Έληξε νωρίτερα σήμερα, Τρίτη και μετά από 36 ημέρες, η κατάληψη στο κτίριο του Ιδρύματος Νεολαίας Διά Βίου Μάθησης στην οδό Αχαρνών.
«Φεύγουμε θεωρώντας ότι εκπληρώθηκε η απαίτησή μας για εκκίνηση των εργασιών εν μέσω κατάληψης και λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική νίκη που πετύχαμε απέναντι στο υπουργείο και που αφήνει μόνο θετική παρακαταθήκη για τη συνέχεια του αγώνα, για την υλοποίηση και των υπόλοιπων αιτημάτων, καθώς και για τις σχέσεις που δημιουργήθηκαν πανελλαδικά», αναφέρει το Συντονιστικό της κατάληψης σε σχετική ανακοίνωση.
Ωστόσο, οι υπηρεσίες του ΙΝΕΔΙΒΙΜ δεν θα λειτουργήσουν άμεσα στο κτίριο, αφού, σύμφωνα με την προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία, πρέπει να γίνει πρώτα από τα αρμόδια όργανα έλεγχος περιουσίας.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση αναφέρεται:
«Μετά από 36 μέρες αποφασίζουμε να λήξουμε την κατάληψη και να αποχωρήσουμε από το κτίριο του ΙΝΕΔΙΒΙΜ (Αχαρνών 417 και Κοκκινάκη). Φεύγουμε θεωρώντας ότι εκπληρώθηκε η απαίτησή μας για εκκίνηση των εργασιών εν μέσω κατάληψης και λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική νίκη που πετύχαμε απέναντι στο Υπουργείο και που αφήνει μόνο θετική παρακαταθήκη για την συνέχεια του αγώνα, για την υλοποίηση και των υπόλοιπων αιτημάτων, καθώς και για τις σχέσεις που δημιουργήθηκαν πανελλαδικά. Ακολουθεί ένα σύντομο ιστορικό του αγώνα, η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε και φτάσαμε στην υλική και πολιτική νίκη και κάποιες σκέψεις για το μέλλον.
Πριν την κατάληψη
Τα προβλήματα των εστιών ξεκινάνε από πολύ παλιά, όπως και τα αντανακλαστικά των αγωνιζόμενων φοιτητριών/ων. Η συνεχής προσπάθεια από τη μεριά του κράτους για λειτουργία του πανεπιστημίου με όρους ανταποδοτικότητας, οι άθλιες συνθήκες εργασίας στις εργολαβίες, η υποβάθμιση των ζωών μας στις εστίες και η γενικότερη προσπάθεια μετακύλισης του κόστους φοίτησης στους ίδιους τους φοιτητές αποτελεί πλέον μια πραγματικότητα. Αφορμή για την εκκίνηση αυτού του αγώνα στάθηκε η άθλια κατάσταση στις εστίες της ΦΕΕΜΠ όπου για σχεδόν ένα χρόνο τώρα οι οικότροφοι μένουν χωρίς νερό στα δωμάτια τους. Τότε φοιτητές/ριες καθώς και αλληλέγγυοι/ες από σχολές και εστίες ξεκίνησαν μια σειρά παρεμβάσεων στις γραμματείες των εστιών αλλά και στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, όπου οι αρμόδιοι δήλωναν καλή θέληση και διάθεση συνεργασίας. Φυσικά μόνο αυτό δε συνέβη, οπότε συνεχίστηκαν οι παρεμβάσεις με αποκορύφωμα -τότε- τη μονοήμερη συμβολική κατάληψη του ΙΝΕΔΙΒΙΜ στις 27/10/2017, μία κίνηση αρκετά πετυχημένη για τα τότε δεδομένα, η οποία στηρίχθηκε από πολλές/ους αλληλέγγυες/ους καθώς και άτομα από τις ΦΕΠΑ, ΝΕΕΜΠ, και τις σχολές. Με τα ερωτήματα και τις απαιτήσεις μας να μένουν αναπάντητες αποφασίστηκε από τους συλλόγους ΦΕΕΜΠ και ΦΕΠΑ, με τη στήριξη αλληλέγγυων από τις ΝΕΕΜΠ και από σχολές μία κατάληψη διαρκείας στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ στις 6/11/2017.
Ιστορικό/Μεθοδολογία του αγώνα
Οι αρχικές εκτιμήσεις μιλούσαν για 3ήμερη κατάληψη. Κανείς τότε δεν εκτιμούσε ή δεν είχε ακριβώς σκοπό μια τόσο δυναμική κίνηση. Έτσι, η πρώτη βδομάδα κύλησε με αρκετή εσωστρέφεια και αμηχανία ως προς το πως πρέπει να κινηθούμε. Αρχικά, προσπαθήσαμε να έρθουμε σε επαφή με εργαζόμενους στις εργολαβίες στις εστίες (πρώτα στηρίζοντας έμπρακτα τους απεργούς στη ΝΕΕΜΠ που τελικά απολύθηκαν και ύστερα ερχόμενοι σε επαφή με εργαζόμενους στη ΦΕΠΑ). Μέσα σε αυτά τα πλαίσια πραγματοποιήσαμε στο τέλος της πρώτης εβδομάδας και συγκεκριμένα στις 10.11.2017 ανοιχτή εκδήλωση στο κατειλειμμένο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, με θεματικές “Ενημέρωση για την εξέλιξη του αγώνα μέχρι σήμερα – Προοπτικές και στόχοι της κατάληψης“. Στην εκδήλωση αυτή συμμετείχαν και εργαζόμενοι/ες του εστιατορίου της ΦΕΕΜΠ. Παρ’όλα αυτά δεν είχαμε ακόμα διατυπώσει, μια δικιά μας στρατηγική για την επίτευξη των στόχων μας. Αν και η επαφή με τους εργαζόμενους δεν έδωσε τα αποτελέσματα που θέλαμε, από την δεύτερη εβδομάδα αρχίσαμε να αναπτύσσουμε ένα σκεπτικό για το πως εμείς μπορούμε να κινήσουμε τα πράγματα και να καθορίσουμε τις εξελίξεις. Στις 15/11 πραγματοποιήθηκε κατάληψη της Πρυτανείας του ΔΠΘ από εστιακούς φοιτητές. Την επόμενη μέρα, 16/11 – ημέρα διορισμού και του νέου Δ.Σ. του ΙΝΕΔΙΒΙΜ από το Υπουργείο Παιδείας – πήραμε την πρωτοβουλία να καλέσουμε ομάδες/σχήματα/συλλογικότητες/φοιτητικούς συλλόγους/σωματεία ζητώντας τους να στηρίξουν έμπρακτα τον αγώνα μας συνδέοντας τον παράλληλα με τα δικά τους αιτήματα και τους δικούς τους αγώνες. Γράφαμε: “Όπως ακριβώς το ΙΝΕΔΙΒΙΜ συνδέει με τις ροές χρήματος διαφορετικούς εργασιακούς χώρους εκμετάλλευσης και κρατικές λειτουργίες, έτσι και η αντίσταση προς αυτό μπορεί και πρέπει να ξεκινά από διαφορετικά σημεία”. Το σκεπτικό ήταν να προκαλέσουμε μία κίνηση με έναν τρόπο που να μην αποκλείει αλλά να “είναι πολύμορφος και συμπεριληπτικός, να χωράει διαφορετικές πρακτικές και μεθόδους, να κάνει δυνατή τη συνύπαρξη όλων των διαφορετικών μερών του κόσμου που αγωνίζεται ενάντια στις πολιτικές του Υπουργείου Παιδείας και του κράτους/κεφαλαίου γενικότερα. Γι’ αυτό και επιλέγουμε αυτόν τον τρόπο καλέσματος. Να αναβαθμίζει τον αγώνα αλλά και τις πρακτικές του αγωνιζόμενου κόσμου”. Από τα καλέσματα αυτά προέκυψαν την 3η εβδομάδα της κατάληψης τρεις παρεμβάσεις,οι δύο σε εκδηλώσεις του ΕΚΠΑ και η μία σε σινεμά στον Βύρωνα όπου μιλούσε ο Υπουργός Παιδείας. Στην πρώτη εκδήλωση με θεματική “Έρευνα και Καινοτομία στη Σχολή Θετικών Επιστημών και στη Σχολή Επιστημών Υγείας” παρεμβήκαμε για να αναδείξουμε πως το ΕΚΠΑ ενώ διαθέτει τους πόρους επιλέγει να τους διαθέσει στην Επιχειρηματικότητα και στην Έρευνα αφού αυτά αποδίδουν κέρδος, ενώ παράλληλα υποβαθμίζει την φοιτητική μέριμνα ολοένα και περισσότερο. Η δεύτερη παρέμβαση αφορούσε δημόσια εμφάνιση του Γαβρόγλου στο σινεμά Λουίζα στον Βύρωνα την επόμενη ακριβώς μέρα 29.11.2017. Σκοπός της παρέμβασης ήταν να προβάλλουμε τα αιτήματα μας και να εκθέσουμε την πολιτική στάση που κράτησε έως τώρα το Υπουργείο Παιδείας. Η παρέμβαση ωστόσο δεν πραγματοποιήθηκε αφού ακυρώθηκε τελευταία στιγμή. Την επόμενη μέρα με αφορμή τα 180 χρόνια του ΕΚΠΑ, υπήρχε συνέδριο στην Πρυτανεία του με θέμα““Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών: Σύγχρονες προσεγγίσεις και ερωτήματα“, όπου θα μιλούσε ο Γαβρόγλου προς το τέλος του συνεδρίου. Εφόσον η παρέμβαση της προηγούμενης ημέρας δεν επιτευχθεί, αποφασίσαμε να πάμε στην Πρυτανεία με τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης ημέρας και να παρέμβουμε για τον ίδιο πολιτικό λόγο. Και στην δεύτερη όμως περίπτωση ο Υπουργός δεν εμφανίστηκε.
Αποκέντρωση του αγώνα, πολλαπλασιασμός των κινήσεων.
Έχοντας προτείνει την 27η Νοεμβρίου ως μέρα πανελλαδικής δράσης (παροτρύνοντας κυρίως για καταλήψεις) η 3η εβδομάδα μας βρήκε στο δρόμο με παρεμβάσεις με σπρέυ, κείμενα, αφισοκολλήσεις και σε συναντήσεις με συλλογικότητες και σχήματα που άρχιζαν να μας στηρίζουν έμπρακτα. Ήδη, είχαν παρθεί αποφάσεις σε φοιτητικούς συλλόγους για στήριξη στον αγώνα μας και διάφορες κινήσεις προετοιμάζονταν ανά την Ελλάδα. Τελικά, η εβδομάδα ολόκληρη εξελίχθηκε σε εβδομάδα δράσεων με κινήσεις που είχαν ήδη ξεκινήσει ή ξεκινούσαν τότε στην Κομοτηνή, στα Γιάννενα, στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, με καταλήψεις στους ΕΛΚΕ και τις Πρυτανείες του ΕΜΠ και του ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ και στην Κοσμητεία της ΣΘΕ του ΕΚΠΑ. Το άπλωμα του αγώνα με πολλές εστίες αγώνα να ξεπηδούν έδωσε μια πραγματική ώθηση στον αγώνα και δημιούργησε πραγματική πίεση (ειδικά στους ΕΛΚΕ).
Πολιτικό vs διαχειριστικό
Στην 2η εβδομάδα, επίσης, αποκρυσταλλώθηκε μια απόφαση που προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της κατάληψης. Αυτή ήταν να μην υποβιβάσουμε ποτέ την συζήτηση σε διαχειριστική/τεχνική/διαδικαστική αλλά να την ανάγουμε πάντοτε στο πολιτικό. Αυτό ήταν ένα κρίσιμο σημείο μιας και η εμπειρία από τα προηγούμενα χρόνια είχε δείξει πόσο εύκολα η συνδιαλλαγή με αυτούς τους όρους μας γεμίζει ήττες. Προσπαθήσαμε δηλαδή και το καταφέραμε τελικά να μην αναλωθούμε σε μια κουβέντα/συνδιαλλαγή με το αν φταίει το παλιό ΔΣ, αν το θέμα είναι το ΙΝΕΔΙΒΙΜ και όχι οι πολιτικές αποφάσεις του κράτους ή με το αν χρειάζονται 2 ή 15 εργαζόμενοι για να υλοποιήσουν τα αιτήματά μας. Η πολιτικοποίηση της συζήτησης ήταν για εμάς κομβικής σημασίας στρατηγική, κάτι που φάνηκε και στη συνέχεια με τον πιο προφανή τρόπο.
Η κατάληψη ως σαμποτάζ και ως έλεγχος της εργασίας
Παράλληλα με αυτή την απόφαση σε εκείνη τη φάση του αγώνα (2η εβδομάδα) διαμορφώθηκε και μια νέα τακτική-πολιτική επιλογή. Να μην δούμε την κατάληψη μόνο αρνητικά, δηλαδή, ως σαμποτάζ μιας κρατικής λειτουργίας μέσω της οποίας πιέζουμε για τα αιτήματά μας. Να την δούμε και θετικά. Και αυτό σήμαινε να την αντιληφθούμε ως έλεγχο της εργασίας από τη δικιά μας μεριά. Αυτή ήταν μια θέση αρκετά δύσκολη να τη διαχειριστούμε αλλά είχε αποτελέσματα (με αποκορύφωμα – σε συνδυασμό με όλες τις άλλες κινήσεις – την «μετακόμιση» του ΙΝΕΔΙΒΙΜ στο Υπουργείο Παιδείας). Έτσι, στο κλασικό επιχείρημα από την άλλη μεριά που ισχυρίζεται πως η κατάληψη εμποδίζει τις εργασίες να πραγματοποιηθούν (ενώ υπάρχει η θέληση), εμείς τους προτείναμε να μπουν μέσα στο κτίριο με τους δικούς μας όρους και να ξεκινήσουν την υλοποίηση των αιτημάτων μας. Φυσικά αυτό δεν έγινε δεκτό σε εκείνη τη φάση.
Οι αντιδράσεις από την άλλη μεριά
Ήδη από την 3η εβδομάδα έχουμε μια δημόσια ανακοίνωση από τη μεριά του ΙΝΕΔΙΒΙΜ (20/11) με σχετικά συγκεκριμένες δεσμεύσεις και το πρώτο κάλεσμα από το Υπουργείο για να λήξουμε την κατάληψη (21/11). Ακολούθησε και δεύτερο 3 μέρες μετά. Με την κλιμάκωση του αγώνα μας με την έναρξη της 4ης εβδομάδας ο Γαβρόγλου δήλωσε στην ΕΡΤ στις 28/11 ότι την κατάληψη την κάνουν “φοιτητές που λένε ότι είναι φοιτητές” σε μια προσπάθεια απονομιμοποίησης της κίνησής μας και νομιμοποίησης μιας μελλοντικής “παρέμβασης” της αστυνομίας. Εμείς συνεχίσαμε ακάθεκτοι με τα σκεπτικά που αναφέραμε και προσηλωμένοι στην στρατηγική μας περί υλοποίησης των αιτημάτων μας εν μέσω κατάληψης. Στο τέλος της 4ηςεβδομάδας έχουμε την πρώτη σημαντική υποχώρηση από μεριάς του ΔΣ. Την Παρασκευή 1/12 ήρθε μέλος του ΔΣ και μας πρότεινε να μπούνε μέσα στο κτήριο και να αρχίσουν κάποιες εργασίες με τους όρους που εμείς είχαμε θέσει. Ενώ από τη μια μεριά στη δημόσια ρητορική το Υπουργείο όξυνε το λόγο του και τις πιέσεις του, από την άλλη μεριά προσπαθούσε στέλνοντας κατώτερα στελέχη του να δώσει δείγματα γραφής για να φύγουμε από την κατάληψη.
Υλική νίκη
Μπαίνουμε στην 5η εβδομάδα της κατάληψης στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ και συνεχίζεται και η κατάληψη στην Πρυτανεία και τον ΕΛΚΕ του ΕΜΠ. Παράλληλα, ο Σύλλογος Οικοτρόφων της ΦΕΑ συμμετέχει πλέον στην κατάληψη με απόφαση της Γενικής του Συνέλευσης στις 4/12. Από την συνέχιση της πίεσης αυτής προκύπτει και η πρώτη υλική νίκη που αφορά τη ΦΕΕΜΠ. Επίσης, στις 5/12 ο πρόεδρος του ΔΣ του ΙΝΕΔΙΒΙΜ δίνει συνέντευξη τύπου για την κατάληψη από το Υπουργείο – όπου επαναλαμβάνει τις δημόσιες δεσμεύσεις του, επιβεβαιώνει ότι έχουν ήδη αρχίσει οι επισκευές στη ΦΕΕΜΠ εν μέσω κατάληψης και ανακοινώνει την προσωρινή μεταστέγαση του ΙΝΕΔΙΒΙΜ στο Υπουργείο απ’ όπου θα αρχίσει να υλοποιεί και άλλα αιτήματα. Επιπλέον, πριν από δύο μέρες κατέληξε να κάνει έκκληση δια μέσου της κρατικής τηλεόρασης (ΕΡΤ 1, 10/12/17) να λήξουμε την κατάληψη λέγοντας το αμίμητο “είναι δυστυχία να έχεις λεφτά και να μη μπορείς να τα δώσεις”.
Πολιτική νίκη
Μέχρι εδώ προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε το ιστορικό και την μεθοδολογία του αγώνα καθώς και την στρατηγική που ακολουθήσαμε, για να δείξουμε πως φτάσαμε σε αυτή την υλική και πολιτική νίκη. Όπως γράψαμε πιο πάνω θεωρήσαμε πως το κριτήριο που είχαμε θέσει, για υλοποίηση και όχι απλά δέσμευση των αιτημάτων μας, εκπληρώθηκε σε κάποιο βαθμό εν μέσω κατάληψης. Γνωρίζουμε πολύ καλά πως η υλοποίηση και των υπόλοιπων αιτημάτων μας επαφίεται στα αγωνιστικά αντανακλαστικά που θα δείξουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους που έρχεται και στη συνεχή επιτήρηση και έλεγχο από τη μεριά μας προς το Υπουργείο και το ΙΝΕΔΙΒΙΜ. Έχουμε πλήρη επίγνωση ότι το κράτος και η κυβερνητική του έκφραση (ο ΣΥΡΙΖΑ) είναι μόνο απέναντί μας και η ρητορική του περί σχέσης του με τα κινήματα μας βρίσκει σταθερά εχθρικούς – και αυτό το δείξαμε έμπρακτα σε όλη τη διάρκεια της κατάληψης και θα συνεχίσουμε να το δείχνουμε. Από την άλλη, καταφέραμε μια πολιτική νίκη που θα είναι το βασικό μας όπλο από δω και πέρα για τους αγώνες που θα δώσουμε. Αυτή έγκειται στα εξής.
Καταρχάς, στο γεγονός πως αναγκάσαμε το Υπουργείο και το ΙΝΕΔΙΒΙΜ να τοποθετηθούν πολιτικά για τα αιτήματά μας και να πάψουν να εμπαίζουν φοιτητές και εργαζόμενους με διαχειριστικού τύπου απαντήσεις. Δείξαμε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι με αποφασιστικότητα, επιμονή και οργάνωση μπορείς να αναγκάσεις το κράτος να εκτεθεί, να μετατοπίσεις την δημόσια συζήτηση στο πολιτικό επίπεδο και να ανοίξεις ένα νέο έδαφος για τους αγώνες που έρχονται. Οι δημόσιες δεσμεύσεις του ΙΝΕΔΙΒΙΜ θα είναι επίσης και ένα όπλο για τις μελλοντικές διεκδικήσεις.
Επίσης, δείξαμε πως δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους φορείς που διανέμουν/διαχειρίζονται τα χρήματα (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) και στην κεντρική κρατική πολιτική και πως η πίεση που ασκούμε μπορεί να τους αναγκάσει σε οπισθοχώρηση. Τέτοια που να ξεκινήσει να υλοποιεί τα αιτήματά μας εν μέσω κατάληψης. Ευελπιστούμε πως αυτή η πρακτική θα αφήσει παρακαταθήκες για το μέλλον και πλέον θα πάμε ένα βήμα μπροστά στους διεκδικητικούς αγώνες: από το να ικανοποιούμαστε με υποσχέσεις, να τους εξαναγκάζουμε σε πράξεις εν μέσω καταλήψεων/παρεμβάσεων/κινητοποιήσεων – και όχι μετά το τέλος τους.
Η νίκη μας ως παρακαταθήκη
Ότι είχαμε θέσει ως στόχο του αγώνα στις 6/11/17 το πετύχαμε. Εξαναγκάσαμε το Υπουργείο σε υλοποίηση αιτημάτων μας εν μέσω κατάληψης και το αναγκάσαμε σε πολιτική αντιπαράθεση όπου παραδέχτηκε την ήττα του. Το πιο ενδεικτικό παράδειγμα είναι η λειτουργία του ΙΝΕΔΙΒΙΜ από τις εγκαταστάσεις του Υπουργείου, πράγμα που αποδεικνύει πως όσα λέγανε τόσες εβδομάδες ότι δε μπορούν να λειτουργήσουν επειδή κάνουμε κατάληψη ήταν απλά ζήτημα συσχετισμών δυνάμεων – και αυτόν τον συσχετισμό τον ανατρέψαμε.
Είναι σαφές για εμάς πως η υλοποίηση των αιτημάτων μας θα εξαρτηθεί όχι από τις δεσμεύσεις του Υπουργείου αλλά από τη δική μας εγρήγορση. Η αποφασιστικότητά μας και η οργάνωση σε αυτόν τον αγώνα θα είναι ένας οδηγός για το μέλλον. Παράλληλα, όλες αυτές οι κινήσεις ανά την Ελλάδα από εστιακούς φοιτητές και μη δημιούργησαν μια καινούρια κινητικότητα στα πανεπιστήμια αυτή τη φορά σε πολύ μεγαλύτερη σύνδεση με τις άμεσες υλικές μας ανάγκες και με την κατάσταση στις εργασιακές σχέσεις στις εργολαβίες στα πανεπιστήμια. Όλα αυτά εγκυμονούν μια δυναμική που μπορεί να θέσει στο στόχαστρο τη συνολική κρατική πολιτική υποτίμησης των ζώων μας ως φοιτητές και ως εργάτες είτε αυτή εκφράζεται με το νόμο Γαβρόγλου, είτε όχι. Η κατάληψη του ΙΝΕΔΙΒΙΜ αποτέλεσε σημείο αναφοράς ενός αγώνα και μίας δυναμικής που μπορούμε και οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε μέσα από τη συνάντηση που πραγματοποιήσαμε, κυρίως μέσα από τις εστίες που συμμετείχαν ήδη στον αγώνα αυτόν αλλά και αυτές που ευελπιστούμε να κινητοποιηθούν στο μέλλον.
Η μάχη αυτή κερδήθηκε. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Δεν τα πήραμε όλα, θα επιστρέψουμε… για να τα πάρουμε.
ΕΙΣ ΤΟ ΕΠΑΝΕΔΙΒΙΜ»