Οι μετριοπαθείς υποψήφιοι προηγούνται για τις θέσεις της βοσνιακής και κροατικής θέσης για την τριεθνική προεδρία της χώρας ενώ ο εκλεκτή του εθνικιστή Ντόντικ φαίνεται να κερδίζει την έδρα της σερβοβοσνιακής προεδρίας.
Χάνουν οι εθνικιστές μετά από δεκαετίες
Ο μετριοπαθής βόσνιος υποψήφιος Ντένις Μπετσίρεβιτς προηγείται στις εκλογές όπως έδειξαν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα που βασίστηκαν σε μερική καταμέτρηση ψήφων τη Δευτέρα. Ο Μπετσίρεβιτς, μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDP), το οποίο υποστηρίχθηκε από 11 κόμματα της αντιπολίτευσης, κέρδισε το 55,78% των ψήφων έναντι του Μπακίρ Ιζετμπέγκοβιτς, του οποίου το εθνικιστικό Βοσνιακό Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης (SDA) συμμετέχει στην εξουσία από το τέλος του πολέμου το 1996.
Ο Ιζετμπέκοβιτς, ο οποίος σύμφωνα με την εκλογική επιτροπή κέρδισε το 37,8% των ψήφων, παραδέχτηκε την ήττα αργά την Κυριακή. Παράλληλα, το δεξί χέρι του ισχυρού άνδρα των Σερβοβόσνιων, Μίλοραντ Ντόντικ, και επίδοξη διάδοχός του στη θέση του σερβικού μέλους της προεδρίας, η Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς, πιθανότατα θα γίνει η πρώτη γυναίκα μέλος της προεδρίας.
Bosnia and Herzegovina, presidential election (Bosniak member):
55% of the vote counted
Bećirović (SDP BiH-S&D): 57.0% (+23.5)
Izetbegović (SDA-EPP): 37.8% (+1.2)
Hadžikadić (PzP-*): 5.2% (-4.9)+/- vs. 2018 election
➤https://t.co/RKCociWfGn pic.twitter.com/c8R122zlZ6— Europe Elects (@EuropeElects) October 3, 2022
Bosnia and Herzegovina, presidential election (Serb member):
83% counted
Cvijanović (SNSD~NI): 52.9% (-1)
Šarović (SDS~EPP): 35.7% (-7)
Nešić (DNS-*): 5.6% (n.a.)
Mijatović (SDP BiH-S&D): 4.6% (n.a)
…+/- vs. 2018 election
➤https://t.co/mpzxznyega#izbori2022 #izboriBiH pic.twitter.com/Rww3BSbtrl
— Europe Elects (@EuropeElects) October 3, 2022
Bosnia and Herzegovina, presidential election (Croat member):
84.8% counted
Komšić (DF~NI): 53.6% (+1.0)
Krišto (HDZ-EPP): 46.4% (+10.3)+/- vs. 2018 election
➤https://t.co/RKCociWfGn#izbori2022 #izboriBiH pic.twitter.com/EdXA0Wmuxp— Europe Elects (@EuropeElects) October 3, 2022
Οι εκλογικές αρχές δήλωσαν τη Δευτέρα ότι ο μετριοπαθής Ζέλικο Κόμσιτς κέρδισε το 53,6% των ψήφων για την κροατική προεδρία και η Μποργιάνα Κρίστο της εθνικιστικής Κροατικής Δημοκρατικής Ένωσης (HDZ) ήρθε δεύτερη με 46,4% των ψήφων, με βάση το 84,8% των καταμετρημένων ψηφοδελτίων.
Η Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς, σύμμαχος του Σερβοβόσνιου αυτονομιστή φιλορώσου ηγέτη, Μίλοραντ Ντόντικ, κέρδισε το 52,9% των ψήφων που καταμετρήθηκαν στην κούρσα για τη σερβική θέση της βοσνιακής προεδρίας. Η καταμέτρηση συνεχίζεται και τα αποτελέσματα ενδέχεται να αλλάξουν.
Κρίση
Οι ψηφοφόροι της Βοσνίας επέλεξαν τη νέα συλλογική προεδρία της χώρας και τους βουλευτές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, σε μια διαμάχη μεταξύ εδραιωμένων εθνικιστών και μεταρρυθμιστών με επίκεντρο την οικονομία.
Η Βοσνία διέρχεται τη χειρότερη πολιτική της κρίση από το τέλος του πολέμου της στη δεκαετία του 1990, που προκλήθηκε από τις αυτονομιστικές πολιτικές της σερβικής ηγεσίας και τις απειλές αποκλεισμού από τους Βόσνιους Κροάτες.
Η Βοσνία περιλαμβάνει δύο αυτόνομες περιοχές: τη σερβοκρατούμενη Σερβική Δημοκρατία (Ρεπούμπλικα Σέρπσκα) και την Ομοσπονδία που μοιράζονται οι Βόσνιοι, οι μουσουλμάνοι και οι Κροάτες, που συνδέονται με μια αδύναμη κεντρική κυβέρνηση. Η Ομοσπονδία χωρίζεται περαιτέρω σε 10 καντόνια. Υπάρχει επίσης η ουδέτερη συνοικία Μπρτσκο στα βόρεια της χώρας.
Αλλαγή του εκλογικού νόμου
Εν τω μεταξύ, σε μια αιφνιδιαστική κίνηση, που έγινε λίγα λεπτά μετά το κλείσιμο των περισσότερων εκλογικών τμημάτων, ο Ύπατος Εκπρόσωπος στη Βοσνία, Κρίστιαν Σμιντ, χρησιμοποίησε την εκτελεστική του εξουσία, τις λεγόμενες «εξουσίες της Βόννης» για να επιβάλει αμφιλεγόμενες αλλαγές στον εκλογικό νόμο της χώρας.
Ο εκλογικός νόμος είναι ένα αγκάθι στα πλευρά της Βοσνίας για περισσότερο από μια δεκαετία, με δεκάδες γύρους αποτυχημένων διαβουλεύσεων. Η νέα παρέμβαση αλλάζει τον εκλογικό νόμο αυξάνοντας τον αριθμό των αντιπροσώπων στη Βουλή των Λαών της Ομοσπονδιακής οντότητας και τον τρόπο επιλογής τους. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν επίσης την προθεσμία για το σχηματισμό της κυβέρνησης μετά τις εκλογές, καθώς και μέτρα για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας της οντότητας της Βοσνιακής και Κροατοκρατούμενης Ομοσπονδίας.
Ο Σμιντ, καθήκον του οποίου είναι να επιβλέπει την εφαρμογή των ειρηνευτικών συμφωνιών του 1995 που τερμάτισαν τον πόλεμο του 1992-95, επέβαλε επίσης αλλαγές στο Σύνταγμα της Ομοσπονδιακής οντότητας, διασφαλίζοντας τη λειτουργικότητα του συνταγματικού δικαστηρίου και τη διαδικασία επιλογής των δικαστών.
Η Πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βοσνία χαιρέτισε την κίνηση του Σμιντ, λέγοντας ότι «ενισχύει τη σταθερότητα και τη λειτουργικότητα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης… Αυτή η ενέργεια ήταν και επείγουσα και αναγκαία», ανέφερε η πρεσβεία. Επίσης, ο βρετανός πρέσβης, Τζούλιαν Ράιλι, υποστήριξε την απόφαση του Σμιντ, ενώ είπε ότι «είναι πηγή λύπης που οι εξουσίες του Ύπατου Εκπροσώπου συνεχίζουν να χρειάζονται στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη».
Παρατυπίες
Η εκλογική διαδικασία στιγματίστηκε από πολυάριθμες, μικρές παρατυπίες. Ο Συνασπισμός για Ελεύθερες και Δίκαιες Εκλογές «Pod Lupom», μια οργάνωση-ομπρέλα περισσότερων από 80 οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που παρακολούθησαν τις εκλογές, κατέγραψε 73 παραβιάσεις του εκλογικού νόμου έως τις 4.30 μ.μ.
Ένα εκλογικό τμήμα στην πρωτεύουσα Σεράγεβο έκλεισε για δύο ώρες λόγω του ξαφνικού θανάτου ενός ψηφοφόρου, επομένως θα του επιτραπεί να παραμείνει ανοιχτό για να αντισταθμίσει τον χαμένο χρόνο.
Εκλογικό σύστημα
Η Βοσνία έχει ένα εξαιρετικά περίπλοκο εκλογικό σύστημα, που αντικατοπτρίζει τις ευαίσθητες ισορροπίες που πρέπει να κρατούνται στη χώρα. Οι Βόσνιοι εκλέγουν νέο κοινοβούλιο, συνελεύσεις στις δύο οντότητες, δέκα καντονιακές συνελεύσεις εντός της Ομοσπονδίας και την τριμελή κρατική προεδρία.