Την πρόθεσή της να διατηρήσει σε καθεστώς ειδικής προστασίας την Ελλάδα και τα ομόλογά της, ακόμη και μετά την λήξη του έκτακτου προγράμματός της για την πανδημία, έκανε γνωστή η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ.
Βεβαίως, διατήρηση του καθεστώτος προστασίας δεν σημαίνει ότι τα ελληνικά ομόλογα που δεν έχουν επενδυτική διαβάθμιση, θα γίνουν δεκτά στο τακτικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ που θα συνεχιστεί κανονικά τον Απρίλιο 2022, όταν θα έχει πλέον τερματιστεί το έκτακτο πρόγραμμα, γνωστό ως PEPP, που εφαρμόζεται σήμερα, για τη στήριξη των οικονομιών της Ευρωζώνης λόγω της πανδημίας και που στο πλαίσιό του η ΕΚΤ αγοράζει ελληνικά ομολόγα κι ας μην έχουν την επενδυτική βαθμίδα.
Σημαίνει όμως ότι ακόμη και μετά το τέλος του έκτακτου προγράμματος για την πανδημία, τον προσεχή Μάρτιο, η ΕΚΤ θα έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει τις αγορές ελληνικών ομολόγων μέσα από την επανεπένδυση εσόδων που θα έχει από τα ομόλογα που αγόρασε με το PEPP.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της ευρωζώνης που μνημονεύεται στο χτεσινό ανακοινωθέν της κεντρικής τράπεζας, καθώς είναι και η μόνη που δεν διαθέτει αξιολόγηση επενδυτικής βαθμίδας και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να συμμετέχει στο τακτικό πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ.
Με το PEPP, η κεντρική τράπεζα του ευρώ έχει αγοράσει ελληνικά ομόλογα αξίας άνω των 35 δισ. ευρώ μετά τον Μάρτιο του 2020 κρατώντας με αυτόν τον τρόπο το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου σε πρωτοφανώς ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παρά τη μεγάλη ύφεση κατά 9% του 2020, που οδήγησε το δείκτη του δημόσιου χρέους στο 206% του ΑΕΠ.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει η ΕΚΤ στο ανακοινωθέν της: «Σε περίπτωση νέου κατακερματισμού της αγοράς που σχετίζεται με την πανδημία, οι επανεπενδύσεις από το PEPP μπορούν να προσαρμοστούν ευέλικτα σε κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και δικαιοδοσίες ανά πάσα στιγμή. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την αγορά ομολόγων που εκδίδονται από την Ελληνική Δημοκρατία πέραν των πληρωμών για εξυπηρέτηση χρέους, προκειμένου να αποφευχθεί μια διακοπή των αγορών σε αυτή τη δικαιοδοσία, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής στην ελληνική οικονομία, την ώρα που θα εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας».
Η βασική διαφορά που θα υπάρξει από το Μάρτιο είναι ότι οι αγορές τίτλων από την ΕΚΤ δεν θα είναι σταθερές και συνεχείς, μήνα με μήνα, αλλά θα γίνονται μόνο όταν η κεντρική τράπεζα κρίνει ότι υπάρχει μια επικίνδυνη για την οικονομία άνοδος των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων, η οποία δεν θα σχετίζεται με χειρισμούς της κυβέρνησης αλλά με την εξέλιξη της πανδημίας. Βέβαια με τις αποφάσεις η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αγοράζει ομόλογα ύψους περίπου 4 δισ. ευρώ τον χρόνο ενώ μέχρι τώρα αγόραζε ομόλογα ύψους 18 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Το νέο καθεστώς θα διατηρηθεί ως τα τέλη του 2024, διάστημα που θεωρείται ότι αρκεί ώστε η Ελλάδα να ξαναπάρει στην επενδυτική βαθμίδα αλλά αναμφίβολα είναι πιο δύσκολο για τα ελληνικά ομόλογα και είναι πολύ πιθανό να ανεβάσει το κόστος δανεισμού. Πάντως εντύπωση προκαλεί ότι η ΕΚΤ αποφάσισε να επανεπενδύει στα ελληνικά ομόλογα μέχρι τέλους του 2024, ενώ ο στόχος της ελληνικής κυβέρνησης είναι να κατακτηθεί η επενδυτική βαθμίδα μέσα στο 2023.
Στην πραγματικότητα η ΕΚΤ με την αναφορά της στα ελληνικά ομόλογα στέλνει στην ελληνική κυβέρνηση το ίδιο σήμα με αυτό του τελευταίου Eurogroup, να επιστρέψει όσο το δυνατόν γρηγορότερα στη δημοσιονομική πειθαρχία για να κατακτήσει την επενδυτική βαθμίδα.
Πάντως στις ανακοινώσεις της ΕΚΤ, η αγορά των ελληνικών ομόλογων αντέδρασε θετικά, με την απόδοση του 10ετούς να μειώνεται στο 1.12% έναντι 1.36% όπου βρισκόταν στις αρχές της εβδομάδος.
