Το κίνημα κατά της καταπάτησης των ακτών από ομπρέλες και κατασκευές παντός τύπου από επιχειρήσεις, το περασμένο καλοκαίρι, είχε την αποδοχή της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αναγκάστηκε τότε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, με επίκεντρο το λεγόμενο κίνημα της πετσέτας, να σκορπά υποσχέσεις για πρόστιμα, ελέγχους και αλλαγές του θεσμικού πλαισίου.
Ομως, σε νέο σχέδιο νόμου που προωθεί («Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις») επιφέρει νομοθετικές τροποποιήσεις που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, διαμορφώνουν σε κάποιες περιπτώσεις πιο δυσμενές πλαίσιο για την προστασία των ακτών.
Οι όροι αιγιαλός και παλαιός αιγιαλός διατηρούν την έννοια που είχαν και στην ισχύουσα νομοθεσία. Ομως ως προς την παραλία, καταργείται η πρόβλεψη για ελάχιστο πλάτος 30 μέτρων (ορίζεται ότι δεν μπορεί να εκτείνεται περισσότερο από πενήντα μέτρα από την οριογραμμή του αιγιαλού). Οι εμπνευστές της διάταξης προβάλλουν ότι αυτό το όριο, σε πολλές περιπτώσεις, δεν επιφέρει κάποιο προστατευτικό αποτέλεσμα, ιδίως με δεδομένη την ποικιλομορφία του παραλιακού μετώπου της χώρας…
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας είχε και έχει αίτημα, πέρα από την απόφαση παραχώρησης παραλιών, να αναλάβουν οι δήμοι την αρμοδιότητα της διαχείρισης και των ελέγχων στις παραλίες. Αντ’ αυτών, τι κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη; Αποκόπτει πλήρως τις τοπικές κοινωνίες από αποφάσεις για παραχώρηση χρήσεων στους αιγιαλούς και τις παραλίες.
Σύμφωνα με νομοσχέδιο που προωθεί η ΝΔ , αρμόδιοι φορείς για την παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας είναι η Κτηματική Υπηρεσία (Δημόσιο) και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ). Το τυράκι στη φάκα είναι ότι ποσοστό 60% επί του ανταλλάγματος του Δημοσίου από την παραχώρηση απλής χρήσης αποδίδεται στον οικείο δήμο.
Η ρύθμιση για την παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας δεν προβλέπει την παραχώρηση από το Δημόσιο σε δήμους, ώστε αυτοί να προβαίνουν σε περαιτέρω παραχώρηση, όπως ίσχυε υπό το καθεστώς του ν. 2971/2001, αλλά ορίζεται η απευθείας παραχώρηση από την Κτηματική υπηρεσία ή την ΕΤΑΔ.
Ταυτόχρονα, ορίζεται ότι η τήρηση όλων αυτών στο σύνολο των αιγιαλών και παραλιών, καθώς και των όρων των συμβάσεων παραχώρησης, όπου έχει παραχωρηθεί η απλή χρήση, ελέγχεται από τον παραχωρούντα φορέα και από την Κτηματική Υπηρεσία.
Σε σχέση με αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις, έχουν ελεγκτική και διαπιστωτική αρμοδιότητα οι οικείοι δήμοι, καθώς και ειδικά μικτά κλιμάκια. Επιπροσθέτως, για τον έλεγχο φορολογικών παραβάσεων έχουν αρμοδιότητα οι ελεγκτικές υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), της Οικονομικής Αστυνομίας και του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και για τον έλεγχο συναφών ποινικών παραβάσεων οι Εισαγγελικές Αρχές. Η Ελληνική Αστυνομία ασκεί τις αρμοδιότητές της και επικουρεί, όπου είναι απαραίτητο τους αρμόδιους φορείς.
Τα όργανα που διενεργούν αυτοψία στον αιγιαλό ή την παραλία και συντάσσουν επί τόπου σχετικό πόρισμα – έκθεση αυτοψίας, στο οποίο περιγράφονται οι διαπιστωθείσες παραβάσεις. Το πόρισμα περιέχει φωτογραφική τεκμηρίωση των διαπιστώσεων, η οποία μπορεί να γίνει με φωτογραφική λήψη εκ του σύνεγγυς ή εξ αποστάσεως, ιδίως με τη χρήση συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών που λειτουργούν στον αέρα αυτόνομα ή τηλεκατευθυνόμενα (τηλεπισκόπηση) ή με αξιοποίηση δορυφορικών λήψεων.
Είναι αξιοσημείωτο ότι υπάρχει διάταξη που ορίζει ότι τα ελεγκτικά όργανα δεν διώκονται και δεν εξετάζονται για πράξεις ή παραλείψεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, εκτός αν ενήργησαν με δόλο.
Επίσης, προβλέπεται ότι όλες οι παραχωρήσεις απλής χρήσης διενεργούνται ηλεκτρονικά.
Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις» δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση το απόγευμα της Πέμπτης 1ης Φεβρουαρίου 2024 και περιλαμβάνει 32 άρθρα. Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την Τετάρτη, 14 Φεβρουαρίου 2024.
Το εμβαδόν κάθε παραχωρούμενου τμήματος αιγιαλού και παραλίας δεν υπερβαίνει τα 500 τ.μ. Μεταξύ των τμημάτων αιγιαλών και παραλίας που επιτρέπεται να παραχωρηθούν για απλή χρήση, ανεξαρτήτως του χρόνου ή της διαδικασίας που παραχωρούνται, μεσολαβεί απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων. Το σύνολο των τμημάτων αιγιαλού και παραλίας που παραχωρούνται δεν καλύπτει περισσότερο από το 50% του εμβαδού ή του μήκους του μετώπου του διακριτού τμήματος. Όμως, ορίζεται επίσης ότι δεν παραχωρούνται αιγιαλός και παραλία για απλή χρήση κατόπιν πλειοδοτικής δημοπρασίας όταν το μήκος ή πλάτος αυτού είναι μικρότερο των 4 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν του αιγιαλού είναι μικρότερο των 150 τετραγωνικών μέτρων.
Κυρώσεις
Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι έχουν καθορισθεί πρόστιμα και κυρώσεις σε παραβάτες.
Προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις στις εξής περιπτώσεις:
- αυθαίρετης κατασκευής έργου ή διαμόρφωσης σε αιγιαλό ή παραλία, πρόστιμο που ανέρχεται στο τετραπλάσιο του ανταλλάγματος, το οποίο πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των ετών, και μέχρι πέντε (5) έτη, από τότε που έχει ανεγερθεί η αυθαίρετη κατασκευή ή έχει γίνει η αυθαίρετη διαμόρφωση,
- αυθαίρετης κατάληψης αιγιαλού ή παραλίας χωρίς σύμβαση παραχώρησης, πρόστιμο που ανέρχεται στο τετραπλάσιο του ανταλλάγματος που θα αντιστοιχούσε στην καταληφθείσα έκταση, και αποκλεισμό του παραβάτη από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για 5 έτη μετά από την επιβολή της κύρωσης. Σε περίπτωση δεύτερης παράβασης, αν η κατάληψη έχει γίνει από λειτουργούσα όμορη επιχείρηση, η λειτουργία της αναστέλλεται επί 10 ημέρες, η ταμειακή της μηχανή σφραγίζεται με απόφαση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) και ο παραβάτης αποκλείεται από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για 10 έτη μετά από την επιβολή της κύρωσης.
- κατάληψης αιγιαλού ή παραλίας καθ’ υπέρβαση της σύμβασης παραχώρησης, πρόστιμο που ανέρχεται στο τετραπλάσιο του ανταλλάγματος, για την έκταση που δεν καλύπτεται από έγκυρη σύμβαση παραχώρησης. Αν η υπέρβαση ανέρχεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του πενήντα τοις εκατό (50%) της παραχωρηθείσας έκτασης, σε περίπτωση δεύτερης παράβασης επιβάλλεται αποκλεισμός του παραβάτη από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για 5 έτη μετά από την επιβολή της κύρωσης. Σε περίπτωση τρίτης υπέρβασης ποσοστού μεγαλύτερου του πενήντα τοις εκατό (50%), ο παραβάτης αποκλείεται από κάθε διαδικασία παραχώρησης αιγιαλού και παραλίας για δέκα 10 έτη μετά από την επιβολή της κύρωσης, η λειτουργία της επιχείρησης αναστέλλεται επί δέκα 10 ημέρες και η ταμειακή μηχανή της επιχείρησης σφραγίζεται με απόφαση της Α.Α.Δ.Ε.,
- μερικής ή ολικής μεταβίβασης του παραχωρηθέντος τμήματος αιγιαλού και παραλίας σε τρίτο πρόσωπο, όταν αυτή δεν προβλέπεται στον νόμο ή στη σύμβαση παραχώρησης, πρόστιμο που ανέρχεται στο τετραπλάσιο του ανταλλάγματος,, για το σύνολο της παραχωρηθείσας έκτασης,
- παρεμπόδισης της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στη θάλασσα, τον αιγιαλό και την παραλία, πρόστιμο από 2.000 ευρώ έως 60.000 ευρώ,
- παρεμπόδισης του ελεγκτικού έργου οποιουδήποτε φορέα, πρόστιμο δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ.
Σε περίπτωση νέας παράβασης από αυτές το πρόστιμο διπλασιάζεται.
Περιοχές Natura 2000
Μεταξύ άλλων εισάγεται διαβάθμιση στην προστασία των αιγιαλών και των παραλιών που περιλαμβάνονται σε περιοχές Natura 2000. Ειδικότερα, όπως σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση παρέχεται η δυνατότητα να εκδοθεί απόφαση που χαρακτηρίζει ως απάτητες παραλίες τους αιγιαλούς και τις παραλίες με τη μεγαλύτερη οικολογική σημασία. Η απόφαση αυτή ισχύει μέχρι την έκδοση του διατάγματος του άρθρου 21 του ν. 1650/1986 και συνεπάγεται την απαγόρευση κάθε δραστηριότητας που θα μπορούσε να διακινδυνεύσει την ακεραιότητα του αιγιαλού και της παραλίας, συμπεριλαμβανομένης και της τοποθέτησης κινητών στοιχείων.
Δείτε το Σχέδιο Νόμου κάνοντας κλικ εδώ
Διαβάστε επίσης: Δημοσκόπηση: Υπέρ των κινητοποιήσεων των αγροτών 7 στους 10 Ελληνες
Γάμος ομοφύλων: Πίεση από την Ιερά Σύνοδο μέσω επιστολής σε βουλευτές
