Η τελευταία έκθεση που αξιολογεί τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση διατυπώνει μια σειρά συστάσεων για τον τρόπο αντιμετώπισης πληθώρας προβλημάτων σε όλα τα κράτη μέλη -ιδίως την Ελλάδα- που αφορούν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, τις επιθέσεις σε δημοσιογράφους και το λογισμικό κατασκοπείας. Σύμφωνα με την έκθεση η διαφθορά παραμένει βασικό ζήτημα και στη συνέχεια επικεντρώνεται σε ζητήματα ισότητας και αξιοπρέπειας όπως είναι: η αστυνομική βία κατά διαδηλωτών και μειονοτήτων, οι απωθήσεις στα σύνορα και τα δικαιώματα των παιδιών, γυναικών και της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας.
Τη Δευτέρα, η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών ψήφισε το σχέδιο έκθεσης σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ για τα έτη 2022 και 2023. Το κείμενο εγκρίθηκε με 35 ψήφους υπέρ, έξι κατά και μία αποχή.
Η εισηγήτρια Καταρίνα Μπάρλει, Γερμανή ευρωβουλευτής των Σοσιαλιστών Δημοκρατών τονίζει: «Οι παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι ευρέως διαδεδομένες στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι περίοδοι κρίσεων είναι σαν ένα καθοριστικό τεστ στο θέμα αυτό, καθώς ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν μπορεί να εξαρτάται από ευνοϊκές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Δεν είναι προαιρετικά- αποτελούν την ουσία των κοινωνιών μας και βασική ιδρυτική αξία της ΕΕ».
Κράτος δικαίου και πρόσβαση στη δικαιοσύνη
Οι ευρωβουλευτές απαιτούν δικαιοσύνη όσον αφορά τις δολοφονίες δημοσιογράφων και άμεση συμφωνία σχετικά με την οδηγία κατά του SLAPP (Στρατηγική μήνυση κατά της δημόσιας συμμετοχής), καθώς και άλλες νομοθετικές και πολιτικές πρωτοβουλίες για την προστασία της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης. Επαναλαμβάνουν την ανησυχία τους σχετικά με τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού, ζητώντας να ρυθμιστεί αυστηρά ο κλάδος και καλώντας τις χώρες της ΕΕ, ιδίως την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Πολωνία, την Ισπανία και την Κύπρο, να ακολουθήσουν τις συστάσεις του Κοινοβουλίου.
Το σχέδιο έκθεσης ασχολείται με το ζήτημα της διαφθοράς, αναφερόμενο σε περιπτώσεις στα κράτη μέλη και στο ίδιο το Κοινοβούλιο, και ζητά μηδενική ανοχή σε όλους τους τομείς και τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου φορέα δεοντολογίας για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Επισημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά το κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης σε αρκετές χώρες της ΕΕ και ζητεί μια στρατηγική της ΕΕ που θα βασίζεται σε παραδείγματα από την εξωτερική πολιτική της ΕΕ για την προστασία των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός της Ευρώπης. Υποστηρίζει επίσης το πάγωμα της χρηματοδότησης της ΕΕ, όπου αυτό είναι απαραίτητο, καταδικάζει έντονα τη συστηματική αποδιοπομπαία τράπεζα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+ από τις ουγγρικές αρχές και επαναλαμβάνει την έκκλησή της για έναν ολοκληρωμένο μηχανισμό αξιών της ΕΕ.
Ελευθερίες
Οι ευρωβουλευτές εκφράζουν βαθιά ανησυχία για τις αυξανόμενες απειλές κατά των ελευθεριών του συναθροίζεσθαι, του λόγου και του συνέρχεσθαι, και καταδικάζουν τη χρήση βίαιης επέμβασης από τις αστυνομικές αρχές κατά τη διάρκεια ειρηνικών διαδηλώσεων, καθώς και τις περιπτώσεις μαζικών συλλήψεων κατά διακριτική ευχέρεια. Τονίζουν την απειλή που συνιστά η παραπληροφόρηση, υπογραμμίζοντας ότι η καλλιτεχνική ελευθερία πρέπει να διασφαλιστεί. Στο σχέδιο κειμένου τονίζεται ότι οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές πρέπει να είναι ανεξάρτητες και ζητείται η υιοθέτηση μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Πράξης για την Ελευθερία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
Οι ευρωβουλευτές καταδικάζουν την αύξηση των θρησκευτικών και ρατσιστικών περιστατικών, εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι τα σχετικά εγκλήματα συχνά δεν καταγγέλλονται και εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι δεν έχουν μεταφέρει πλήρως όλα τα κράτη μέλη την απόφαση-πλαίσιο για τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Ανησυχούν για τον αυξανόμενο αριθμό αστυνομικής βίας κατά των Ρομά και καλούν τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν την επαρκή πρόσβασή τους στη δικαιοσύνη. Καταδικάζουν επίσης έντονα τις εκτεταμένες παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων απέναντι στους μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων, και εκφράζουν την ανησυχία τους για την κωδικοποίηση της χρήσης των απωθήσεων στο εθνικό τους δίκαιο από ορισμένα κράτη μέλη.
Ισότητα και αξιοπρέπεια
Το σχέδιο έκθεσης τονίζει ότι η βία λόγω φύλου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε όλες τις χώρες της ΕΕ και καταδικάζει έντονα την ταχεία οπισθοδρόμηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ+ σε αρκετά κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της άρνησης πρόσβασης σε ασφαλείς και νόμιμες αμβλώσεις στην Πολωνία. Ζητά την ταχεία ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την έκδοση οδηγίας για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας και τονίζει το πρόβλημα των διατομεακών διακρίσεων, ιδίως για τις γυναίκες με αναπηρία. Τονίζει επίσης ότι το δικαίωμα των παιδιών στην αναγνώριση της γονικής ιδιότητας είναι καθολικό και περιλαμβάνει και τα ομόφυλα ζευγάρια, χαιρετίζοντας τη σχετική πρόταση της Επιτροπής. Όσον αφορά την ψηφιοποίηση, οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν την ανάγκη να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις προκαταλήψεις διακρίσεων που εισάγονται στις νέες τεχνολογίες και καλούν την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν το χάσμα φύλου και ποικιλομορφίας στους τομείς των ΤΠΕ και των STEM.
Το σχέδιο έκθεσης περιλαμβάνει επίσης μια σειρά από αξιολογήσεις και συστάσεις σχετικά με τα κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά δικαιώματα (π.χ. φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός, ψηφιακή φτώχεια), καθώς και θεσμικές εγγυήσεις (συμπεριλαμβανομένης της σύστασης του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως ανεξάρτητης αρχής για τα ανθρώπινα δικαιώματα).
