπελάσιμες οι θέσεις του στο ευρύ κοινό όταν τις διατυπώνει με τον συγκεκριμένο προκλητικό και απωθητικό τρόπο; Μου θύμισε τον συνωστισμό της Σμύρνης, πρέπει να πω. Περιφρόνηση απέναντι στην Ιστορία και την ευαισθησία ενός λαού αλλά και ιδανικός αυτοχειριασμός. Διότι αδικούν και το δίκιο τους, όπου αυτό υπάρχει.
Αυτά, φίλε μου. Ευελπιστώ να τα ξαναπούμε λίαν συντόμως.
