Στις 27 Οκτωβρίου 2022 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε τα εξής για τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη: «Είναι ένας ικανός και ισχυρός ηγέτης που καθοδηγείται πάνω απ’ όλα –και ενδεχομένως αποκλειστικά– από τα συμφέροντα της Ελλάδας, του λαού της και της οικονομίας της. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη θέση του σε ενεργειακά θέματα. Ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης δεν αφήνει ποτέ κανέναν να επωφελείται δωρεάν (εις βάρος της χώρας του) ή να ενεργεί προς το συμφέρον τρίτων χωρών. Υποστηρίζει πάνω απ’ όλα τα συμφέροντα της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένου του διαλόγου μαζί μας.
Υπό αυτή την έννοια η Ελληνική Δημοκρατία στο σύνολό της και προσωπικά ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης δεν είναι εύκολοι εταίροι: πολλές από τις αποφάσεις μας γεννιούνται μέσα από μακρές, δύσκολες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις. Προασπίζεται πάντα τα συμφέροντά του – όχι τα προσωπικά του συμφέροντα αλλά τα συμφέροντα της χώρας του. Υπάρχει όμως η επιθυμία και από τις δύο πλευρές να καταλήξουμε σε συμφωνίες και συνήθως τα καταφέρνουμε. Υπό αυτή την έννοια ο πρωθυπουργός Μητσοτάκης είναι ένας συνεπής και αξιόπιστος εταίρος. Αυτό είναι ίσως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του, ότι είναι αξιόπιστος εταίρος».
Η δήλωση είναι πολύ σημαντική διότι μας δείχνει ότι με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη η Ελλάδα δεν είναι κράτος-πελάτης, αλλά ένας αξιόπιστος μεν, απαιτητικός δε εταίρος, του οποίου οι πράξεις αλλά και οι συμφωνίες στη διεθνή σκακιέρα έχουν πυξίδα το συμφέρον του ελληνικού λαού σε αυτή την ασταθή γεωπολιτική συγκυρία. Οι ΗΠΑ πρέπει να κερδίσουν, μέσα από δύσκολες πολλές φορές διαπραγματεύσεις, τη συνεργασία με την Ελλάδα κι ας είναι μια συγκριτικά λιγότερο ισχυρή χώρα: δεν «ξεπουλάμε», δεν είμαστε βασάλοι, αυτονόητοι και δωρεάν. Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη κανείς δεν μπορεί να θεωρήσει την Ελλάδα μια «δεδομένη» χώρα ή έναν «χρήσιμο ηλίθιο», αλλά έναν υπολογίσιμο, απαιτητικό μα αξιόπιστο εταίρο – και το δηλώνει ρητώς ο πρόεδρος μιας πυρηνικής υπερδύναμης. Αν και το κερδίσαμε με το σπαθί μας, δεν μας το χρώσταγε κιόλας ο Μπάιντεν.
Βέβαια, το πρόβλημα με την παραπάνω δήλωση είναι ότι δεν είναι πραγματική και φυσικά δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι. Ή, μάλλον, ότι είναι κατά το ήμισυ πραγματική, μια παρανάγνωση: πρόκειται για απάντηση του προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας αναφορικά με τον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας. Οπου διαβάσατε «Τζο Μπάιντεν» βάλτε «Βλαντίμιρ Πούτιν» και όπου διαβάσατε «πρωθυπουργός Μητσοτάκης» βάλτε «πρόεδρος Ερντογάν» και θα έχετε το απόσπασμα από τη Σύνοδο της Λέσχης Βαλντάι.
Κι αυτό, αν έχουμε μάτια, μυαλό και κριτική ικανότητα, ταπεινά φρονώ πως μας λέει ό,τι χρειαζόμαστε να γνωρίζουμε για τη θέση της Ελλάδας τόσο στην ευρύτερη διεθνή αναταραχή όσο και έναντι της Τουρκίας. Της Ελλάδας που χάρη στις ηγεσίες της παραχωρεί χωρίς ουσιαστικά ανταλλάγματα (ή με ανταλλάγματα μόνο στη φαντασία της) έδαφος της επικράτειάς της για ριζικά εκθετικό αβγάτισμα αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων (ΣΥΡΙΖΑ και μετά ΝΔ) με την αστεία ελπίδα ότι αυτές θα… υπερασπίσουν τη χώρα έναντι συμμαχικών νατοϊκών χωρών, λες και οι ξένες βάσεις ιδρύονται για να προστατεύσουν εσένα και όχι για να γίνουν είτε εφαλτήριο άλλων πολέμων είτε, εκ των πραγμάτων, στρατιωτικός στόχος πιθανών μελλοντικών πολέμων.
Της κυβέρνησης που αναλαμβάνει με χαρά τον ρόλο του ευρωπαϊκού λαγού στην αποστολή οπλικών συστημάτων στην Ουκρανία –σάμπως τα χρειάζεται η Ελλάδα; Θα πάρουμε άλλα– αλλά και του κοινοβουλευτικού ξεπλύματος συγκεκριμένων ταγμάτων (ΝΔ). Του κράτους που στο πλαίσιο της γεωπολιτικής του «καλού παιδιού» τα κάνει όλα και συμφέρει με τη φαντασίωση ότι επειδή δίδεται εντελώς δωρεάν θα «προτιμηθεί» από τους συμμάχους της σε ενδεχόμενη στρατιωτική περιπέτεια με αντίπαλη χώρα, η οποία έχει φροντίσει να ερίζουν γι’ αυτήν Δύση και Ανατολή.
Της Ελλάδας που από τον υπερβάλλοντα ζήλο της να ευθυγραμμιστεί με φθίνουσα υπερδύναμη 10.000 χλμ. μακριά έχει αποξενωθεί από κάθε μη δυτική δύναμη στην άμεση γεωγραφική και υδάτινη γειτονιά της, βρίσκοντας το κατάλληλο timing για να αυξήσει τους… εχθρούς της. Που φαντασιώνεται νηπιωδώς πως επειδή υπέγραψε την αγορά κάποιων τουπίκλην Wunderwaffen, άμα γίνει κάτι σοβαρό θα έρθουν στα χακί ο Γκιγιόμ και ο Φρανσουά για να τη σώσουν. Κι όλα αυτά την ώρα που οι πλανητικές ισορροπίες αναπροσαρμόζονται με ιλιγγιώδη ρυθμό.
Αμα εκλέγεις τέτοιες ηγεσίες, τι να τους κάνεις τους εχθρούς; Είναι περιττοί κι απέριττοι.
Ο Σωτήρης Μητραλέξης είναι δρ Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σχέσεων και συνδιευθυντής του mέta (www. metacpc.org), του Κέντρου Μετακαπιταλιστικού Πολιτισμού του ΜέΡΑ25