Η έκθεση της επιτροπής LIBE που είδε το φως της δημοσιότητας στα τέλη Απριλίου αποτελεί κόλαφο για την Ελλάδα, καθώς διαπιστώνει ελλείψεις και δυσλειτουργίες σε πεδία όπως το κράτος δικαίου, η ελευθερία έκφρασης και η ελευθερία του Τύπου. Ειδική μνεία γίνεται για τη δίωξη του Κώστα Βαξεβάνη και της Γιάννας Παπαδάκου από την ελληνική δικαιοσύνη.
Η επιτροπή LIBE της ευρωβουλής για τις κοινωνικές ελευθερίες στην ΕΕ εξέτασε τους τομείς που άπτονται του Άρθρου 2 της Συνθήκης της Ευρώπης, που αναφέρει ότι η ΕΕ είναι θεμελιωμένη «στις αξίες της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ελευθερία του Τύπου
Η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την κατάσταση της ελευθερίας του Τύπου και την ασφάλεια των δημοσιογράφων στην Ελλάδα. Η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ, οι απειλές κατά της ζωής του Κώστα Βαξεβάνη, οι παρακολουθήσεις του Σταύρου Μαλιχούδη και του Θανάση Κουκάκη (με το σύστημα παρακολούθησης Predator) είναι οι περιπτώσεις που αναφέρονται στην έκθεση για να τεκμηριώσει την ανησυχία. Πέρα από αυτές τις υποθέσεις, για το 2022 η έκθεση σημειώνει ως ανησυχητικές και την υπόθεση στην οποία η Έλενα Ακρίτα κλήθηκε να πληρώσει 8.000 για συκοφαντική δυσφήμηση, την περίπτωση του Θωμά Σίδερη που δέχθηκε απειλές, την υπόθεση του νορβηγού φωτογράφου Κνουτ Μπρυ που συνελήφθη για κατασκοπεία και του Χρήστου Αβραμίδη που δέχθηκε επίθεση από αστυνομικούς στη Θεσσαλονίκη.
Μάλιστα, η έκθεση επικαλείται την κατάταξη της χώρας των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, αν και αναφέρεται στο περασμένο έτος όταν η Ελλάδα ήταν στην 70η θέση, ενώ πλέον βρίσκεται στην 108η, αποτελώντας την χειρότερη χώρα στην ελευθερία Τύπου στην ΕΕ. Επίσης, υπογραμμίζεται η υπερσυγκέντρωση ΜΜΕ σε λίγα χέρια, η αδιαφάνεια στην ιδιοκτησία των Μέσων και η επιρροή που έχουν οι ιδιοκτήτες των Μέσων στο δημοσιογραφικό περιεχόμενο. Πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι υιοθετεί πλήρως την κριτική που έχουν κάνει οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, η οποία προσπαθεί να ελέγξει –άμεσα ή έμμεσα- την ροή πληροφοριών. Υπογραμμίζει την επιλεκτική διανομή διαφημίσεων σε Μέσα επικριτικά προς την κυβέρνηση την περίοδο της λίστας Πέτσα.
Μια αυταρχοποιούμενη χώρα
Η έκθεση, εξετάζοντας το επίπεδο δημοκρατίας της χώρας, υπογραμμίζει την κατηγοριοποίηση του ινστιτούτου V-Dem το οποίο κατατάσσει την Ελλάδα μαζί με την Πολωνία στις χώρες υπό αυταρχικοποίηση (sic), καθώς ο έλεγχος προς την εκτελεστική εξουσία έχει πάρει την κατιούσα τα τελευταία δέκα χρόνια.
Επίσης, επισημαίνεται το «στένεμα» του χώρου για τις ΜΚΟ καθώς υπάρχει ευρεία κριτική και ανησυχία για τις δυσανάλογα δύσκολες προϋποθέσεις που έχει θέσει η κυβέρνηση σε ισχύ από το 2020, ειδικά για εκείνες τις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον μεταναστευτικό τομέα, στην απόδοση ασύλου και την κοινωνική συμπεριληπτικότητα.
Ανησυχία για τους διορισμούς δικαστικών
Σχετικά με το κράτος δικαίου, η έκθεση τονίζει τη χρόνια παθογένεια του δικαστικού συστήματος να διορίζονται οι ανώτατοι δικαστικοί από την εκτελεστική εξουσία. Μάλιστα, η έκθεση περιλαμβάνει μια διόλου κολακευτική αποστροφή για την Δικαιοσύνη στην Ελλάδα: «ΜΚΟ και δημοσιογραφικές ενώσεις καλούν τις αρχές, ειδικά την κυβέρνηση αλλά και την αστυνομία και το δικαστικό σύστημα, να διασφαλίσει ότι οι δημοσιογράφοι είναι προστατευμένοι και ότι οι δολοφονίες και οι απειλές εναντίον δημοσιογράφων ερευνώνται και επιβάλλονται τιμωρίες».
Διαφθορά
Η έκθεση επισημαίνει την αδυναμία της χώρας στο να λάβει αποτελεσματική δράση απέναντι σε διαφθορά από υψηλά πρόσωπα, αφού το γραφείο της εισαγγελίας έχει έλλειψη από διοικητικό και παρανομικό προσωπικό καθώς και από εξειδικευμένους ερευνητές καθώς «υπάρχει γενική έλλειψη και καθυστέρηση στην χρήση ψηφιακών εργαλείων που θα εντοπίζουν εξεζητημένα οικονομικά εγκλήματα, ενώ απουσιάζει ένα σύστημα για τη διαχείριση των υποθέσεων».
Παράλληλα, υπογραμμίζεται η έλλειψη ενός πλαισίου νομικού που θα προστατεύει τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblower), αναφέροντας μάλιστα την επίσημη ειδοποίηση που απηύθυνε η Κομισιόν προς την Ελλάδα για να εφαρμόσει επιτέλους την ευρωπαϊκή οδηγία που περιέχει τέτοιες προβλέψεις.
