Στη χώρα της κεντρικής Αμερικής συλλαμβάνονται όσοι βγαίνουν από το σπίτι αναζητώντας τρόφιμα ή φάρμακα
Βαρυποινίτες κρατούμενοι ημίγυμνοι, στοιβαγμένοι ο ένας πίσω από τον άλλο, δεμένοι πισθάγκωνα, αναγκασμένοι να ζουν στις ασφυκτικά γεμάτες φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ με ανεπαρκή υγειονομική περίθαλψη εν μέσω πανδημίας. Την ίδια ώρα χιλιάδες πολίτες βρέθηκαν από τη μια στιγμή στην άλλη φυλακισμένοι σε κέντρα κράτησης με μόνη κατηγορία την παραβίαση της ατομικής καραντίνας που επέβαλε αυταρχικά ο πρόεδρος της χώρας Ναγίμπ Μπουκέλε, παρά τη ρητή απαγόρευση του Συνταγματικού Δικαστηρίου για συλλήψεις.
Στη Δημοκρατία του Ελ Σαλβαδόρ η πανδημία αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον πρόεδρό της να καταχραστεί τους εύθραυστους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας και να παραβιάσει τα δικαιώματα των πολιτών της δείχνοντας τον αυταρχισμό του. Την ώρα που σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής και όχι μόνο η πανδημία ανάγκασε τις κυβερνήσεις να προβούν σε χιλιάδες αποφυλακίσεις προς αποφυγή μετάδοσης του κορονοϊού, στο Ελ Σαλβαδόρ η κυβέρνηση του Μπουκέλε προχώρησε σε χιλιάδες αυθαίρετες συλλήψεις με υπερβολική χρήση βίας από τις αστυνομικές αρχές.
«Η κρίση της πανδημίας αποκαλύπτει πώς αλληλοσυνδέονται διάφορες μορφές αποκλεισμού και ανισότητας με παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων» αναφέρει στο Documento η Ερίκα Γκεβάρα Ρόσας, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας για την Αμερική.
«Η κυβέρνηση του Ελ Σαλβαδόρ φαίνεται να έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει μια κατασταλτική στρατηγική που τιμωρεί όσους πρέπει να βγουν από το σπίτι τους για να πάρουν τρόφιμα ή φάρμακα, αντί το κράτος να υιοθετήσει μια προσέγγιση βασισμένη σε επιστημονικές και υγειονομικές συστάσεις» υπογραμμίζει η ίδια.
«Κλείδωσε» τη Βουλή
Με ένα «λευκό πραξικόπημα» ο Μπουκέλε διέταξε στις 22 Μαρτίου τη σύλληψη όποιου παραβιάζει την καραντίνα, σταμάτησε τις συνεδριάσεις του κοινοβουλίου με την πρόφαση ότι οι βουλευτές μπορεί να έχουν προσβληθεί από τον ιό και μετέτρεψε τις φυλακές σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Δημιούργησε 91 κέντρα κράτησης χωρίς ίχνος υγειονομικής περίθαλψης και από τις πρώτες ώρες εφαρμογής του διατάγματος ξεκίνησαν οι συλλήψεις και η χρήση βίας. Συνολικά έχουν συλληφθεί και κρατηθεί περίπου 4.000 πολίτες σε μια χώρα που μέχρι στιγμής έχει λιγότερους από 30 θανάτους λόγω κορονοϊού και περίπου 1.400 κρούσματα.
«Εχουν υπάρξει επανειλημμένες αναφορές ότι οι συνθήκες στα κέντρα κράτησης είναι εξαιρετικά προβληματικές. Ατομα που έχουν τεθεί υπό κράτηση έχουν αναφέρει σε μέσα ενημέρωσης και τοπικές ΜΚΟ ότι δεν τηρούνται οι συνθήκες υγιεινής ούτε στο ελάχιστο και δεν διασφαλίζουν τον φυσικό διαχωρισμό που απαιτείται για να αποφευχθεί η μετάδοση του κορονοϊού. Κατά συνέπεια, έχουν μετατραπεί σε μέρη με υψηλό κίνδυνο μετάδοσης του ιού» επισημαίνει η Ρόσας, τονίζοντας παράλληλα το πρόβλημα του υπερπληθυσμού στις φυλακές και στα κέντρα κράτησης.
Ντροπιαστικές εικόνες
Η ανησυχία για τις πολιτικές του Μπουκέλε άρχισε να αυξάνεται μετά τις ντροπιαστικές εικόνες μέσα από τις φυλακές που έκαναν τον γύρο του κόσμου. Κρατούμενοι, μέλη συμμοριών στην πλειονότητά τους, μεταφέρθηκαν στα προαύλια των φυλακών ημίγυμνοι, δεμένοι πισθάγκωνα και καθιστοί ο ένας πίσω από τον άλλο μέχρι να γίνει έλεγχος στα κελιά τους. Από τις 25 Απριλίου ο Μπουκέλε υιοθέτησε τα πλέον σκληρά μέτρα στις φυλακές της χώρας ως τιμωρία για τους κρατούμενους επικαλούμενος έξαρση της βίας. Εβαλε σε κοινά κελιά κατάδικους από διαφορετικές εγκληματικές συμμορίες που φορούν μόνο το εσώρουχό τους, έχουν ξυρισμένα κεφάλια και σχεδόν όλη την ημέρα είναι δεμένοι με χειροπέδες. Επιπλέον διέταξε να μπουν σε αυστηρή απομόνωση στο σκοτάδι.
«Οι αρχές του Ελ Σαλβαδόρ δημοσίευσαν βίντεο στα κοινωνικά δίκτυα που δείχνουν την απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση των κρατουμένων. Σε αυτό το πλαίσιο, οι διεθνείς οργανισμοί ανθρώπινων δικαιωμάτων υπενθύμισαν στις αρχές της χώρας ότι πρέπει να εγγυηθούν τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, να παρέχουν υγειονομική περίθαλψη στους κρατούμενους και να διασφαλίσουν ότι επιβάλλουν μέτρα ασφαλείας στις φυλακές που δεν επιδεινώνουν τις ήδη επισφαλείς συνθήκες υγιεινής. Τραβώντας και δείχνοντας αυτές τις φωτογραφίες στον κόσμο, η κυβέρνηση δεν σεβάστηκε τις δεσμεύσεις της για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Αυτή η συμπεριφορά είναι εντελώς απαράδεκτη» καταγγέλλει
Καταπάτηση δικαιωμάτων
Οι πρακτικές καταστρατήγησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων του Μπουκέλε και η άρνησή του να υπακούσει στις εντολές του Ανώτατου Δικαστηρίου προκάλεσαν την έντονη ανησυχία της διεθνούς κοινότητας.
«Τέτοιου είδους δηλώσεις δεν βοηθάνε στον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού – αντίθετα υπονομεύουν το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η κυβέρνηση πρέπει να βγει από τον επικίνδυνο αυτό δρόμο και να αρχίσει να ακούει τις ανάγκες των πολιτών της» επισημαίνει η διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας.
Πράγματι, η ιστορία του Ελ Σαλβαδόρ έχει δείξει πως η εφαρμογή βίαιων πρακτικών από προηγούμενους προέδρους για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας, που είναι ιδιαίτερα υψηλή στη χώρα, έχουν μόνο βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα.
«Πρέπει να καταλάβουν ότι είναι αντιπαραγωγικό να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν ο στόχος είναι να προστατέψουν τον πληθυσμό από την πανδημία. Αντί να εφαρμόζει κατασταλτικά μέτρα, η κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρμόσει ολοκληρωμένες λύσεις που βάζουν τέλος στην ανισότητα» καταλήγει η Ρόσας.
