Το ΕΣΥ συνεχίζει να χάνει τους ήρωές του. Οι συνθήκες των υποστελεχωμένων νοσοκομείων εν μέσω πανδημίας, σε συνδυασμό με τις αμοιβές πείνας, στάθηκαν η αιτία πολλοί γιατροί να αποχωρούν ή να σκέφτονται πολύ σοβαρά να το κάνουν. Η λοιμωξιολόγος Ελένη Ιωαννίδου από το νοσοκομείο Ρεθύμνου δεν είναι η μοναδική γιατρός που δεν άντεξε. Επιλέγοντας να έχει δημόσιο λόγο, είναι μια από τους γιατρούς που προτίμησαν να συγκρουστούν περιγράφοντας τις τραγικές λόγω των ελλείψεων συνθήκες του νοσοκομείου τόσο για τους γιατρούς όσο και για τους ασθενείς. Και έκανε την επιλογή με όποια επίπτωση είχε στην καθημερινότητά της.
Διαβάστε επίσης: Η συγκλονιστική καταγγελία γιατρού του ΕΣΥ: «Γιατί εξαναγκάζομαι να παραιτηθώ…»
Πλέον η Ελένη Ιωαννίδου βρίσκεται εκτός εθνικού συστήματος υγείας (ΕΣΥ) μετά τη δύσκολη απόφασή της να παραιτηθεί από τη δημόσια υπηρεσία, την οποία θεωρεί «μία από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις της ελληνικής κοινωνίας τις τελευταίες δεκαετίες». Μιλώντας κι άλλες φορές στο Documento, είχε προαναγγείλει την αποχώρησή της στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο απαντώντας με ερώτημα στο ερώτημα πώς βλέπει τον εαυτό της στο ΕΣΥ το 2023. Τώρα εξηγεί τους λόγους που την οδήγησαν σε αυτή την απόφαση: «Εφυγα γιατί δεν μπορώ να αντέξω πια αυτά τα ωράρια εργασίας, γιατί δεν μπορώ να βλέπω τη δουλειά μου να υποβαθμίζεται, γιατί δεν μπορώ να ζήσω με αυτά τα χρήματα και η πολιτεία μού λέει να πάρω τα επιπλέον από τους ασθενείς δουλεύοντας ακόμη περισσότερο».
Στην ίδια θέση βρίσκονται και τις ίδιες σκέψεις με την Ελένη Ιωαννίδου κάνουν πολλοί γιατροί του ΕΣΥ, γι’ αυτό και η άποψή της έχει ιδιαίτερη αξία.
Τι σημαίνει για σένα το εθνικό σύστημα υγείας;
Το ΕΣΥ για μένα ήταν και είναι από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις της ελληνικής κοινωνίας τις τελευταίες δεκαετίες. Παρά τις στρεβλώσεις και τα προβλήματά του, είναι βασικός πυλώνας του κοινωνικού κράτους και αντανακλά την ιδέα ότι η πολιτεία είναι υποχρεωμένη να θεραπεύει τους ασθενείς, όπως είναι υποχρεωμένη να εκπαιδεύει τα παιδιά. Η υγεία δεν είναι αγαθό προς πώληση, δεν είναι αντικείμενο της αγοράς. Αντίθετα είναι μια αυταξία στην οποία πρέπει όλοι να έχουν πρόσβαση με ισότιμο τρόπο και αυτό μπορεί να το εγγυηθεί μόνο ένα δημόσιο και δωρεάν σύστημα υγείας
Υπηρετείς το εθνικό σύστημα υγείας πολλά χρόνια. Πόσο εύκολο ήταν να πάρεις την απόφαση να παραιτηθείς και ποια σκέψη ήταν αυτή που σε δυσκόλεψε περισσότερο μέχρι να το αποφασίσεις;
Υπηρετώ το ΕΣΥ 20 χρόνια. Τα τελευταία έξι είμαι διευθύντρια της παθολογικής κλινικής. Η παραίτησή μου είναι η αναπόφευκτη κατάληξη ενός αγώνα τριών τεσσάρων χρόνων για επιβίωση με αξιοπρέπεια μες στο ΕΣΥ. Προφανώς και η δυσκολία στην απόφασή μου έχει να κάνει με το γεγονός ότι πρέπει να εγκαταλείψω αυτό που κάνω τόσα χρόνια και το αγαπώ, τους ασθενείς και την κλινική μου, γιατί δεν αντέχω πλέον να δουλεύω με αυτό τον τρόπο. Να εγκαταλείψω τα όνειρά μου για αυτή την κλινική και τους προσωπικούς μου στόχους.
Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε τελικά να ανακοινώσεις την απόφασή σου; Υπό ποιες συνθήκες εργαζόσουν τα τελευταία χρόνια;
Στην κλινική μου τα τελευταία χρόνια ήμασταν από δύο έως στην καλύτερη περίπτωση τέσσερις γιατροί για έξι οργανικές θέσεις. Εχουμε βάλει πλάτη αμέτρητες φορές κάνοντας οχτώ και εννιά εφημερίες τον μήνα, περικόβοντας ρεπό. Εχουμε φάει μια πανδημία στην πλάτη πρακτικά χωρίς καμιά ενίσχυση. Και μόνο το γεγονός ότι η υπηρεσία μού οφείλει 170 μέρες κανονικής άδειας δείχνει την πίεση που είχα βιώσει όλα αυτά τα χρόνια. Και φτάνουμε σήμερα με άλλο ένα εντέλλεσθε για υπερεφημέρευση, με αυταρχική επιβολή εφημεριών, διακομιδών διασωληνωμένων ασθενών και κυρίως χωρίς καμιά προοπτική αλλαγής αυτής της κατάστασης. Διά στόματος διοικητικών αρχών δεν υπάρχει σχέδιο προκηρύξεων, δεν υπάρχει σχέδιο κινήτρων, δεν υπάρχει σχέδιο μόνιμης απόσπασης κάποιου γιατρού. Αντίθετα υπάρχει σχέδιο αποσπασματικών και της τελευταίας στιγμής μετακινήσεων γιατρών για εφημερίες, ακόμη και τώρα που έχουν μείνει δύο γιατροί και η κλινική πρακτικά δεν μπορεί να λειτουργήσει. Το θέμα είναι να υπάρχει ένα όνομα στο πρόγραμμα εφημεριών. Δεν μας ενδιαφέρει η τακτική λειτουργία. Δεν μας ενδιαφέρει η ποιότητα της δουλειάς ούτε η σωστή φροντίδα των αρρώστων.
Εφυγα γιατί δεν μπορώ να αντέξω πια αυτά τα ωράρια εργασίας, γιατί δεν μπορώ να βλέπω τη δουλειά μου να υποβαθμίζεται, γιατί δεν μπορώ να ζήσω με αυτά τα χρήματα και η πολιτεία μού λέει να πάρω τα επιπλέον από τους ασθενείς, δουλεύοντας ακόμη περισσότερο.
Τι επιπτώσεις είχε αυτό στη ζωή σου;
Ακόμη δεν τις έχω νιώσει στην πράξη. Μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα εφημέρευα. Αισθάνομαι σαν ένα ζώο που ήταν χρόνια μέσα σε ένα κλουβί και του άνοιξαν την πόρτα. Δεν μπορώ να φανταστώ ακόμη πώς είναι να μη δουλεύεις Σαββατοκύριακα, να μπορείς να προγραμματίσεις ένα ταξίδι, να είσαι κύριος του εαυτού σου. Μου φαίνεται πολύ παράξενο.
Ησουν από τους γιατρούς του ΕΣΥ που μιλούσαν δημόσια για τα σοβαρά προβλήματα του νοσοκομείου. Είχε επίπτωση αυτό στις εργασιακές σχέσεις σου με το νοσοκομείο;
Οποιος μιλάει, όποιος εκθέτει τη γνώμη του και τις απόψεις του δημόσια προφανώς και δημιουργεί εχθρούς. Με τους συναδέλφους μου στο νοσοκομείο πάντα είχα πολύ καλές σχέσεις. Παρ’ όλα αυτά πιστεύω ότι διοικητικοί και πολιτικοί παράγοντες χάρηκαν με την αποχώρησή μου. Προφανώς και το σύστημα δεν χρειάζεται έναν άνθρωπο που αντιδρά, αλλά προτιμά εργαζόμενους που δουλεύουν αθόρυβα, πειθήνια και όταν εξαναγκάζονται να φύγουν, το ονομάζουν «επιλογή».
Πόσοι γιατροί έχουν παραιτηθεί τα τελευταία χρόνια λόγω των συνθηκών που επικρατούν στο νοσοκομείο;
Αρκετοί έχουν παραιτηθεί ή δεν έχουν ανανεώσει τις συμβάσεις τους. Και όχι μόνο στο δικό μας νοσοκομείο. Τα περιφερειακά νοσοκομεία ειδικά στη βόρεια Ελλάδα στενάζουν από την υποστελέχωση λόγω των αποχωρήσεων. Αντίστοιχα οι προκηρύξεις γιατρών, όταν γίνονται, βγαίνουν άγονες, επειδή κανείς δεν βρίσκει δελεαστική μια θέση που θα έχει αυτές τις συνθήκες εργασίας με αυτά τα χρήματα.
Πόσο επικίνδυνη είναι και για σας αλλά και για τους ασθενείς η υπερεργασία που έχετε υποστεί;
Είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για την προσωπική, σωματική και ψυχική υγεία των εργαζομένων. Παρά πολλοί συνάδελφοι καταφεύγουν σε αντικαταθλιπτικά και ηρεμιστικά φάρμακα προκειμένου να αντεπεξέλθουν στην πίεση. Οι περισσότεροι βιώνουν έντονα τη ματαίωση και αποστασιοποιούνται όσο μπορούν από το εργασιακό τους περιβάλλον. Από την άλλη είναι σαφές ότι ένας κουρασμένος και απογοητευμένος γιατρός όχι μόνο δεν αποδίδει όπως θα έπρεπε, αλλά συχνά κάνει λάθη και «εκπτώσεις» στη φροντίδα των ασθενών. Προφανώς και η ποιότητα της δουλειάς υποβαθμίζεται.
Τι σημαίνει για τη λειτουργία του νοσοκομείου η απώλεια ενός ακόμη γιατρού; Πώς θα καλυφθεί το κενό;
Με μπαλώματα και με ρύθμιση της ποιότητας της φροντίδας ένα επίπεδο παρακάτω. Εμαθα ότι θα φέρουν για πρωινή εργασία μια παθολόγο υπό συνταξιοδότηση από την πρωτοβάθμια φροντίδα, η οποία δεν έχει μπει σε νοσοκομείο δεκαετίες. Προφανώς ουδείς αναντικατάστατος, αλλά στην προκειμένη περίπτωση θα αντικαταστήσουν ένα μόνιμο γιατρό με αποσπασματικές εφημερίες από γιατρούς άλλων νομών, οι οποίοι θα παραλαμβάνουν ξαφνικά 30 ασθενείς και θα κάνουν τα απολύτως απαραίτητα για να τους παραδώσουν την επόμενη μέρα που θα έρθει κάποιος άλλος. Αυτή δεν είναι κλινική, είναι κέντρο διερχομένων.
Είσαι μια από τους πολλούς γιατρούς που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το ΕΣΥ παρόλο που το είχαν υπηρετήσει ξεπερνώντας τα ανθρώπινα όριά τους. Πιστεύεις ότι πρόκειται για ένα αδιέξοδο που θα αναγκάσει και άλλους να φύγουν;
Σίγουρα. Αυτήν τη στιγμή οι συνθήκες στα περισσότερα περιφερειακά και μικρά νοσοκομεία είναι άθλιες – κυρίως στις ειδικότητες πρώτης γραμμής. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για προκηρύξεις θέσεων, κανένα σχέδιο κινήτρων, καμιά πρόβλεψη για το μέλλον. Οι περισσότεροι γιατροί ζουν σε έναν εργασιακό μεσαίωνα χωρίς καμιά προοπτική βελτίωσης. Σαφώς και μόλις βρεθεί η ευκαιρία θα φύγουν.
Ποια είναι η γεύση που σου έμεινε βλέποντας πλέον από απόσταση την απόφασή σου;
Βλέποντας τις ενέργειες που έχουν γίνει για να αναπληρωθεί το κενό που άφησε η απουσία μου ισχυροποιείται η πεποίθησή μου ότι έκανα πολύ καλά. Πλέον η παραίτηση από ένα ΕΣΥ που αναγκάζει τον ασθενή να πληρώνει και τους γιατρούς να φτάνουν στα όρια της σωματικής και ψυχικής τους αντοχής είναι μια πράξη αντίστασης.
Και μετά το ΕΣΥ τι;
Για μένα το ΕΣΥ δεν είναι μόνο το νοσοκομείο Ρεθύμνου. Οι επιλογές που έχω για το άμεσο χρονικό διάστημα είναι αναπόφευκτα ο ιδιωτικός τομέας. Αισθάνομαι όμως νοσοκομειακή γιατρός και θα επιδιώξω να εργαστώ ξανά στο ΕΣΥ αν και όταν οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Στο χέρι όλων μας είναι να το διεκδικήσουμε και να το φτιάξουμε καλύτερο από πριν.
Διαβάστε επίσης: Υγειονομικοί: «Θα συνεχίσουμε να θεραπεύουμε δωρεάν»