Οι Κούρδοι που αισθάνονται εδώ και καιρό παραγκωνισμένοι στην τουρκική πολιτική θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στις σκληρές εκλογές του Μαΐου που θα καθορίσουν εάν ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα επεκτείνει την κυριαρχία του μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες στην εξουσία.
Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν μια ισορροπημένη υποστήριξη μεταξύ της κυβερνώσας συμμαχίας του Ερντογάν και της αντιπολίτευσης, το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) είναι ένας πιθανός «βασιλοποιός», αν και μια δικαστική προσπάθεια για απαγόρευσή του το αναγκάζει να ενταχθεί υπό μια νέα πολιτική συμμαχία-ομπρέλα.
Οι σχέσεις Ερντογάν-Κούρδων
Για πολλά χρόνια ο Ερντογάν φλερτάρει τους Κούρδους, που αποτελούν περίπου το 20% του πληθυσμού της Τουρκίας, κερδίζοντας υποστήριξη στην κυρίως κουρδική νοτιοανατολική περιοχή με κινήσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των Κούρδων και την οικονομική ενίσχυση.
Αλλά ο Ερντογάν έχει εδώ και καιρό απεικονίσει το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) -το τρίτο μεγαλύτερο του κοινοβουλίου- ως το πολιτικό παρακλάδι του παράνομου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και έχει ζητήσει την απαγόρευση αυτής της πολιτικής δύναμης.
Ο συναρχηγός του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς συνελήφθη το 2016 και εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή. Η κουρδική υποστήριξη μειώνεται σταθερά καθώς η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια ισχυρότερη εθνικιστική γραμμή, ενώ οι αντίπαλοί του έχουν προσεγγίσει το HDP για να υποστηρίξει τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, τον επικεφαλής του CHP, τον οποίο τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ως υποψήφιο για να νικήσουν τον πρόεδρο.
Ενωτικός Κιλιτσντάρογλου
Μιλώντας στο Documento τον περασμένο Μάρτιο, η πολιτική επιστημόνισσα στο Κέντρο Μελέτης Κοινωνικών Κινημάτων της Scuola Normale Superiore της Φλωρεντίας, Ρόζα Μπουρτς, αναφέρει ότι «ο Κιλιτσντάρογλου στέλνει μηνύματα προσέγγισης (σ.σ.: στο HDP) τους τελευταίους μήνες, ειδικά μετά τους σεισμούς. Βγάζει προς τα έξω την εικόνα ενός πολιτικού που στοχεύει να ενώσει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας της Τουρκίας. Αυτή η στάση έχει υποστηριχτεί και από τον φυλακισμένο πρώην συμπρόεδρο του HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς».
Η Μπουρτς έχει γράψει σε μελέτη της για το κουρδικό ζήτημα, η οποία έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό εθνογραφικής θεωρίας «HAU», ότι η de facto συνεργασία ανάμεσα στο HDP και το CHP έχει αποδώσει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στο παρελθόν: στις τοπικές εκλογές του 2019 το κουρδικό κόμμα απέφυγε να κατεβάσει ξεχωριστό υποψήφιο στις περιφέρειες όπου το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχε καλές πιθανότητες νίκης.
Αυτό είχε αποτέλεσμα την έκπτωση του κυβερνώντος ΑΚΡ από πολλές δημοτικές ενότητες, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη νίκη του CHP στους δήμους της Κωνσταντινούπολης και της Αγκυρας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το HDP σε αυτές τις εκλογές δεν θα κατεβάσει δικό του προεδρικό υποψήφιο.
«Η κουρδική ψήφος είναι κεντρική σε όλες τις εκλογές στην Τουρκία και από το 2015 έχει αποδειχτεί ότι όχι μόνο είναι σημαντική αλλά μπορεί ενεργά να εμποδίσει το κυβερνών κόμμα να σχηματίσει απόλυτη πλειοψηφία – με άλλα λόγια, να βοηθήσει την αντιπολίτευση να κερδίσει» υπογραμμίζει, ενώ εκτιμά πως «η συμμαχία των έξι μπορεί να εξασφαλίσει τη νίκη αν ο υποψήφιός τους υποστηριχτεί από την κουρδική ψήφο μέσω του HDP και του αριστερού συνασπισμού Εργασία και Ελευθερία, του οποίου είναι μέλος».
Η ειδική στο κουρδικό ζήτημα αναφέρει ότι «ενώ οι εθνικιστικές συνιστώσες της συμμαχίας δαιμονοποιούσαν το HDP και αναπαρήγαν αντικουρδικό ρατσισμό, ο Κιλιτσντάρογλου κατάφερε να ενώσει όλες τις συνιστώσες χρησιμοποιώντας ηπιότερο λόγο και πιο διπλωματικό τόνο».
Η Μπουρτς κλείνει με έναν αφορισμό: «Το αν μια καινούργια κυβέρνηση υπό τον Κιλιτσντάρογλου και τη συμμαχία των έξι θα ωφελήσει περισσότερο τον κουρδικό λαό είναι κάτι που θα δούμε την επόμενη περίοδο. Όμως η Ιστορία έχει δείξει ότι ακόμη και τα πιο αντιπολιτευτικά κόμματα γυρνούν στις “εργοστασιακές ρυθμίσεις” της χώρας όταν τίθεται το θέμα των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων των Κούρδων. Για να σπάσει ο κύκλος είναι σημαντικό το HDP να ξεπεράσει μια παθητική υποστήριξη, εν είδει “βασιλοποιού”, και να διεκδικήσει την ενεργή του θέση στον σχηματισμό μιας χώρας στη μετα-ΑΚΡ εποχή».
