Η αντιπολίτευση επικαλείται το σύνταγμα και τους κινδύνους για το αδιάβλητο της διαδικασίας
Ο τρόπος που το Μαξίμου άνοιξε το ζήτημα της επιστολικής ψήφου ενόψει ευρωεκλογών είχε στοιχεία επικοινωνιακού… ακτιβισμού. Οι αιφνιδιασμοί δεν είναι χαρακτηριστικό του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ομως οι καιροί ου μενετοί για την κυβέρνηση της ΝΔ, που αρχίζει να ξεκαβαλικεύει από την… αφασία της στο όνομα του 41%. Εχει βρεθεί απέναντι σε οξυμένη κριτική από την (ακρο)δεξιά πολυκατοικία και σε οξυμένη εσωκομματική εθνικόφρονα αντιπολίτευση που σταθεροβατεί στην απώθηση ζητημάτων που σχετίζονται με τον δικαιωματισμό (γάμος ομόφυλων ζευγαριών, τεκνοθεσία κ.λπ.).
Κι όλα αυτά την ώρα που και η νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με πρόεδρο τον Στέφανο Κασσελάκη, ο οποίος προέρχεται από την ελληνοαμερικανική κοινότητα, δρα ταχύτατα στην προσπάθεια να αναδείξει το νέο προφίλ της Κουμουνδούρου με έμφαση και στο πατριωτικό πρόσημο, στη διεύρυνση και την εξεύρεση συμμαχιών με άλλα σχήματα, που ξεκίνησε ήδη με την πολιτική κίνηση ΠΡΑΤΤΩ του Νίκου Κοτζιά.
Σε ένα ρευστό πολιτικό πεδίο τα λόμπι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού έχουν τις απαιτήσεις που δημιούργησαν οι υποσχέσεις/δεσμεύσεις του προεκλογικού Κυρ. Μητσοτάκη, ενώ ο ελληνισμός της διασποράς αποτελεί πάντα για τη Δεξιά ένα αποκούμπι που ενίοτε «εργαλειοποιείται». Ο αιφνιδιασμός σε αυτές τις συνθήκες και σε μια εποχή που η ατάκα και η επικοινωνία μετράνε συνδυάστηκε με ένα καλοκουρδισμένο επικοινωνιακό σχέδιο για την εφαρμογή της επιστολικής ψήφου, αρχικά στις ευρωεκλογές. Μάλιστα στην πρωτοβουλία της κυβέρνησης η επιστολική ψήφος εμφανίζεται να προβλέπεται και για τα εθνικά δημοψηφίσματα. Εμεινε ανοιχτό το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί στις εθνικές εκλογές, αν και τέθηκαν ζητήματα συνταγματικής αναθεώρησης και με τη χρεία 200 ψήφων στη Βουλή. Μάλιστα η επιστολική ψήφος πήγε πολύ μακριά, φτάνοντας ως και στις αυτοδιοικητικές εκλογές τέσσερα χρόνια αργότερα.
Συνταγματική νομιμότητα
Πάντως ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ και ΠΑΣΟΚ υποδέχτηκαν την εξαγγελία του πρωθυπουργού με επιφυλάξεις ως προς την εφαρμογή της από την κυβέρνηση, αλλά στην τοποθέτησή τους σκιαγραφούν θετικά τη δυνατότητα διευκόλυνσης των εκλογέων με ψήφο διά επιστολής. Η διασφάλιση των συνταγματικών επιταγών τέθηκε ως μείζον θέμα. Ομως διαβλέπουν παλινωδίες Μητσοτάκη και προβάλλουν ως αναγκαία προϋπόθεση τη διασφάλιση της μυστικότητας της ψήφου και του αδιάβλητου της εκλογικής διαδικασίας. Κάθετα αρνητικό το ΚΚΕ, που κρίνει πως οτιδήποτε άλλο εκτός από την αυτοπρόσωπη παρουσία σε εκλογικά τμήματα ανοίγει τον δρόμο για την άσκηση ακόμη πιο άμεσων πιέσεων και εκβιασμών στους ψηφοφόρους.
Παράλληλα, τα κόμματα της αντιπολίτευσης αποδομούν τη ρητορική της ΝΔ, που εμφανίζεται να κόπτεται για την αντιμετώπιση της αποχής. Οπως σημειώνουν πρόκειται για υποκρισία, καθώς η κυβέρνηση της ΝΔ απέρριπτε πριν από τις βουλευτικές εκλογές του περασμένου καλοκαιριού νομοθετικές προτάσεις τους για να ψηφίζουν από τον τόπο εργασίας τους εργαζόμενοι, όπως εκείνοι στον τουριστικό τομέα. Η τροπολογία του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ αναφερόταν σε ειδικούς εκλογικούς καταλόγους.
Επεξεργασία από το 2019
Οι διαρροές λένε ότι ελάχιστοι από την κυβέρνηση της ΝΔ γνώριζαν τις προθέσεις του Κυρ. Μητσοτάκη και τις εξελίξεις: σίγουρα η καθ’ ύλην αρμόδια υπουργός Εσωτερικών Νίκη Κεραμέως και ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος, ο άνθρωπος που εκτιμάται ότι γνωρίζοντας τα θεσμικοτεχνικά των εκλογικών διαδικασιών είχε κεντρικό ρόλο στην κατάρτιση των διατάξεων για την εφαρμογή της επιστολικής ψήφου.
Κάποιοι θυμούνται ότι τον Οκτώβριο του 2019 ο τότε υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος επισήμαινε ότι εκείνη την εποχή ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης προσερχόταν με ανοιχτά σχέδια στη συζήτηση για την ψήφο εξωτερικού και τόνιζε: «Μπορεί να γίνει και με τους δύο τρόπους. Η επιστολική ψήφος έχει ακολουθηθεί από πάρα πολλές χώρες του εξωτερικού, είναι πάρα πολύ απλή και εύκολη. Εμείς έχουμε κάνει όλη τη σχετική προετοιμασία μαζί με τον υφυπουργό, τον κ. Λιβάνιο, και επομένως τα πράγματα είναι απλά». Ηρθε η πολιτική ώρα, βολική για τον Κυρ. Μητσοτάκη, να προωθήσει την επιστολική ψήφο.
Πώς θα εφαρμοστεί
Το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών «Εκλογή Ευρωβουλευτών, Διευκόλυνση Ψήφου Εκλογέων, Εκκαθάριση Εκλογικών Καταλόγων και Λοιπές Διατάξεις» αναμένεται να εισαχθεί προς ψήφιση στη Βουλή τον Ιανουάριο του 2024. Μάλιστα θα μπορούν να ψηφίσουν με επιστολή στις ευρωεκλογές και όσοι ζουν στην Ελλάδα και να το επιλέξουν αντί της αυτοπρόσωπης παρουσίας σε εκλογικά κέντρα. Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να υποβάλει αίτηση 40 ημέρες πριν από τη διενέργεια των εκλογών. Μέχρι εκείνη την ημερομηνία μπορεί να τροποποιήσει τη διεύθυνση παραλαβής ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο, καθώς και να ακυρώσει την αίτησή του.
Θα δημιουργηθεί ηλεκτρονική πύλη για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους επιστολικής ψήφου. Η διαδικασία, σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά από το υπουργείο Εσωτερικών, είναι η εξής:
• Ο εκλογέας εισέρχεται στην ειδική πλατφόρμα με τον κωδικό του, κάνει αίτηση στην οποία περιλαμβάνεται η διεύθυνση στην οποία θέλει να του αποσταλεί το εκλογικό υλικό, ενώ το κινητό τηλέφωνο και το email του πιστοποιούνται με συνθηματικό μίας χρήσης (OTP).
• H αίτηση γίνεται αμέσως οριστική μόλις υποβληθεί.
Οταν έρθει η ώρα της κάλπης οι εκλογείς θα λάβουν τον φάκελο επιστροφής επιστολικής ψήφου, τον φάκελο ψηφοφορίας, το ψηφοδέλτιο, έντυπο οδηγιών και κατάλογο υποψηφίων, καθώς και το έντυπο-υπεύθυνη δήλωση.
Διαφοροποιείται ο Ευριπίδης Στυλιανίδης
Είναι αξιοσημείωτο ότι επιφυλάξεις για τον τρόπο εφαρμογής της επιστολικής ψήφου εξέφρασε –στο Πρώτο Πρόγραμμα του ραδιοφώνου της ΕΡΤ–, σύμφωνα με τη δική του οπτική, ο βουλευτής της ΝΔ Ευριπίδης Στυλιανίδης, με επίκεντρο τη Θράκη, θεωρώντας ότι είναι κρίσιμο η ψήφος των εκλογέων εξωτερικού να πηγαίνει στην επικράτεια και όχι σε εκλογική περιφέρεια.
