Τα τάγματα εφόδου που αλωνίζουν στη Μεγαλόνησο, είναι συνομιλητές των κομμάτων στη Βουλή, επιβάλλουν ακροδεξιό λόγο και φτάνουν έως το πογκρόμ
Ηταν Σεπτέμβρης του 2012 όταν ομάδες αντρών φορώντας μαύρες μπλούζες της Χρυσής Αυγής επιτέθηκαν σε αλλοδαπούς μικροπωλητές στη Ραφήνα και στο Μεσολόγγι, σπάζοντας τους πάγκους τους και αφήνοντας πίσω τους χάος και δυστυχία. Ενα χρόνο νωρίτερα, στο κέντρο της Αθήνας, ναζιστικά τάγματα εφόδου κυνηγούσαν μετανάστες με μαχαίρια. Οποιος έκανε το «έγκλημα» να έχει πιο σκούρο δέρμα γινόταν αυτoμάτως στόχος.
Περίπου μία δεκαετία αργότερα ήρθε, όπως όλα δείχνουν, η σειρά της Κύπρου να βιώσει τη δική της «νύχτα των κρυστάλλων». Την περασμένη εβδομάδα ορδές φασιστοειδών ξεχύθηκαν σε διάφορες περιοχές και επιτέθηκαν σε πρόσφυγες και μετανάστες τραυματίζοντάς τους και προκαλώντας ζημιές και καταστροφές στις επιχειρήσεις τους.
Οταν η είδηση έφτασε στην Ελλάδα οι ανατριχιαστικές εικόνες θύμισαν τα χειρότερα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Το Documento μίλησε με πρόσωπα τα οποία γνωρίζουν πολύ καλά τις διεργασίες που έχουν επιτελεστεί τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, σε μια προσπάθεια να αποκρυσταλλώσει το πώς φτάσαμε στο σημείο φασίστες να επιδίδονται σε αντιμεταναστευτικό «σαφάρι» ακόμη και μες στη Λεμεσό.
Ο Δώρος Πολυκάρπου, μέλος του ΔΣ της Κίνησης για Ισότητα, Στήριξη, Αντιρατσισμό, είναι ένα πρόσωπο που έχει στοχοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από αυτές τις ομάδες. Οχι μόνο έχει δεχτεί απειλές κατά της ζωής του ίδιου και μελών της οικογένειάς του, αλλά σε ανακοινώσεις ακροδεξιών ομάδων κατονομάζεται ως «προδότης» και «σύγχρονος Εφιάλτης της Κύπρου».
Στο ερώτημα αν αυτή η έκρηξη μίσους προέκυψε στην Κύπρο ξαφνικά, ο Δ. Πολυκάρπου είναι σαφής. Οπως λέει στο Documento, εδώ και πολλά χρόνια «έχουμε έναν ανταγωνισμό για το ποιος είναι πιο υπερπατριώτης και αντιμεταναστευτικός πολιτικός και ποιος θα ηγηθεί αυτού του μπλοκ», ενώ σημειώνει ότι σε αυτήν τη διολίσθηση προς την ακροδεξιά έχει εμπλακεί ακόμη και η σοσιαλιστική ΕΔΕΚ.
«Τα τελευταία δέκα χρόνια διαμορφώθηκε μια αντίληψη ότι το μεταναστευτικό είναι σημαντικότερο για την επιβίωση του κυπριακού λαού. Εδωσαν μια εικόνα ότι οι πρόσφυγες απειλούν την ταυτότητα, τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, την εθνική ασφάλεια και είναι η πηγή της εγκληματικότητας στη χώρα» σημειώνει. «Θεωρούν ότι η Τουρκία στέλνει στην Κύπρο ετοιμοπόλεμους πιστούς Σύριους, που θα λειτουργήσουν ως εφεδρεία που θα αποσταθεροποιήσει τη χώρα. Αυτό είναι διάχυτο. Οποιος θεωρεί τον εαυτό του υπερπατριώτη πρέπει να πολεμήσει την εφεδρεία αυτή που είναι προέκταση της κατοχής» εξηγεί και καταλήγει: «Οταν σιγοβράζει ένα καζάνι μια σπίθα είναι αρκετή για να γίνει η έκρηξη».
Απόκρυψη προβλημάτων
Από την πλευρά του ο Χρίστος Χριστοφίδης, μέλος του πολιτικού γραφείου της ΚΕ του ΑΚΕΛ, εξηγεί στο Documento ότι το ακροδεξιό κόμμα ΕΛΑΜ, το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο από τη Χρυσή Αυγή της Κύπρου, κάνει προσπάθεια να δείξει ότι είναι πιο μετριοπαθές. Η λειτουργία του ακροδεξιού του λόγου όμως παραμένει σαφής και ιδιαίτερα γνώριμη και σε όσους παρακολούθησαν την πορεία της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. «Είναι εύκολο να προσωποποιήσει τα προβλήματά του ο κόσμος στο πρόσωπο των ξένων. Η διπλή λειτουργία που επιτελεί η ακροδεξιά είναι να καλλιεργούν τον ρατσισμό για να συσπειρώνουν κόσμο γύρω τους, αλλά ταυτόχρονα και για να αποκρύπτουν τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων που είναι οι τράπεζες, η ακρίβεια, η κυβέρνηση» αναφέρει ο Χρ. Χριστοφίδης.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται με τις δηλώσεις της και η δημοσιογράφος και αρχισυντάκτρια της κυπριακής εφημερίδας «Πολίτης» Μαρία Φράγκου. «Δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Επεισόδια κατά καιρούς γίνονταν. Οι αρμόδιοι τα χαρακτήριζαν μεμονωμένα, αλλά τα πολλά μεμονωμένα παύουν να είναι μεμονωμένα» σημειώνει. «Εχουμε και εμείς το ΕΛΑΜ, το παρακλάδι της Χρυσής Αυγής, και άλλες ακροδεξιές οργανώσεις που μιλούσαν για επέλαση του τρίτου “Αττίλα” και έλεγαν ότι οι μετανάστες μάς παίρνουν τις δουλειές και τα επιδόματα. Ολα αυτά δυναμίτιζαν το κλίμα και δημιουργούσαν τις προϋποθέσεις για όλα αυτά τα άγρια ένστικτα» αναφέρει η Μ. Φράγκου. Η δημοσιογράφος εντοπίζει μάλιστα και εκείνη μια προσπάθεια ανταγωνισμού ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις που σέρνονται πίσω από τη συγκεκριμένη ατζέντα. «Πολλές φορές έβλεπες να γίνεται ένας πλειστηριασμός αντιπροσφυγικής και αντιμεταναστευτικής ρητορικής» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Οπως στον Εβρο
Ολα όσα συνέβησαν στην Κύπρο ταυτίστηκαν χρονικά με τα πογκρόμ και τις «συλλήψεις» μεταναστών στον Εβρο από ομάδες πολιτοφυλακής οι οποίες τους κατηγορούσαν ότι ευθύνονται για την εκδήλωση πυρκαγιάς στο δάσος της Δαδιάς.
«Ανησυχούμε γιατί, σε αντίθεση με την Ελλάδα, εδώ υπάρχουν πολύ διαφορετικές συνθήκες. Στην Ελλάδα όλες οι πολιτικές δυνάμεις τούς απομόνωσαν. Στην Κύπρο όλοι συνεργάζονται μαζί τους εκτός από το ΑΚΕΛ. Τους δημιούργησαν ad hoc κοινοβουλευτική επιτροπή για το δημογραφικό και κάθε εβδομάδα συντηρούν αυτό το θέμα. Αυτοί εξέλεξαν τον Χριστοδουλίδη στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Το ίδιο και με την πρόεδρο της Βουλής. Μήπως λοιπόν η κυβέρνηση έχει άτυπες δεσμεύσεις μαζί τους και κάποιοι λένε ότι όχι τυχαία η αστυνομία τούς ανέχθηκε μέχρι που ξέφυγε η κατάσταση;» αναρωτιέται ο Χρ. Χριστοφίδης.
Στο ερώτημα αν υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στις ακροδεξιές ομάδες της Ελλάδας και της Κύπρου, ο Δ. Πολυκάρπου μιλάει χωρίς περιστροφές και θέτει μια διαφορετική ανάγνωση. «Ολοι αντιγράφουν» απαντάει κοφτά και συνεχίζει: «Και το παρακράτος και το επίσημο κράτος αντιγράφουν όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Η κυπριακή κυβέρνηση προσπαθεί να συντονιστεί απόλυτα με τη γραμμή της ελληνικής σε ό,τι αφορά τις διώξεις των ακτιβιστών ή στο θέμα της εργαλειοποίησης της Τουρκίας. Υπάρχει αυτή η πολιτική ταύτιση. Πρέπει να υπάρχει συνεργασία σε αυτά τα θέματα, όμως με αυτή την προσπάθεια να πείσουν πως ό,τι συμβαίνει στον Εβρο συμβαίνει και στη Λευκωσία στο τέλος θα χάσουμε την αξιοπιστία μας. Ταυτόχρονα, κάποιες “επιτυχίες” που έχουν στην Ελλάδα και αλλού τα ακροδεξιά κινήματα προσπαθούν να τα αντιγράψουν και οι δικοί μας φασίστες. Βεβαίως η Ελλάδα είναι πιο κοντά τους όσον αφορά τις παραβιάσεις. Οταν τους φέρεις θετικά και προοδευτικά επιτεύγματα του ελληνικού κράτους, αρχίζουν να βρίζουν και τους Ελληνες και το κράτος».
«Αυτοί λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία με την ελληνική ακροδεξιά. Η κατάσταση είναι πράγματι επικίνδυνη. Επειδή νιώθουν ότι έχουν κοινωνική στήριξη αυτήν τη στιγμή έχουν αποθρασυνθεί» απαντά και ο Χρ. Χριστοφίδης από το ΑΚΕΛ.
Καλλιεργήθηκε ο φασισμός
Η Μ. Φράγκου τονίζει πάντως ότι η κατάσταση ξέφυγε με ευθύνη τόσο των ακροδεξιών ομάδων όσο και των κυβερνήσεων που έδωσαν χώρο σε τέτοια ρητορική. «Το αφήγημα της προηγούμενης κυβέρνησης Αναστασιάδη είχε τέτοια στοιχεία, ιδιαίτερα προς το τέλος της, όταν ο τότε υπουργός Εσωτερικών προέβαινε σε δηλώσεις που δυναμίτιζαν το κλίμα. Μιλούσε για επέλαση μεταναστών για να δικαιολογήσει την απαίτησή του να εγκαταστήσει συρματόπλεγμα στην πράσινη γραμμή για να εμποδιστεί η ροή μεταναστών από τα κατεχόμενα» σημειώνει η Μ. Φράγκου.
«Από τη στιγμή που έχει καλλιεργηθεί το αντιμεταναστευτικό αίσθημα στην κοινωνία, αν αυτή η κυβέρνηση δεν βγει ξεκάθαρα να βοηθήσει την κοινωνία να απαλλαγεί από αυτό, η σιωπή θα θεωρηθεί αδυναμία, όχι διαφωνία. Η σιωπή δείχνει ότι νομίζουν πως είναι μπόρα και θα περάσει. Οι χειρισμοί στο συγκεκριμένο περιστατικό είναι καταστροφικοί» τονίζει από την πλευρά του ο Δ. Πολυκάρπου.
Οπως εξηγεί ο Χρ. Χριστοφίδης, όμως, τα πρόσωπα αυτά «έχουν σχέση με τον υπόκοσμο, όπως συνέβαινε και στην Ελλάδα με τη Χρυσή Αυγή. Από αυτούς που συνελήφθησαν ένας ήταν με βραχιολάκι και έπρεπε να είναι υπό παρακολούθηση, άλλοι ήταν σεσημασμένοι και άλλοι, προτού κάψουν τα περίπτερα, φαίνονται στο βίντεο να τα έχουν κλέψει. Ενώ είναι Χρυσή Αυγή Κύπρου και το έλεγαν μόνοι τους τον καιρό που μεσουρανούσε η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, τώρα μετά την καταδίκη στην Ελλάδα προσπαθούν να παρουσιαστούν ως πιο πολιτικό κίνημα, κάτι σαν τη Μελόνι δηλαδή, αλλά είναι φασίστες, πόσο να κρυφτούν;».
Στη δίνη της μισαλλοδοξίας
Ο Δ. Πολυκάρπου έχει μια δυσοίωνη πρόβλεψη για το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Κύπρο, με δεδομένη τη μεγάλη διάχυση των μισαλλόδοξων απόψεων στην κοινωνία. «Δεν έχουν αντιληφθεί ούτε η κυβέρνηση ούτε η αστυνομία ότι χρειάζεται πλάνο πέραν της καταστολής. Αλλιώς θα συγκρατήσουν την κατάσταση για ένα δύο μήνες, αλλά η επόμενη φορά θα είναι χειρότερη» σημειώνει.
Δυστυχώς, η εκτίμησή του επιβεβαιώνεται και από τη βιωμένη εμπειρία της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ελλάδα. Η ηθελημένη απραξία του πολιτικού κατεστημένου της περιόδου της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα γιγάντωσε την απήχηση της Χρυσής Αυγής.
Ετσι από τα τυφλά πογκρόμ του 2011 φτάσαμε πολύ σύντομα στη δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν, ενός Πακιστανού εργάτη την ώρα που πήγαινε με το ποδήλατο στη δουλειά του, στη δολοφονική επίθεση κατά των Αιγύπτιων ψαράδων την ώρα που κοιμούνταν στο σπίτι τους και τελικά στη στυγνή δολοφονία του Παύλου Φύσσα στο Πέραμα.
Στη σκοτεινή εικόνα που παραπέμπει η ελληνική εμπειρία από την άνοδο της ακροδεξιάς έρχεται να απαντήσει μόνο η αλληλεγγύη που εκφράστηκε από χιλιάδες Κύπριους και Ελληνες προς τα θύματα της επίθεσης των φασιστών.