O όρος ποντιακό ζήτημα περιλαμβάνει το σύνολο των προσπαθειών των ελληνορθόδοξων του Πόντου για την έναρξη ενός αυτόνομου πολιτικού βίου κατά την πενταετία 1917-1922. Αυτό αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου «Ποντιακό ζήτημα» της Ελευθερίας Κυφωνίδου (εκδόσεις Ισνάφι), και αποτελεί την αφορμή όχι για την παράθεση γεγονότων αλλά για μια μελέτη πάνω στις επιθυμίες, στις επιλογές, στους στρατηγικούς στόχους και στα αδιέξοδα των ελληνορθόδοξων κατοίκων του Πόντου. Έτσι προέκυψε μια «συνθετική ανάλυση, προκειμένου να ενσωματώσει την ποντιακή υπόθεση στο συνολικό ιστορικό αφήγημα της περιόδου, αποφεύγοντας μια εικόνα φτωχή –σχεδόν στατική– που θα υποβίβαζε μοιραία το ποντιακό ζήτημα σε μια υπόθεση “εσωτερική” των ελληνορθόδοξων πληθυσμών της περιοχής».
Στο μικροσκόπιο της μελέτης βρίσκονται το «πείραμα» της Τραπεζούντας και οι πρώτες κινήσεις για την ποντιακή ανεξαρτησία (1916-1918), το Ποντιακό στη συνδιάσκεψη των Παρισίων (Ιανουάριος – Μάιος 1919), η αναζωπύρωση του τουρκικού εθνικισμού, το δίλημμα μεταξύ ποντοαρμενικής ομοσπονδίας ή ενός κράτους με ισοπολιτεία Ελλήνων – Μουσουλμάνων και το νέο σχέδιο Βενιζέλου (Ιανουάριος – Νοέμβριος 1920).
Εξετάζονται οι διάφορες στρατηγικές στο Ποντιακό ζήτημα βάσει των γεωπολιτικών δεδομένων και των γενικότερων ιδεολογικών τάσεων την εξεταζόμενη περίοδο αλλά και σε πλήρη συνάρτηση με την πολιτική δυνάμεων μεγαλύτερου βεληνεκούς από την ποντιακή ηγεσία όπως το ελληνικό κράτος ή οι Μεγάλες Δυνάμεις. Οι σχέσεις αλληλεξάρτησης μεταξύ επίσημης ελληνικής και ποντιακής ηγεσίας θα πρέπει να θεωρηθούν a priori δεδομένες, στο βαθμό, μάλιστα, που το Βατούμ (έδρα του Εθνικού Συμβουλίου Πόντου) δεν κατόρθωσε –ούτε και θα μπορούσε εξάλλου– να διαδραματίσει συγκεκριμένο ρόλο ως εναλλακτικό των Αθηνών κέντρο αποφάσεων, αν μη τι άλλο και λόγω του πολυκεντρισμού (αν όχι και πολυκερματισμού) που παρατηρήθηκε στους κόλπους του ποντιακού εθνικού κινήματος.
Όλα αυτά και άλλα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Ποντιακό ζήτημα. Στρατηγικές επιλογές και αδιέξοδα 1917-1922» (εκδ. Ισνάφι) θα συζητήσει η συγγραφέας Ελευθερία Κυφωνίδου την Τρίτη 27 Ιουνίου 2023, στις 20:00, στο συνεργατικό καφενείο «Περιβολάκι» (Αθηναίου 7, πλατεία Ηούς) στα Κάτω Πετράλωνα.
Info
Ελευθερία Κυφωνίδου
«Ποντιακό ζήτημα. Στρατηγικές επιλογές και αδιέξοδα 1917-1922»
Εκδόσεις ΙΣΝΑΦΙ
ISBN 9789609446433
Σελίδες 408