Οι Τούρκοι πολίτες ετοιμάζονται να προσέλθουν στις πιο κρίσιμες προεδρικές και βουλευτικές κάλπες της τελευταίας εικοσαετίας αυτή την Κυριακή, ενώ η στήριξη στο πρόσωπο του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε καθοδική τροχιά, αφού η χώρα δοκιμάζεται από μια σοβαρή οικονομική κρίση.
Το αντίπαλο δέος του Ερντογάν είναι μια συμμαχία έξι κομμάτων της αντιπολίτευσης, που επέλεξε ως υποψήφιο τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον ηγέτη του κεντροαριστερού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP).
Εν τω μεταξύ, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ) του Ερντογάν έχει προσεταιριστεί δύο συντηρητικά κόμματα στη συμμαχία του εκτός από τους δύο μακροχρόνιους εθνικιστές εταίρους του, τραβώντας τον συνασπισμό ακόμα περισσότερο προς την άκρα δεξιά.
Η οικονομία στο επίκεντρο
Η οικονομία βρίσκεται στην κορυφή της προεκλογικής ατζέντας για τους περισσότερους Τούρκους, με την κρίση στο κόστος διαβίωσης να τροφοδοτείται από την εκτίναξη του πληθωρισμού και την ανερμάτιστη νομισματική πολιτική του Ερντογάν.
Άλλα θέματα που συζητήθηκαν ευρέως στην περίοδο της εκστρατείας ήταν το ποιο θα πρέπει να είναι το σύστημα διακυβέρνησης της χώρας, η μοίρα των εκατομμυρίων Σύριων που κατοικούν στην Τουρκία και οι πολιτικές ανάκαμψης για να επουλωθούν οι πληγές της χώρας από τους δύο σεισμούς του Φεβρουαρίου που σκότωσαν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους και κατέστρεψε εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια.
Υπάρχουν τρεις συμμαχίες που αναμένεται να μπουν στο κοινοβούλιο, με το ποσοστό εισαγωγής να είναι σημαντικά υψηλό (7%) στο πρόσφατα τροποποιημένο εκλογικό σύστημα της Τουρκίας.
Ακολουθεί μια σύνοψη των βασικών πολιτικών και υποσχέσεων κάθε συμμαχίας.
Λαϊκή Συμμαχία
Η συμμαχία, υπό την ηγεσία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν, περιλαμβάνει επίσης το εθνικιστικό Κόμμα Εθνικού Κινήματος (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί και το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (ΒΒΡ) καθώς και το υπερσυντηρητικό Νέο Κόμμα Πρόνοιας (YRP).
Υποστηρίζεται επίσης από μικρότερα κόμματα από το εξωτερικό, όπως το Huda-Par, ένα κατά κύριο λόγο κουρδικό πολιτικό ισλαμιστικό κόμμα, αν και δεν προσχώρησε επίσημα στη συμμαχία.
Η εκστρατεία της συμμαχίας, με επικεφαλής τον πρόεδρο Ερντογάν, στοχεύει στα συντηρητικά αντανακλαστικά του τουρκικού λαού αφού ποντάρει στον πρόεδρο και υποστηρίζει ότι μπορεί να διορθώσει τα προβλήματα της Τουρκίας για άλλη μια φορά, όπως έκανε στο παρελθόν.
- Ανακούφιση για τον σεισμό: Ο Ερντογάν είπε ότι η κυβέρνησή του θα χτίσει συνολικά 650.000 νέα διαμερίσματα στη νοτιοανατολική Τουρκία, την οποία έπληξαν οι σεισμοί, και υποσχέθηκε να παραδώσει 319.000 από αυτά σε ένα χρόνο.
- Οικονομία: Ο Ερντογάν υποσχέθηκε να μειώσει τον πληθωρισμό στη χώρα στο 20% το 2023 και κάτω από το 10% το 2024, αλλά τόνισε επίσης ότι θα συνεχίσει να μειώνει τα επιτόκια, συνεχίζοντας την πολιτική «φθηνού χρήματος» για προσέλκυση επενδύσεων, που συμβάλλει όμως στην αύξηση των τιμών. Παράλληλα, υποσχέθηκε να αυξήσει τον κατώτατο μισθό των δημοσίων υπαλλήλων.
- Διακυβέρνηση: Ο τούρκος πρόεδρος αναμένεται να συνεχίσει την εκτελεστική προεδρία του, καταλαμβάνοντας ακόμα περισσότερο τους θεσμούς της χώρας.
- Στέγαση: Ο πρόεδρος δεσμεύτηκε να ανακοινώσει περισσότερους κανονισμούς για την προστασία των πολιτών από ακραίες αυξήσεις στα ενοίκια και τις τιμές πώλησης κατοικιών.
- Πρόσφυγες: Ο Ερντογάν δεσμεύτηκε για περισσότερες «εθελοντικές» επιστροφές Σύριων προσφύγων στη χώρα τους, λόγω του βελτιωμένου διαλόγου μεταξύ Συρίας και Τουρκίας ως αποτέλεσμα των προσπαθειών ρωσικής διαμεσολάβησης.
- Εξωτερική πολιτική: Ο Ερντογάν επιδιώκει να συνεχίσει την εξομάλυνση των δεσμών της Άγκυρας στην ευρύτερη περιοχή και στοχεύει να οικοδομήσει έναν «άξονα» με επίκεντρο την Τουρκία. Είπε ότι η Άγκυρα θα συνεχίσει να καταστέλλει τις «τρομοκρατικές» ομάδες, όπως το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και το κίνημα Γκιουλέν.
- Δικαιώματα LGBTQ+: Ο Ερντογάν έχει πει ότι η κυβέρνησή του «θα πολεμήσει ενεργά ενάντια σε αποκλίνουσες τάσεις όπως τα LGBT άτομα που απειλούν τη δομή της οικογένειάς μας». Κατηγόρησε επίσης την αντιπολίτευση ότι είναι «υπέρ των LGBT». Το σημείο αυτό θεωρείται ότι θα αποτελέσει ένα νέο σημείο τριβής για την τουρκική πολιτική σκηνή τα επόμενα χρόνια.
Εθνική Συμμαχία
Με επικεφαλής το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP και το δεξιό κόμμα IΥΙ, η συμμαχία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του φιλελεύθερου δεξιού Κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA) και του κεντροδεξιού Κόμματος Gelecek, των οποίων ηγούνται δύο πρώην συνεργάτες του Ερντογάν, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Αλί Μπαμπατζάν και ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου. Η συμμαχία περιλαμβάνει επίσης το μικρότερο υπερσυντηρητικό Κόμμα Saadet και το δεξιό Δημοκρατικό Κόμμα.
Ο υποψήφιος πρόεδρος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και η εκστρατεία της συμμαχίας υπόσχονται δημοκρατικές αλλαγές μετά από περισσότερα από 20 χρόνια διακυβέρνησης του ΑΚΡ. Δεσμεύονται να υποστηρίξουν τη δημοκρατία, την ελευθερία των Μέσων ενημέρωσης και το κράτος δικαίου.
- Ανακούφιση για τον σεισμό: Ο Κιλιτσντάρογλου έχει δεσμευτεί να χτίσει σπίτια για τους σεισμόπληκτους και να απαγορεύσει τις πωλήσεις ακινήτων σε αλλοδαπούς μέχρι να επιλυθεί η στεγαστική κρίση στην Τουρκία για τους ιθαγενείς πολίτες.
- Οικονομία: Ο υποψήφιος πρόεδρος έχει δεσμευτεί να επαναφέρει πιο παραδοσιακές οικονομικές πολιτικές και να μειώσει τον πληθωρισμό, καταργώντας την πολιτική χαμηλών επιτοκίων του Ερντογάν. Ο Κιλιτσντάρογλου είπε ότι θα εργαστεί για να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών στην Τουρκία καθώς επιθυμεί να τη μετατρέψει σε χώρα παραγωγής προϊόντων υψηλής αξίας.
- Διακυβέρνηση: Η Εθνική Συμμαχία επιδιώκει επίσης να καταργήσει το εκτελεστικό προεδρικό σύστημα που εισήγαγε ο Ερντογάν μέσω δημοψηφίσματος το 2017 και να επαναφέρει ένα ισχυρό κοινοβουλευτικό σύστημα για να κυβερνήσει την Τουρκία.
- Στέγαση: Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης είπε ότι η κυβέρνησή του θα τετραπλασιάσει το απόθεμα των κοινωνικών κατοικιών σε πέντε χρόνια και το κόστος μίσθωσης κοινωνικής κατοικίας θα περιοριστεί στο 20% του κατώτατου μισθού.
- Πρόσφυγες: Ο Κιλιτσντάρογλου είπε ότι θα εργαστεί για να στείλει Σύρους πρόσφυγες πίσω στη χώρα τους σε συνεννόηση με τη συριακή κυβέρνηση.
- Εξωτερική πολιτική: Ο Κιλιτσντάρογλου δήλωσε ότι θέλει να συνομιλήσει με όλους τους διεθνείς παράγοντες και να ανοικοδομήσει τις σχέσεις της χώρας με τη Δύση. Θέλει να βάλει τη χώρα ξανά στο πρόγραμμα των F-35 των ΗΠΑ ενώ θα διεκδικήσει την ένταξη στην ΕΕ. Ο Κιλιτσντάρογλου υποσχέθηκε ότι οι Τούρκοι θα μπορούν να ταξιδέψουν στον χώρο Σένγκεν της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς βίζα εντός μηνών από την άνοδό του στην εξουσία.
Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας
Η αριστερή συμμαχία ηγείται από το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα στην Τουρκία, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), τα μέλη του οποίου θα κατέβουν στις βουλευτικές εκλογές υπό τη σημαία του Κόμματος της Πράσινης Αριστεράς λόγω ενός δικαστηρίου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Να σημειωθεί ότι ο ηγέτης HDP, Σελαχατίν Ντεμιρτάς, βρίσκεται στη φυλακή
Το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη συμμαχία ακολουθούμενο από μικρότερες αριστερές ομάδες.
Η συμμαχία στηρίζει τον Κιλιτσντάρογλου στις προεδρικές εκλογές. Στο μανιφέστο της, ο συνασπισμός των κομμάτων είπε ότι ο κύριος στόχος της είναι «να σταματήσει την καταστροφή που προκαλείται από την ενός ανδρός αρχή» στην Τουρκία.
- Αντισεισμική ανακούφιση: Η Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας θέλει να χρησιμοποιήσει όλο το αναξιοποίητο στεγαστικό απόθεμα και τις δημόσιες κοινωνικές εγκαταστάσεις στη χώρα για να καλύψει επειγόντως τις ανάγκες των ανθρώπων που επλήγησαν από τους σεισμούς.
- Οικονομία: Η συμμαχία υποστηρίζει τις αριστερές οικονομικές πολιτικές, ιδίως εκείνες που επικεντρώνονται στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης για την εργατική τάξη και στην παροχή δωρεάν και υψηλής ποιότητας υπηρεσιών υγείας, μεταφοράς και εκπαίδευσης.
- Διακυβέρνηση: Η συμμαχία λέει ότι επιδιώκει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον δημοκρατικό μετασχηματισμό της Τουρκίας και υποστηρίζει την επιστροφή σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα.
- Κούρδοι: Η συμμαχία θέλει μια ειρηνική λύση του κουρδικού ζητήματος στη χώρα μέσω του τουρκικού κοινοβουλίου. Επιδιώκουν επίσης να τερματίσουν την πρακτική της απομάκρυνσης των εκλεγμένων δημάρχων του HDP και της αντικατάστασής τους με εντολοδόχους διορισμένους από την κυβέρνηση.
- LGBTQ+: Η συμμαχία στοχεύει στην άρση όλων των πολιτικών, διοικητικών, οικονομικών και πολιτιστικών εμποδίων στην κοινωνική ισότητα των φύλων για τις γυναίκες και την LGBTQ κοινότητα.