Ημέρα εκλογών για τις ΗΠΑ, με τους Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ να κορυφώνουν μία «μάχη» η οποία αναμένεται να μετατραπεί σε θρίλερ κρίνοντας τις τελευταίες δημοσκοπήσεις που έδειχναν τους δύο υποψηφίους πολύ κοντά.
Συνολικά, περίπου 230 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ θα έχουν σήμερα τη δυνατότητα να ψηφίσουν (όσοι φυσικά δεν το έπραξαν τις προηγούμενες ημέρες μέσω του early vote) για τον 47ο πρόεδρο της χώρας.
Το αποτέλεσμα της εν λόγω κάλπης επηρεάζει τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και για τον λόγο αυτόν άπαντες παρακολουθούν με κομμένη την ανάσα.
Εκλογές ΗΠΑ: Πότε κλείνουν οι κάλπες
Τα ξημερώματα της Τετάρτης (ώρα Ελλάδας) θα ξεκινήσουν οι πρώτες αναφορές των αμερικανικών ΜΜΕ στα exit poll.
Μέχρι τις 02:00 (ώρα Ελλάδας) θα έχουν κλείσει οι κάλπες στις πρώτες έξι πολιτείες, όπως και στη Τζόρτζια. Μισή ώρα αργότερα θα κλείσουν στη Βόρεια Καρολίνα και στις 03:00 έρχεται η στιγμή για 17 πολιτείες, μεταξύ αυτών και όσες απαρτίζουν το «μπλε τείχος».
Ακολουθεί το Άρκανσο (03:30) το οποίο θα ορίσει το κλείσιμο της κάλπης περίπου στις μισές πολιτείες των ΗΠΑ. Στις 04:00 (πάντα αναφερόμαστε σε ώρα Ελλάδας), ακολουθεί η Αριζόνα, το Μίσιγκαν, το Ουισκόνσιν, το Τέξας και η Νέα Υόρκη.
Στις 05:00 το πρωί ακολουθεί η Νεβάδα και άλλες δύο πολιτείες, μία ώρα αργότερα στο Αϊνταχο, την Καλιφόρνια και το Όρεγκον, ενώ ακολουθεί η Χαβάη και η Αλάσκα (08:00 το πρωί).
Οι κρίσιμες πολιτείες
Επτά πολιτείες – κλειδιά αναμένεται να καθορίσουν το αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ, όπως υπογραμμίζουν πολιτικοί αναλυτές. Πρόκειται για περιοχές τις οποίες έχουν «στοχεύσει» από νωρίς τα επιτελεία της Κάμαλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ.
Το «Μπλε τείχος»
Πρόκειται για τις βιομηχανικές και συνδικαλιστικά ενεργές πολιτείες της Πενσιλβάνια, του Μίσιγκαν και του Ουισκόνσιν. Στο παρελθόν ήταν σταθερά και αξιόπιστα υπέρ των Δημοκρατικών, αλλά με τα χρόνια τα πράγματα άλλαξαν, καθώς μετατοπίστηκε ο πληθυσμός, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι μέσω του Τραμπ άνοιξαν τη βεντάλια της προσέγγισης των λευκών ψηφοφόρων χωρίς ανώτατο πτυχίο.
Η Sun Belt
Οι περιοχές της «ζώνης του ηλίου» (Sun Belt) περιλαμβάνουν τις πολιτείες που εκτείνονται από δυτικά προς ανατολικά στον αμερικανικό νότο, δηλαδή η Αριζόνα, η Νεβάδα, η Βόρεια Καρολίνα και η Τζόρτζια.
Η Αριζόνα, η Τζόρτζια και η Βόρεια Καρολίνα ήταν παλαιότερα πιο «σκληροπηρυνικές» υπέρ των Ρεπουμπλικανών. Ο Τραμπ επικράτησε δύο φορές τη Βόρεια Καρολίνα, αλλά τα περιθώρια ήταν στενά το 2020.
Οι υπόλοιπες
Στις εκλογές των ΗΠΑ, 48 πολιτείες απονέμουν όλες τις εκλεκτορικές τους ψήφους στον νικητή. Η Νεμπράσκα και το Μέιν φέρονται διαφορετικά, απονέμοντας ψήφους ανάλογα με την περιφέρεια του Κογκρέσου. Η πολιτεία της Νεμπράσκα είναι ασφαλές έδαφος για τον Τραμπ, αλλά η περιφέρεια του Κογκρέσου γύρω από την Ομάχα αποτελεί πεδίο μάχης. Αυτή η μία ψήφος θα μπορούσε να καταλήξει να είναι κρίσιμη σε περίπτωση που οι Χάρις και Τραμπ πάνε σώμα με σώμα στη μάχη των εκλεκτόρων.
Διαβάστε σχετικά: Εκλογές ΗΠΑ: Γιατί το «μπλε τείχος» και η «ζώνη του ήλιου» θα κρίνουν τη μάχη Χάρις – Τραμπ
Η επόμενη ημέρα – Τα σενάρια
Μπορεί τα μέχρι τώρα βασικά στοιχεία της προεκλογικής περιόδου να καταδεικνύουν ότι επίκειται μια επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ, με τους στατιστικολόγους να του δίνουν περίπου 60% να συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό εκλεκτόρων (δηλαδή πάνω από 270), όμως το αποτέλεσμα στις εκλογές των ΗΠΑ δεν είναι ποτέ εύκολο να προβλεφθεί κι αυτό γιατί μικρές αλλαγές της τελευταίας στιγμής στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων ή «βουβά κύματα» ψήφων ειδικά στις «πολιτείες κλειδιά» μπορούν πολύ εύκολα να χαρίσουν την νίκη στην άλλη πλευρά.
Μικρή νίκη Χάρις- πιθανότατα μέσω του «γαλάζιου τείχους».
Παρά το γεγονός ότι αυτό θεωρείται ένα εξαιρετικά πιθανό σενάριο, όλα θα εξαρτηθούν από την προσέλευση στις «πολιτείες κλειδιά». Ο λόγος είναι ότι η Χάρις σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις κατέχει επί του παρόντος ελαφρύ προβάδισμα σε τέσσερις από τις επτά πολιτείες που επηρεάζουν την κατάσταση -Μίσιγκαν, Νεβάδα, Ουισκόνσιν και Πενσυλβάνια- το οποίο την φέρνει σε τροχιά για 276 εκλέκτορες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις η Χάρις θα μπορούσε να κερδίσει και μόνο με τις τρεις βόρειες πολιτείες του «μπλε τείχους», αν έπαιρνε επίσης του εκλέκτορες από την δεύτερη εκλογική περιφέρεια της Νεμπράσκα και του Μέιν (που θα τους πάρει καθώς παραδοσιακά ψηφίζει Δημοκρατικούς).
Δείτε επίσης: Εκλογές ΗΠΑ: Χάρις ή Τραμπ; – Τι δείχνουν οι στοιχηματικές για νικητή, εκλέκτορες και λαϊκή ψήφο
Εάν η Χάρις εξασφαλίσει την προεδρία μέσω του μπλε τείχους και με αυτή την μικρή διαφορά που της δίνει αυτό το σενάριο, αυτό θα οφείλεται σε μερικούς ιδιαίτερα ενδιαφέροντες παράγοντες.
Ο βασικός είναι ότι για να επικρατήσει θα πρέπει να την στηρίξει μεγάλο μέρος από τους λευκούς και οι ηλικιωμένους ψηφοφόρους των πολιτειών αυτών, που σε γενικές γραμμές αν δεν έχουν ήδη στραφεί στους Ρεπουμπλικανούς, δεν είναι απίθανο να το κάνουν τώρα. Οι Δημοκρατικοί ιστορικά είχαν πολύ καλές σχέσεις με αυτό το κομμάτι των ψηφοφόρων στην περιοχή, όμως τα πράματα έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Αντίστοιχα οι Δημοκρατικοί έχουν δει πτώση στην στήριξη που έχαιραν συνολικά και σε άλλες βασικές ομάδες, όπως οι Μαύροι, οι Ισπανόφωνοι και οι νέοι ψηφοφόροι, όμως ειδικά αυτές οι πολιτείες Μίσιγκαν, Ουισκόνσιν και Πενσυλβάνια έχουν μεγαλύτερο μέσο όρο ηλικίας και περισσότερους λευκούς από τις υπόλοιπες πολιτείες κλειδιά.
Στο παρελθόν –προ Τραμπ- οι Δημοκρατικοί τα πήγαιναν καλύτερα στις πολιτείες αυτές και στην κατηγορία των λευκών ψηφοφόρων χωρίς πτυχίο κολεγίου, που συνολικά αποτελούν τον κορμό των ψηφοφόρων του Τραμπ. Σημειώνεται ότι ο Μπαράκ Ομπάμα κέρδισε σε όλες με διαφορά μεγαλύτερη των πέντε μονάδων και το 2008 και το 2012. Η τέταρτη πολιτεία στην οποία η Χάρις έχει ένα μικρό προβάδισμα – η Νεβάδα – ήταν επίσης πιο γαλάζια προ Τραμπ.
Μικρή νίκη Τραμπ – ενδεχομένως μέσω της Ανατολής
Ο πιο πιθανός δρόμος του Τραμπ προς τη νίκη περνάει κι αυτός από τρεις πολιτείες-κλειδιά. Η εκστρατεία του φάνηκε να δίνει μεγάλη βάση τους τελευταίους μήνες στις Τζόρτζια, Βόρεια Καρολίνα και (όπως και της Χάρις) Πενσυλβάνια.
Οι δημοσκοπήσεις στην Πενσυλβάνια είναι τουλάχιστον αμφίρροπες καθώς το προβάδισμα της Χάρις είναι κάτω της μονάδας. Ο Τραμπ έχει εδώ και καιρό ένα μικρό προβάδισμα στη Τζόρτζια και οι δημοσκοπήσεις της Βόρειας Καρολίνας δείχνουν ότι μπορεί να διευρύνει το μικρό προβάδισμά του εκεί.
Σε περίπτωση που κερδίσει με αυτό τον τρόπο, ο Τραμπ, θα το οφείλει στα κέρδη που κατάφερε στην κοινότητα των Μαύρων ψηφοφόρων. Η Τζόρτζια και η Βόρεια Καρολίνα έχουν μακράν τους μεγαλύτερους πληθυσμούς Μαύρων μεταξύ των πολιτειών- κλειδιά, ενώ και το εκλογικό σώμα της Πενσυλβάνια έχει σχεδόν 10 τοις εκατό μαύρους.
Οι Δημοκρατικοί ανησυχούν καθώς οι Μαύροι άνδρες, ειδικότερα, είναι πιο απρόθυμοι να ψηφίσουν μια γυναίκα για πρόεδρο, και έτσι ο Ομπάμα έσπευσε να βοηθήσει την Χάρις να «κορτάρει» πολιτικά την ομάδα αυτή.
Ο Τραμπ παίρνει τη «ζώνη του Ήλιου»
Ο Τραμπ εμφανίζεται να έχει εναλλακτική ως προς τον τρόπο νίκης, αφού έχει σχεδόν σίγουρο το νότιο μισό της χώρας. Βέβαια θα χρειαστεί οπωσδήποτε και κάποια βόρεια πολιτεία.
Ο Τραμπ έχει τις καλύτερες μετρήσεις του στις πολιτείες της «ζώνης του ήλιου», ιδίως στην Αριζόνα, τη Τζόρτζια και τη Βόρεια Καρολίνα. Η Νεβάδα, με τις περιορισμένες δημόσιες δημοσκοπήσεις της, αποτελεί μπαλαντέρ που μπορεί να κλίνει προς την μια ή την άλλη πλευρά.
Σε αυτό το σενάριο, ο Τραμπ για να πάρει την προεδρία θα πρέπει να κερδίσει περισσότερες πολιτείες, αφού ακόμα και αν κέρδιζε και τις τέσσερις αυτές πολιτείες, θα έπρεπε να πάρει και μία από τις βόρειες πολιτείες.
Ο Τραμπ φαίνεται να τα πηγαίνει καλύτερα σε όλη την «ζώνη του ήλιου», γιατί τα εκλογικά τους σώματα είναι πιο ποικιλόμορφα. Οι τέσσερις πολιτείες που αναφέρθηκαν είναι όλες πιο ποικιλόμορφες από τους βόρειους γείτονές τους, και όπως αναφέρθηκε, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν πραγματικά κέρδη του Τραμπ στους μαύρους και στους ισπανόφωνους ψηφοφόρους.
Τα ζητήματα που απασχολούν τους ψηφοφόρους σε αυτές τις πολιτείες περιλαμβάνουν το κόστος στέγασης, το οποίο έχει αυξηθεί εκεί περισσότερο από ό,τι στις βόρειες πολιτείες. Ένα άλλο θέμα είναι η παράτυπη μετανάστευση. Το ζήτημα αυτό, σημαντικό κομμάτι της προεκλογικής εκστρατείας, αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για το εάν ο Τραμπ θα καταφέρει να «πάρει» Αριζόνα και Νεβάδα, δεδομένης της εγγύτητας των πολιτειών αυτών στα σύνορα και των υψηλότερων ποσοστών μεταναστών χωρίς χαρτιά που ζουν εκεί.
Από εκεί και πέρα, το ερώτημα θα γινόταν ποια βόρεια πολιτεία θα μπορούσε να πάρει ο Τραμπ. Το Ουισκόνσιν το έχασε στο νήμα το 2020 (0,6 μονάδες), αλλά οι δημοσκοπήσεις στην Πενσυλβάνια δείχνουν ότι αυτή θα είναι φέτος η κρίσιμη πολιτεία.
Διαβάστε σχετικά: ΗΠΑ: Όλα τα πιθανά σενάρια για την επόμενη ημέρα των εκλογών
Μια «καταιγίδα» Χάρις
Αν και μάλλον απίθανο η Χάρις θα μπορούσε να κερδίσει σαρωτικά – τα ποσοστά στις πολιτείες κλειδιά είναι πραγματικά πολύ κοντά- αν διευρύνει το εθνικό δημοσκοπικό της προβάδισμα.
Εάν υπερβεί τις δημοσκοπήσεις σε ολόκληρη τη χώρα κατά περίπου δύο μονάδες, θα μπορούσε να σαρώσει και τις επτά πολιτείες- κλειδιά. Και αν οι δημοσκοπήσεις πέσουν έξω κατά τόσο πολύ όσο το 2012 (όταν υποτιμούσαν τη νίκη του Ομπάμα), θα μπορούσε να κερδίσει τουλάχιστον πέντε από τις επτά- κλειδιά και περίπου 300 εκλέκτορες.
Αν η Χάρις τα κατάφερνε, όχι μόνο θα ήταν η πρώτη γυναίκα πρόεδρος, αλλά θα το όφειλε κυρίως στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων για την άμβλωση. Αυτό αποδείχθηκε καθοριστικό θέμα στις ενδιάμεσες εκλογές του 2022, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την ιστορική απόφαση Roe v. Wade, και οι Δημοκρατικοί σημείωσαν μία από τις καλύτερες επιδόσεις στην πρόσφατη ιστορία για το κόμμα ενός εν ενεργεία προέδρου.
Κάτι τέτοιο θα σήμαινε πώς ο Τραμπ έχασε σημαντικό έδαφος μεταξύ των λευκών γυναικών. Πράγματι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι αυτή τη στιγμή υπολείπεται σημαντικά σε αυτή την κατηγορία τόσο σε σχέση με το 2016 όσο και με το 2020.
Διαβάστε επίσης: Εκλογές ΗΠΑ: Γιατί γίνονται πάντα την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου – Η ιστορία και το παράδοξο
Μια «καταιγίδα» Τραμπ
Είναι γνωστό ότι οι δημοσκοπήσεις υποτίμησαν τον Τραμπ τόσο το 2016 όσο και το 2020 και πολλοί εκτιμούν ότι αυτό συμβαίνει και τώρα.
Αν το ίδιο λάθος όντως συμβαίνει και αυτή την φορά οι αναλυτές έχουν υπολογίσει ότι ο Τραμπ όχι μόνο θα κερδίσει άνετα, αλλά ξεκινάει από 306 εκλέκτορες και πάνω και θα έχει και την υπεροχή σε πραγματικό αριθμό ψήφων.
Σε αυτό το σενάριο, που για πολλούς είναι το βασικό σενάριο αυτών των εκλογών, τα σημαντικά δημοσκοπικά κέρδη του Τραμπ προέρχονται από τις κοινότητες Μαύρων και των Ισπανόφωνων ψηφοφόρων, ιδίως των ανδρών. Αυτό θα σήμαινε ότι έχει φτάσει να κερδίσει τους νεαρούς σε ηλικία Μάυρους άνδρες και τους 40ρηδες Ισπανόφωνους ψηφοφόρους. Σε αυτό το σενάριο δεν είναι απίθανο και άλλες ομάδες να εμφανιστούν να μετατοπίζονται προς τον Τραμπ. Σε αυτή την περίπτωση, το βασικό «πρόβλημα» των ψηφοφόρων είναι ότι δεν θέλουν να ψηφίσουν μια γυναίκα για πρόεδρο και αυτό οι ειδικοί εκτιμούν ότι δεν καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις.
Πιθανόν να παίζει ρόλο και το γεγονός ότι ο Τραμπ φαίνεται να είναι πιο δημοφιλής από ό,τι ήταν στην προεκλογική εκστρατεία του 2016 ή του 2020, όταν μόνο 4 στους 10 Αμερικανούς τον συμπαθούσαν.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μέση ευνοϊκή του αξιολόγηση υπερβαίνει το 43% και η αναδρομική έγκριση της προεδρίας του είναι ακόμη υψηλότερη. Μια δημοσκόπηση της Washington Post-Schar School την περασμένη εβδομάδα έδειξε ότι το 51% των ψηφοφόρων στις επτά πολιτείες κλειδιά ενέκρινε την προεδρία του.
Λίγο απ’ όλα
Τα παραπάνω σενάρια αγνοούν την πραγματική πιθανότητα να βγει από τις κάλπες κάτι απροσδόκητο που, εκ πρώτης όψεως, δεν βγάζει κανένα νόημα.
Ίσως οι βόρειες πολιτείες και οι πολιτείες της «ζώνης του ήλιου» να μοιραστούν, για διάφορους λόγους.
Ίσως ο Χάρις χάσει κάποια από τις βόρειες πολιτείες, αλλά να την αναπληρώσει με τη Νεβάδα και τη Βόρεια Καρολίνα – μια πολιτεία που μπορεί ο Τραμπ να έχει κερδίσει δύο φορές, όμως είναι μια πολιτεία που έχει ταχέως μεταβαλλόμενο πληθυσμό και όπου οι Ρεπουμπλικάνοι ανησυχούν για τη χαμηλή συμμετοχή στις φιλικές προς τον Τραμπ περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από τον πρόσφατο τυφώνα.
Ίσως ο Τραμπ κερδίσει την Αριζόνα, το Μίσιγκαν, τη Βόρεια Καρολίνα και τη Τζόρτζια.
Όλες αυτές οι πολιτείες είναι αρκετά κοντά ώστε να μπορούν να αλλάξουν και προς τις δύο κατευθύνσεις. Σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, βλέπουμε πολιτείες να μας εκπλήσσουν, όπως δείχνουν τα δημοσκοπικά λάθη. Η Κλίντον δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία στο Ουισκόνσιν το 2016, άλλωστε, και τελικά το έχασε.
Ισοπαλία
Αν και απίθανο πρακτικά, είναι θεωρητικά πιθανό να υπάρξει ισοψηφία 269-269 στο σώμα των εκλεκτόρων.
Το πιο πιθανό σενάριο γι’ αυτό είναι η Χάρις να κερδίσει το Μίσιγκαν, την Πενσυλβάνια και το Ουισκόνσιν, αλλά να χάσει τις υπόλοιπες και τη 2η περιφέρεια της Νεμπράσκα.
Αν υποθέσουμε ότι κερδίζει όπως αναμένεται στη 2η περιφέρεια της Νεμπράσκα, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι ο Τραμπ κερδίζει την Πενσυλβάνια, το Μίσιγκαν και είτε τη Βόρεια Καρολίνα είτε τη Τζόρτζια – και καμία άλλη από τις πολιτείες-κλειδιά.
Σε αυτό το σημείο, θα έχουμε αυτό που είναι γνωστό ως «εκλογές υπό αίρεση», κατά τις οποίες η Βουλή των Αντιπροσώπων θα εκλέξει τον πρόεδρο ρίχνοντας ένα ψηφοδέλτιο για κάθε πολιτεία.
Το ποιο κόμμα θα ελέγχει τις περισσότερες θα εξαρτηθεί από τα εκλογικά αποτελέσματα των εκλογών του 2024. Αλλά αυτή τη στιγμή, φαίνεται σημαντικά πιο πιθανό να είναι το Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Οι ισοπαλίες σε ορισμένες και άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα όποια αποτελέσματα.
