Τη στιγμή που το δεξιό Λαϊκό Κόμμα καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις εθνικές εκλογές της Ισπανίας που διεξήχθησαν την Κυριακή, δεν καταφέρνει να σχηματίσει κυβέρνηση, ακόμα και σε περίπτωση που συνεργαστεί με το ακροδεξιό Vox. Ωστόσο, πιθανότερο θεωρείται το ενδεχόμενο να σχηματίσει κυβέρνηση ο Πέδρο Σάντσεθ. Όλα αυτά τη στιγμή που τα προγνωστικά το προηγούμενο διάστημα έδειχναν άνετη επικράτηση της ισπανικής δεξιάς.
Το Λαϊκό Κόμμα (PP, δεξιά) του Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό εξασφαλίζει τον μεγαλύτερο αριθμό εδρών στη Βουλή στις πρόωρες εκλογές που διεξήχθησαν την Κυριακή στην Ισπανία, μπροστά από τους Σοσιαλιστές (PSOE, κεντροαριστερά) του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ, χωρίς πάντως πλειοψηφία που να του δίνει τη δυνατότητα να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα.
Με το 99,9% των ψηφοδελτίων να έχει καταμετρηθεί, το PP εξασφαλίζει 136 έδρες στο Congreso de los Diputados, το ισπανικό κοινοβούλιο, 47 περισσότερες σε σύγκριση με το απερχόμενο, σύμφωνα με την ισπανική δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση, το δίκτυο RTVE.
Στην άλλη πλευρά, οι Σοσιαλιστές (PSOE) του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ καταλαμβάνουν 122 έδρες (+2).
Με άλλα λόγια το PP δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία, τις 176 από τις 350 έδρες της ισπανικής εθνικής αντιπροσωπείας, και είναι υποχρεωμένο να σχηματίσει συμμαχία για να κυβερνήσει. Το ακροδεξιό κόμμα Vox μοιάζει ο φυσικός του εταίρος.
Το Βοξ του Σαντιάγο Αβασκάλ παρέμεινε τρίτο κόμμα με το 12,4% και 33 έδρες, πολύ λιγότερες από ό,τι στις προηγούμενες εκλογές, το 2019 (52).
Ακόμη και στην περίπτωση που σχηματιστεί συμμαχία δεξιάς-ακροδεξιάς, θα χρειάζεται τη στήριξη μικρότερων παρατάξεων για να μπορεί να κυβερνήσει, αφού θα του λείπουν 7 έδρες για να διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία.
Στη συμπολίτευση, η συμμαχία Sumar, στην οποία απορροφήθηκε το Unidas Podemos, εξασφαλίζει 31 έδρες.
Δεν αποκλείεται να χρειαστούν εβδομάδες διαπραγματεύσεων, ούτε το ενδεχόμενο να υπάρξει το πολυσυζητημένο bloqueo, ή πολιτικό αδιέξοδο, όπως συνέβη ήδη δυο φορές (2015, 2019), όταν η Ισπανία οδηγήθηκε σε δεύτερες εκλογές.
Ομως ο Πέδρο Σάντσεθ βρίσκεται εν δυνάμει σε ευνοϊκότερη θέση από τον αντίπαλό του και μπορεί να ελπίζει ότι θα παραμείνει στην εξουσία εξασφαλίζοντας την υποστήριξη μικρών βασκικών και καταλανικών κομμάτων.
Εάν δεν επιτευχθεί βιώσιμη πλειοψηφία, νέες εκλογές είναι πιθανόν να προκηρυχθούν σε μία χώρα που γνώρισε τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2015 μέχρι το 2019.
Ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις
Την επομένη των πρόωρων βουλευτικών εκλογών ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο συντηρητικός αντίπαλος του Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό, το Λαϊκό Κόμμα του οποίου κέρδισε τις περισσότερες έδρες, θα ξεκινήσουν διαβουλεύσεις προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο νέας καταφυγής στις κάλπες.
Διαψεύδοντας τις δημοσκοπήσεις, που τον ήθελαν να οδεύει σε βαριά ήττα εδώ και μήνες, ο κ. Σάντσεθ κατάφερε να περιορίσει τη δύναμη της δεξιάς αντιπολίτευσης.
Το Λαϊκό Κόμμα (PP) εξασφαλίζει 136 έδρες στο Congreso de los Diputados, το ισπανικό κοινοβούλιο, 47 περισσότερες σε σύγκριση με το απερχόμενο, ενώ το ακροδεξιό κόμμα Vox, μοναδικός δυνητικός του κυβερνητικός εταίρος, άλλες 33. Το σύνολο των εδρών τους επομένως είναι 169 έδρες, ενώ η απόλυτη πλειοψηφία είναι 176.
Στην άλλη πλευρά, οι Σοσιαλιστές (PSOE) του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ καταλαμβάνουν 122 έδρες και η παράταξη Sumar, στην οποία απορροφήθηκε το Unidas Podemos, άλλες 31.
«No pasarán!»
Μπροστά στους ενθουσιώδεις υποστηρικτές του που φώναζαν «No pasarán!» [σ.σ. «Δεν θα περάσουν!», το αντιφασιστικό σύνθημα του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939)], ο πρωθυπουργός Σάντσεθ άφησε να εννοηθεί πως θα προσπαθήσει να αξιοποιήσει όποιες πιθανότητες έχει για να συνεχίσει να κυβερνά την Ισπανία.
«Η αντιδραστική συμμαχία του Λαϊκού Κόμματος και του Βοξ ηττήθηκε», είπε ο κ. Σάντσεθ, προτού διαβεβαιώσει: «Αυτοί που θέλουμε η Ισπανία να συνεχίσει να προχωράει μπροστά είμαστε πολύ περισσότεροι».
Καθώς έχει στη διάθεσή του 153 έδρες, η συμμαχία PSOE/Sumar θα χρειαστεί την υποστήριξη τοπικιστικών παρατάξεων, ιδίως των Καταλανών του ERC ή των Βάσκων του Bildu, παράταξης που θεωρείται η κληρονόμος του άλλοτε πολιτικού βραχίονα της ETA.
Θα πρέπει παράλληλα να εξασφαλίσει την αποχή του καταλανικού αυτονομιστικού κόμματος του Κάρλες Πουτσδτεμόν, του Junts per Catalunya (JxCat), η ηγεσία του οποίου έχει ήδη προειδοποιήσει πως θα δεν βοηθήσει τον κ. Σάντσεθ να παραμείνει στην εξουσία χωρίς αντάλλαγμα.
Αν εξασφαλιστούν όλες οι προϋποθέσεις, ο κ. Σάντσεθ θα έχει στη διάθεσή του 172 βουλευτές, περισσότερους από τον αρχηγό του PP, κάτι που θα του αρκούσε για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή στη δεύτερη ψηφοφορία, όταν απαιτείται απλή πλειοψηφία.
Σε αντίθετη περίπτωση, η Ισπανία, όπου ήδη διεξήχθησαν τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις από το 2015 ως το 2019, θα ξαναζήσει το περίφημο bloqueo, πολιτικό αδιέξοδο, που θα απαιτήσει νέα καταφυγή στις κάλπες.
Νικητής παρότι οριακά, ο κ. Φεϊχό, από την πλευρά του, ανήγγειλε πως θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση.
Το PP «κέρδισε τις εκλογές» και «καθήκον μας τώρα είναι να αποφύγουμε ότι θα αρχίσει νέα περίοδος αβεβαιότητας στην Ισπανία», τόνισε από το μπαλκόνι της έδρας του κόμματός του.
«Δεν θα είναι εύκολο»
Θα αρχίσω διάλογο» με τις κοινοβουλευτικές παρατάξεις για «να σχηματίσω κυβέρνηση», πρόσθεσε, απαιτώντας οι σοσιαλιστές να μην τον «εμποδίσουν».
«Έχουμε πολλά να συζητήσουμε τις επόμενες ώρες και τις επόμενες εβδομάδες» και «δεν θα είναι εύκολο», αναγνώρισε.
Καθώς δεν θα έχει απόλυτη πλειοψηφία μαζί με το Βοξ, ο κ. Φεϊχό μάλλον θα προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας. Όμως για αυτό θα απαιτείται αποχή των Σοσιαλιστών για να εξασφαλίσει ψήφο εμπιστοσύνης.
Οι Σοσιαλιστές έχουν ξεκαθαρίσει ήδη πως δεν έχουν καμία τέτοια πρόθεση.
Προσπαθώντας να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, μετά τη βαριά ήττα της παράταξής του την 28η Μαΐου, ο κ. Σάντσεθ προκήρυξε πρόωρες εκλογές και έβαλε στην καρδιά της προεκλογικής του εκστρατείας τον φόβο η ακροδεξιά να βρεθεί στην κυβέρνηση σε περίπτωση νίκης του PP.
Η στρατηγική αυτή φαίνεται πως είχε αποτέλεσμα: η συμμετοχή έφθασε σχεδόν το 70%, ήταν κατά 3,5 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερη από ότι στις προηγούμενες εκλογές, τον Νοέμβριο του 2019.
Η χθεσινή ψηφοφορία προσέλκυσε ασυνήθιστα μεγάλη προσοχή στο εξωτερικό, κυρίως λόγω του ενδεχομένου να αναλάβει την εξουσία συμμαχία Λαϊκού Κόμματος/Βοξ, σε μια χώρα που θεωρείται πρωτοπόρα σε ζητήματα δικαιωμάτων.
Σε περίπτωση που το σενάριο αυτό γίνει πραγματικότητα, θα πρόκειται για την πρώτη φορά που η άκρα δεξιά θα βρεθεί στην εξουσία στην Ισπανία σχεδόν μισό αιώνα μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο το 1975.
