Για τρίτη φορά φέτος η χώρα οδεύει σε εκλογές εν μέσω ανεπανάληπτης πολιτικής και υγειονομικής κρίσης. Οι πολίτες ελπίζουν να αναδειχθεί μια κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τις κρίσεις αυτές καθώς και την άνοδο των τιμών ενέργειας αλλά και την διαφθορά που μαστίζει την γειτονική χώρα.
Κανένα κόμμα δεν έχει ελπίδα για πλειοψηφία αν και το κόμμα του Μπόικο Μπορίσοφ, «Κόμμα για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη» – GERB, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Το κόμμα «Υπάρχει και αυτός ο λαός»- ΙΤΝ του εκκεντρικού Σλάβι Τριφόνοφ, το οποίο κέρδισε στις εκλογές του Ιουλίου με βραχεία κεφαλή, φαίνεται να έχει χάσει τη δυναμική του. Στις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις του Απριλίου και του Ιουλίου, προέκυψε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο. Αναμένεται λοιπόν η χώρα να βιώσει μακρόσυρτες διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης εν μέσω τραγικής κατάστασης στον υγειονομικό τομέα.
Σενάρια κυβερνητικού συνασπισμού
Οι δημοσκοπήσεις τοποθετούν το κόμμα «Συνεχίζουμε Την Αλλαγή» – PP, που ιδρύθηκε πρόσφατα από τους πρώην υπηρεσιακούς υπουργούς Κίριλ Πετκόφ και Ασέν Βασίλεφ, στη δεύτερη θέση μετά το GΕRΒ, το οποίο θα δυσκολευτεί πολύ περισσότερο να δημιουργήσει έναν συνασπισμό.
Το PP πρόκειται να υποστηριχθεί από το 13%-16% των ψηφοφόρων αφού έκλεψε ψηφοφόρους από όλους τους σχηματισμούς. Οι περισσότεροι από τους υποστηρικτές του είναι εκείνοι που στο παρελθόν υποστήριζαν το όχημα του δημοφιλούς σόουμαν Σλάβι Τριφόνοφ.
Το PP συνεχίζει τις δεσμεύσεις για διαφάνεια, μηδενική ανοχή στη διαφθορά και μεταρρυθμίσεις σε βασικούς τομείς. Ο Πέτκοφ και ο Βασίλεφ έχουν πει ότι θα συνεργαστούν με όλα τα κόμματα και τους σχηματισμούς εκτός από τον Μπορίσοφ και το Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες (DPS). Το κόμμα θεωρείται ότι έχει τη δυνατότητα να ενώσει διάφορους σχηματισμούς στο κοινοβούλιο που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν να συνεργαστούν. Θεωρητικά, θα μπορούσε να σχηματίσει πλειοψηφικό συνασπισμό εάν συγκεντρώσει τη σοσιαλδημοκρατική «Ένωση για την Βουλγαρία – BSP (με περίπου 15% των ψήφων), τη Δημοκρατική Βουλγαρία – DB (περίπου 9%) και το ITN (περίπου 12%). Ωστόσο, αυτός ο σχηματισμός θα χρειαζόταν ακόμη λίγους βουλευτές για μια σταθερή πλειοψηφία.
Ο Μπορίσοφ, παρά το προβάδισμά του, φοβάται ότι θα μείνει έξω από την κυβέρνηση καθώς τα υπόλοιπα κόμματα υποσχέθηκαν να μην συνεργαστούν μαζί του. Έτσι, προετοιμάζει το έδαφος για έναν πιθανό αποκλεισμό του με το να κατηγορήσει τα μηχανήματα ψηφοφορίας για ελαττωματικά, καθώς οι αντίπαλοι έχουν βρει τρόπο να ψηφίζουν δυο φορές (!) ενώ έχουν κρυμμένα μερικές εκατοντάδες σε αποθήκες για να γείρουν την ψηφοφορία υπέρ τους…
Οι εκλογές είναι διπλές αυτή τη φορά: εκτός από κοινοβούλιο, εκλέγεται και πρόεδρος, με τον Ρούμεν Ράντεφ να αναμένεται να κερδίσει μια δεύτερη θητεία.
Η υγειονομική κρίση μαστίζει τη χώρα
Το φτωχότερο κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Βουλγαρία, είναι ουραγός στον εμβολιασμό στην ΕΕ, με μόλις το 22,7% των επτά εκατομμυρίων του πληθυσμού να έχουν λάβει δύο δόσεις. Εμφανιζόμενο τον Σεπτέμβριο, το τέταρτο κύμα του Covid-19 είναι καταστροφικό για τους ηλικιωμένους και τον πληθυσμό με κακή υγεία. Τριακόσιοι τριάντα τέσσερις θάνατοι αναφέρθηκαν τη Δευτέρα, 8 Νοεμβρίου, ο χειρότερος ημερήσιος αριθμός από την έναρξη μιας πανδημίας που έχει ήδη επισήμως στοιχίσει περισσότερα από 25.000 θύματα.
Δημοφιλία των αντιεμβολιαστών
Στην κατάσταση αυτή μεγάλο ρόλο έχει παίξει ο σκεπτικισμός απέναντι στα εμβόλια, με το «κίνημα» των αντιεμβολιαστών να είναι δυνατό στη χώρα. Πιο χαρακτηριστική φιγούρα του είναι ένας 65χρονος λοιμωξιολόγος, ο καθηγητής Ατάνας Μανγκάροφ, ο οποίος ήταν φανατικά κατά της μάσκας και στη συνέχεια κατά του εγκλεισμού, γεγονός που του χάρισε πρωτοφανή δημοτικότητα. Από το νοσοκομείο όπου νοσηλεύει ασθενείς με Covid-19 αρνούμενος να φορέσει τη μάσκα, διαβεβαιώνει ότι το υγειονομικό διαβατήριο «είναι χειρότερο από την κομμουνιστική εποχή». Η σελίδα του στο Facebook, την οποία ακολουθούν περισσότερα από 40.000 άτομα, είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στην απαξίωση των εμβολίων. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, μάλιστα, είπε σε τηλεοπτικό πρόγραμμα ότι ένας από τους εμβολιασμένους ασθενείς του πέθανε από Covid-19, προτού διαψευστεί από τη διοίκηση του νοσοκομείου της Σόφιας όπου εργάζεται.
Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμη και οι πολιτικοί υπέρ του εμβολίου προτιμούν να μιλούν προσεκτικά για τις πεποιθήσεις τους, καθώς δεν είναι σπάνιες οι επιθέσεις στα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε όσους πολιτικούς υπερασπίζονται δημόσια τα εμβόλια. Αρκετά κόμματα φοβούνται ότι θα χάσουν ψήφους αν κάνουν ανοιχτή εκστρατεία υπέρ του εμβολίου, κάνοντας φανερό ένα αίσθημα αδυναμίας μπροστά στη δύναμη της διάδοσης ψευδών πληροφοριών σε αυτή η χώρα.
Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι πολύ διαδομένες, τόσο που αναγκάζει ακόμα και τη σύνοδο της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να αρνηθεί να λάβει δημόσια θέση για τον εμβολιασμό «για να μην επιδεινωθούν οι διχασμοί στη βουλγαρική κοινωνία σχετικά με αυτό το θέμα», τη στιγμή που δεκάδες χιλιάδες έχουν πεθάνει από την αρχή της πανδημίας.
Μια χαοτική προεκλογική εκστρατεία
Επανειλημμένες διαμαρτυρίες ξέσπασαν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Οργισμένοι άνθρωποι διαμαρτυρήθηκαν για όλα τα μέτρα που επιβλήθηκαν από τις αρχές ή για την ανεπαρκή υποστήριξη που παρείχε η κυβέρνηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι τιμές των καυσίμων και του ρεύματος έχουν εκτοξευθεί στα ύψη, κλιμακώνοντας την ένταση.
Σε αυτή τη χαοτική κατάσταση, τα πολιτικά debate ήταν σπάνια, σε αντίθεση με τις κατηγορίες για διαφθορά και τις εκστρατείες συκοφαντικής δυσφήμησης.
Εκτός από τις πολυάριθμες έρευνες για διαφθορά που ξεκίνησαν από την υπηρεσιακή κυβέρνηση για ενέργειες που έγιναν από την τελευταία κυβέρνηση του Μπορίσοφ, τέσσερις ημέρες πριν από την ψηφοφορία, ένας ανώνυμος αποστολέας παρείχε ένα νέο σύνολο φωτογραφιών του Μπορίσοφ που κοιμόταν σε μια κρατική κατοικία με ένα σημαντικό ποσό σε τραπεζογραμμάτια ευρώ στο συρτάρι δίπλα στο κρεβάτι του και ένα πιστόλι πάνω στο κομοδίνο του.
Ο πρώην πρωθυπουργός επιβεβαίωσε ότι οι φωτογραφίες ήταν αυθεντικές, αλλά ισχυρίστηκε ότι τα μετρητά και το πιστόλι δεν του ανήκαν αλλά τα είχε βάλει η φωτογράφος – μια γυναίκα με την οποία είχε στενή σχέση.
Το GERB δέχθηκε επίσης επίθεση για τις αποκαλύψεις μεγάλης κλίμακας διαφθοράς για τα εκατοντάδες εκατομμύρια που έδωσε το κράτος για την κατασκευή ενός αυτοκινητόδρομου και για έργα επισκευής οδών. Δύο πρώην υπουργοί από την τελευταία κυβέρνηση του Μπορίσοφ έχουν ήδη ανακριθεί για αυτά τα έργα και ο πρώην πρωθυπουργός κατηγόρησε τον υπηρεσιακό υπουργό Εσωτερικών Μπόικο Ράσκοφ ότι τους κάλεσε σκόπιμα πριν από τις εκλογές για να επηρεάσει το αποτέλεσμα.
Ο πιθανός εταίρος του GERB, το DPS, τράβηξε επίσης τα φώτα της δημοσιότητας όταν αποφάσισε να προσθέσει τον Ντέλιαν Πεέφσκι στο ψηφοδέλτιό του ως υποψήφιο βουλευτή. Ο Πεέφσκι δεν συμμετείχε στις δύο προηγούμενες εκλογές, αλλά ήταν βουλευτής σε πολλά προηγούμενα κοινοβούλια. Έχει γίνει συνώνυμο των συμφωνιών διαφθοράς και της επιρροής στους κρατικούς θεσμούς μαζί με το DPS και τον επίτιμο πρόεδρο του κόμματος, Αχμέντ Ντογκάν. Η υποψηφιότητα του Πεέφσκι θεωρήθηκε από πολλούς ως πρόκληση, καθώς εικάζεται ότι σχετίζεται με τις έρευνες που ξεκίνησαν οι κρατικοί θεσμοί σχετικά με τα Pandora Papers, στα οποία φάνηκε ότι κατέχει off shore εταιρείες. Αν ο Πεέφσκι γίνει βουλευτής θα έχει ασυλία και δεν θα δικαστεί.