Σε κοινό τους κείμενο, ΜΚΟ για την ελευθερία του Τύπου και δημοσιογραφικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ελευθεροτυπία στην Ελλάδα μετά την πρόθεση της κυβέρνησης να αλλάξει το άρθρο 191 του Ποινικού Κώδικα, για την διάδοση ψευδών ειδήσεων.
Οι οργανώσεις της Ταχείας Απάντησης της Ελευθερίας των Μέσων (Media Freedom Rapid Response – MFRR), καλούν την ελληνική κυβέρνηση να αποσύρει τις προτεινόμενες τροποποιήσεις αφού «εισαγάγουν πρόστιμα και ποινές φυλάκισης για δημοσιογράφους που θα βρίσκονται ένοχοι δημοσίευσης ‘ψευδών ειδήσεων’». Ενώ συμπληρώνουν ότι πιστεύουν πως η αόριστη διατύπωση και η επιβολή προστίμων «θα υπονομεύσουν την ελευθερία του Τύπου και θα επιφέρουν ένα πάγωμα της ελευθερίας έκφρασης σε μια στιγμή που η ανεξάρτητη δημοσιογραφία είναι ήδη υπό πίεση στην Ελλάδα».
Υπογραμμίζουν ότι «αντί να βελτιώσει το ήδη υπάρχον άρθρο 191 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο είναι ήδη προβληματικό, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη θα κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τα πίσω εάν τελικά ψηφιστεί αυτός ο νόμος και θα στείλει ένα ανησυχητικό μήνυμα για τη δέσμευση της κυβέρνησης στην ελευθερία των Μέσων ενημέρωσης». Έπειτα αναφέρουν τα παραδείγματα της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που ενώ πέρασαν ανάλογες τροποποιήσεις αναγκάστηκαν να τις αποσύρουν εξαιτίας της έντονης αντίδρασης των ευρωπαϊκών θεσμών. Σημειώνουν ωστόσο ότι «η μόνη χώρα που προχώρησε σε τέτοια νομοθεσία ήταν η Ουγγαρία, η οποία ποινικοποίησε τη διάδοση της παραπληροφόρησης που θεωρείται ότι υπονομεύει τον αγώνα των αρχών κατά του κορονοϊού με πρόστιμα και ποινές φυλάκισης».
Το άρθρο 191 προτείνεται να αλλάξει ως εξής: «1. Όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή. Εάν η πράξη τελέστηκε επανειλημμένα μέσω του τύπου ή μέσω διαδικτύου, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και ο πραγματικός ιδιοκτήτης ή εκδότης του μέσου με το οποίο τελέστηκαν οι πράξεις των προηγούμενων εδαφίων.
2. Όποιος από αμέλεια γίνεται υπαίτιος κάποιας από τις πράξεις της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή».
Οι οργανώσεις που συνυπογράφουν το κείμενο αναγνωρίζουν τον αντίκτυπο που έχουν στην κοινωνία και την οικονομία οι ψευδείς ειδήσεις και η διασπορά θεωριών συνωμοσίας. Όμως δεν θεωρούν ότι οι σκληροί νόμοι που δίνουν το δικαίωμα σε ρυθμιστικές αρχές και ελεγκτές να αποφασίζουν για το τι είναι αλήθεια και τι ψέμα καθώς και η επιβολή βαριών προστίμων στον Τύπο είναι η σωστή απάντηση στο πρόβλημα και ότι η αλλαγή θα καταλήξει να προκαλέσει περισσότερη ζημιά παρά όφελος. Αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «όπως έχει παρατηρηθεί και σε άλλες χώρες, η υποκειμενική ερμηνεία τόσο ασαφώς διατυπωμένων νόμων μπορούν να ανοίξουν την πόρτα στην λογοκρισία της έγκυρης δημοσιογραφίας».
Καταγράφουν τις δυσκολίες της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα, που αντιμετωπίζει ήδη «απειλές από αγωγές και φυλάκιση για δυσφήμηση», ενώ εκτιμούν ότι η ενίσχυση του άρθρου 191 «θα μπορούσε απλώς να ανοίξει έναν ακόμα δρόμο για να αντιμετωπίσουν οι δημοσιογράφοι ποινές φυλάκισης και διώξεις». Επισείουν επίσης τον κίνδυνο της αυτολογοκρισίας υπό το φόβο της τιμωρίας από το νέο νόμο.
Οι οργανώσεις αναφέρουν ότι αν η ελληνική κυβέρνηση είναι σοβαρά διατεθειμένη να καταπολεμήσει την διάδοση ψευδών ειδήσεων, να ξεκινήσει την ανάπτυξη σχεδίων για τον εγγραμματισμό στα Μέσα (media literacy), να υιοθετήσει πρωτοβουλίες για την προστασία των ερευνητικών δημοσιογράφων και να εξασφαλίσει μια ισχυρή μιντιακή αγορά που να χαρακτηρίζεται από πλουραλισμό.
Οι συνυπογράφουσες οργανώσεις είναι οι εξής:
• ARTICLE 19
• European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)
• European Federation of Journalists (EFJ)
• Free Press Unlimited (FPU)
• International Press Institute (IPI)
• OBC Transeuropa (OBCT)
