Με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννησή του, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακήρυξε το 2020 Έτος Αντώνη Σαμαράκη και διοργάνωσε εκδηλώσεις στην Ελλάδα και τον κόσμο για την προώθηση του λογοτεχνικού του έργου και την προβολή των ανθρωπιστικών αξιών, τις οποίες ο συγγραφέας υπηρέτησε σε όλη τη ζωή του και αποτυπώνονται στο έργο του.
Στο Πολιτιστικό Κέντρο “Μελίνα” του Δήμου Αθηναίων φιλοξενείται έκθεση με τίτλο “Αντώνης Σαμαράκης – Μία διαδρομή στον 20ό αιώνα” για τη ζωή και το έργο του τιμώμενου συγγραφέα, η οποία θα διαρκέσει έως και την 27η Απριλίου 2022.
Η έκθεση δομείται και αναπτύσσεται πάνω σε μία νοητή γραμμή ενός χρονολογίου -προσωπικού και δημόσιου, που διασχίζει περισσότερες από οχτώ δεκαετίες του γεμάτου με σημαντικά γεγονότα 20ού αιώνα, ξεκινώντας από τη γέννηση του τιμώμενου δημιουργού, το 1919, έως και τον θάνατό του, το 2003.
Με άξονα το χρονολόγιο αυτό, η έκθεση φιλοδοξεί να συντελέσει σε ένα θεωρητικό αλλά και οπτικό διάλογο, ανάμεσα στα εκθέματα, προσωπικά αντικείμενα, ελληνικές και διεθνείς εκδόσεις των έργων του, έργα φιλοτεχνημένα από έλληνες εικαστικούς, χειρόγραφα του Αντώνη Σαμαράκη αλλά και άλλων διακεκριμένων προσωπικοτήτων, έγγραφα, άρθρα, προβολές και φωτογραφίες.
Εκθέματα τα οποία προέρχονται από όλο το φάσμα της ζωής του συγγραφέα και με τα οποία αναδεικνύονται οι άρρηκτα συνδεδεμένες πορείες του, τόσο η προσωπική όσο και η καλλιτεχνική, προβάλλεται το συγγραφικό και το ανθρωπιστικό έργο του και παράλληλα καλύπτεται ιστορικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά μία μεγάλη χρονική περίοδος της Ελληνικής ιστορίας.
Ο Αντώνης Σαμαράκης πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία στις αρχές της δεκαετίας του ‘30 μέσα από τις στήλες διαφόρων περιοδικών και το 1954 εξέδωσε την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο Ζητείται ελπίς. Ακολούθησαν κι άλλα βιβλία του, τα οποία εκδόθηκαν πολλάκις και μεταφράστηκαν σε όλον τον κόσμο σε πάνω από 30 γλώσσες. Το 1962 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τη συλλογή του Αρνούμαι, το 1966 με το Βραβείο των Δώδεκα – Έπαθλο Κώστα Ουράνη για το μυθιστόρημά του Το Λάθος, το 1970 με το Μεγάλο Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Γαλλία για το ίδιο μυθιστόρημα και το 1982 με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας Europalia για το σύνολο του έργου του.
Ο Αντώνης Σαμαράκης υπήρξε ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και πολυμεταφρασμένους Έλληνες δημιουργούς και ταυτόχρονα ενεργός πολίτης, ο οποίος στο έργο του αποτύπωσε τη σκέψη του καθημερινού ανθρώπου για τον ολοκληρωτισμό και την κρατική εξουσία, τον πόλεμο, την πυρηνική απειλή, τον βαθύτατο σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή και τις ιδιαιτερότητές της. Το όνομά του ταυτίστηκε με την ελπίδα, τον ανθρωπισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικότερα των παιδιών, καθώς -εκτός των άλλων- υπήρξε για πολλά χρόνια Πρέσβης Καλής Θελήσεως της UNICEF και ψυχή του θεσμού της Βουλής των Εφήβων.
Την έκθεση, που ήταν προγραμματισμένη για την άνοιξη του 2020, αλλά αναβλήθηκε λόγω των δυσμενών υγειονομικών συνθηκών και κατ’ εφαρμογή των έκτακτων μέτρων προστασίας, επιμελείται ο αρχιτέκτων Γιώργος Ρυμενίδης και πραγματοποιείται με την ολόψυχη προσφορά και συμβολή της Ελένης Σαμαράκη, αγαπημένης συζύγου του Αντώνη, η οποία έδωσε ανεπιφύλακτα πλήρη πρόσβαση στο προσωπικό της αρχείο, υπό την εποπτεία της Διεύθυνσης Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού καθώς, βέβαια, και με την υποστήριξη της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, στην οποία η Ελένη Σαμαράκη δώρισε πρόσφατα ένα σημαντικό κομμάτι του αρχείου τού δημοφιλούς και αγαπητού στο ευρύ κοινό συγγραφέα.
