Χωρίς καμία διάθεση σωφρονισμού αλλά αντίθετα, με εκδικητικές διατάξεις φαίνεται να είναι το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, το οποίο αυστηροποιεί το πλαίσιο για τη χορήγηση τακτικών αδειών στους κρατουμένους και αλλάζει… «φωτογραφικά» θα έλεγε κανείς τη διάταξη του 2015 σχετικά με τις μεταγωγές σε αγροτικές φυλακές.
Αλλαγές στην χορήγηση τακτικών αδειών
Σχεδόν αδύνατο θα είναι σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του νομοσχεδίου του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, να πάρει τακτική άδεια ένας κρατούμενος που εκτίει ισόβια ποινή κάθειρξης αφού θα πρέπει πια να έχει παραμένει στη φυλακή 12 χρόνια αντί για 8 που ίσχυε μέχρι τώρα, προκειμένου να μπορέσει να πάρει την πρώτη του άδεια.
Ουσιαστικά με τις παρακάτω διατάξεις, «καταργούνται» με μία έννοια οι άδειες σε όσους εκτίουν μεγάλες ποινές, αφού αλλάζει το θεσμικό πλαίσιο χορήγησή τους ανάλλαγο πια με τα έτη της ποινής που τους έχει επιβληθεί από το δικαστήριο.
Οι αλλαγές αυτές θα έλεγε κανείς πως δεν συνάδουν με την έννοια του σωφρονισμού αφού, το πρώτο μέλημα του συγκεκριμένου συστήματος είναι να επιτύχει την σταδιακή υγιή επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία.
Αλλαγές στις μεταγωγές σε αγροτικές φυλακές
Με μία σχεδόν φωτογραφική διάταξη το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αυστηροποιεί και τα κριτήρια που χρειάζεται να πληρούνται προκειμένου να μεταχθεί κάποιος κρατούμενος στις αγροτικές φυλακές. Η διάταξη αυτή, φυσικά, αφορά και όσους βρίσκονται ήδη σε αυτές. Έτσι, προβλέπεται μεταξύ άλλων, η μεταγωγή του, επανειλημμένως στερούμενου τακτικής άδειας χωρίς να έχει δώσει κάνε δικαίωμα, Δημήτρη Κουφοντίνα, από τις αγροτικές φυλακές της Κασσαβέτειας Βόλου στον Κορυδαλλό.
Συγκεκριμένα όπως αναφέρει το νομοσχέδιο αν κάποιος βαρύνεται με δίωξη για πλημμέλημα ή κακούργημα τότε θα πρέπει να επαναμεταχθεί στη φυλακή από την οποία έφυγε.
Σημειώνεται πως στον Δ. Κουφοντίνα είχε ασκηθεί στο παρελθόν δίωξη για υποκίνηση στάσης στις φυλακές.
Το νομοσχέδιο έρχεται να τροποποιήσει διάταξη του 2015 που επέτρεπε τη μεταγωγή βαρυποινιτών σε αγροτικές φυλακές, όπου οι συνθήκες είναι ευνοϊκότερες.
Αναλυτικά
Τακτικές άδειες
Παρ. 1 του άρθρου 55 του ν. 2776/1999
«1. Οι τακτικές άδειες χορηγούνται εφόσον:
(1) Ο κατάδικος έχει εκτίσει το ένα πέμπτο της ποινής του χωρίς ευεργετικό υπολογισμό ημερών ποινής λόγω εργασίας και η κράτηση έχει διαρκέσει τουλάχιστον τρεις μήνες. Σε περίπτωση έκτισης ποινής ισόβιας κάθειρξης, η κράτηση πρέπει να έχει διαρκέσει τουλάχιστον οκτώ έτη. Αν στον κατάδικο έχουν επιβληθεί περισσότερες ποινές κατά της ελευθερίας και δεν έχει γίνει προσμέτρησή τους σε μία συνολική ποινή κατά το άρθρο 94 Ποινικού Κώδικα, για τον υπολογισμό της ποινής που έχει εκτιθεί κατά την έννοια της παρούσας διάταξης, λαμβάνεται υπόψη το άθροισμα των επιμέρους ποινών. Σε περίπτωση ποινικού σωφρονισμού, απαιτείται ο εφηβικής ή μετεφηβικής ηλικίας κατάδικος να έχει εκτίσει το ένα τρίτο τουλάχιστον του κατωτάτου ορίου που έχει ορισθεί.(2) Δεν εκκρεμεί κατά του καταδίκου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό κακουργήματος.(3) Εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων.(4) Συντρέχουν λόγοι που δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της αδείας του.Για να διαπιστωθεί αν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση εκτιμώνται ιδίως:α) η προσωπικότητα του κατάδικου και η εν γένει συμπεριφορά του μετά την τέλεση της πράξης, κατά τη διάρκεια, της κράτησης, σε συνδυασμό με το άρθρο 69 παράγραφος 2 του παρόντος Κώδικα και κατά τη διάρκεια των αδειών, που ενδεχομένως του έχουν ήδη χορηγηθεί,β) η ατομική, επαγγελματική και κοινωνική κατάσταση του ιδίου και της οικογένειάς του, καθώς και οι τυχόν οικογενειακές του υποχρεώσεις,γ) η ωφέλεια, την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα του καταδίκου και τη μελλοντική του εξέλιξη η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας».
Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«1. (1) Ο κατάδικος: αα) έχει ποινή ή συνολικές ποινές φυλάκισης μέχρι πέντε (5) έτη και έχει εκτίσει πραγματικά το ένα δέκατο (1/10) της ποινής του, αβ) έχει ποινή κάθειρξης ή συνολικές ποινές φυλάκισης μέχρι δέκα (10) έτη και έχει εκτίσει πραγματικά το ένα πέμπτο (1/5) της ποινής του, αγ) έχει ποινές άνω των δέκα (10) ετών συνολικά και έχει εκτίσει πραγματικά τα δύο πέμπτα (2/5) της ποινής του, αδ) έχει ποινή ισόβιας κάθειρξης και έχει εκτίσει πραγματικά τουλάχιστον δώδεκα (12) έτη. Κατ’ εξαίρεση, σε αυτόν που καταδικάστηκε σε ποινή πρόσκαιρης κάθειρξης για παράβαση της παρ. 2 του άρθρου 380 του Ποινικού Κώδικα, τακτικές άδειες χορηγούνται, εφόσον έχει εκτίσει πραγματικά τα δύο πέμπτα (2/5) της ποινής του και η κράτηση έχει διαρκέσει τουλάχιστον δύο έτη.
(2) Δεν εκκρεμεί κατά του καταδίκου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό πλημμελήματος ή κακουργήματος ή διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης ή έκδοσης σε τρίτη χώρα.
(3) Εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος τελέσεως, κατά τη διάρκεια της άδειας, νέων εγκλημάτων.
(4) Συντρέχουν λόγοι που δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της αδείας του.
Για να διαπιστωθεί αν συντρέχει αυτή η προϋπόθεση εκτιμώνται ιδίως: α) η προσωπικότητα του κατάδικου και η εν γένει συμπεριφορά του μετά την τέλεση της πράξης, κατά τη διάρκεια της κράτησης, σε συνδυασμό με το άρθρο 69 παράγραφος 2 του παρόντος Κώδικα και κατά τη διάρκεια των αδειών, που ενδεχομένως του έχουν ήδη χορηγηθεί, β) η ατομική, επαγγελματική και κοινωνική κατάσταση του ιδίου και της οικογένειάς του, καθώς και οι τυχόν οικογενειακές του υποχρεώσεις, γ) η ωφέλεια, την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα του καταδίκου και τη μελλοντική του εξέλιξη η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας».
Παρ. 1 του άρθρου 56 του ν. 2776/1999
«1. Η τακτική άδεια διαρκεί από μία έως πέντε ημέρες στις οποίες συνυπολογίζονται οι Κυριακές και οι αργίες. Εφόσον ο κατάδικος έχει ήδη εκτίσει με οποιονδήποτε τρόπο τα δύο πέμπτα της ποινής του, και σε περίπτωση ποινής ισόβιας κάθειρξης δώδεκα έτη, η διάρκεια της άδειας μπορεί να αυξάνεται έως τις οκτώ ημέρες, οι οποίες υπολογίζονται όπως ορίζεται στο προηγούμενο εδάφιο. Η συνολική διάρκεια των αδειών ενός καταδίκου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις σαράντα ημέρες το έτος.Στους κατάδικους που λαμβάνουν τακτική άδεια και δηλώνουν τόπο μετάβασης που απέχει από το κατάστημα κράτησής τους πέραν των τριακοσίων χιλιομέτρων ή κατοικούν σε νησιά που αντιμετωπίζουν συγκοινωνιακές δυσχέρειες, χορηγείται, επιπλέον, μία ημέρα για τη μετάβαση και μία ημέρα για την επιστροφή τους. οι οποίες δεν υπολογίζονται στη συνολική διάρκεια αδειών κάθε έτους».
Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«1. Η τακτική άδεια διαρκεί από μία έως πέντε ημέρες, στις οποίες συνυπολογίζονται οι Κυριακές και οι αργίες. Εφόσον ο κατάδικος έχει ήδη εκτίσει με οποιονδήποτε τρόπο τα τρία πέμπτα (3/5) της ποινής του και σε περίπτωση ποινής ισόβιας κάθειρξης δεκατέσσερα έτη, η διάρκεια της άδειας μπορεί να αυξάνεται έως τις έξι (6) ημέρες, οι οποίες υπολογίζονται κατά τα οριζόμενα στο προηγούμενο εδάφιο. Η συνολική διάρκεια των αδειών ενός καταδίκου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις σαράντα πέντε (45) ημέρες το έτος. Στους καταδίκους, οι οποίοι λαμβάνουν τακτική άδεια και δηλώνουν τόπο μετάβασης που απέχει από το κατάστημα κράτησής τους πέραν των τριακοσίων χιλιομέτρων ή κατοικούν σε νησιά που αντιμετωπίζουν συγκοινωνιακές δυσχέρειες, χορηγείται, με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση του διευθυντή της φυλακής, επιπλέον μία (1) ημέρα για τη μετάβαση και μία (1) ημέρα για την επιστροφή τους, οι οποίες δεν υπολογίζονται στη συνολική διάρκεια αδειών κάθε έτους.».
Μεταγωγές σε αγροτικές φυλακές
Η παρ. 1 του άρθρου 41 του ν. 4356/2015 (Α΄181)
«1. Στα αγροτικά καταστήματα κράτησης και την Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών (Κ.Α.Υ.Φ.) δύνανται να μετάγονται κατάδικοι κρατούμενοι, ικανοί για εργασία, ανεξαρτήτως αδικήματος, με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Μεταγωγών, μετά από πρόταση του Συμβουλίου Φυλακής και εφόσον:(α) Έχουν καταδικαστεί σε ποινή ή συνολικές ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης μέχρι δέκα (10) έτη.(β) Έχουν καταδικαστεί σε ποινή ή συνολικές ποινές φυλάκισης ή κάθειρξης άνω των δέκα (10) ετών, έχουν εκτίσει πραγματικά το ένα πέμπτο (1/5) της ποινής τους και τους έχει χορηγηθεί τουλάχιστον μία (1) τακτική άδεια τους όρους της οποίας έχουν τηρήσει.(γ) Έχουν καταδικαστεί σε ποινή ισόβιας κάθειρξης, έχουν εκτίσει πραγματικά οκτώ (8) έτη και τους έχει χορηγηθεί τουλάχιστον μία (1) άδεια τους όρους της οποίας έχουν τηρήσει».
Σύμφωνα με το υπό διαβούλευση νομοσχέδιο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, η παραπάνω παράγραφος αντικαθίσταται ως ακολούθως:
«1. Στα αγροτικά καταστήματα κράτησης και την Κεντρική Αποθήκη Υλικού Φυλακών (Κ.Α.Υ.Φ.) δύνανται να μετάγονται κατάδικοι κρατούμενοι, ικανοί για εργασία, ανεξαρτήτως αδικήματος, με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής Μεταγωγών, μετά από πρόταση του Συμβουλίου Φυλακής, εφόσον τους έχει χορηγηθεί τακτική άδεια τουλάχιστον μια (1) φορά, έχουν τηρήσει τους όρους της άδειας και α) έχουν ποινή ή συνολικές ποινές φυλάκισης μέχρι πέντε (5) έτη και έχουν εκτίσει πραγματικά το 1/10 της ποινής τους ή β) έχουν ποινή κάθειρξης ή συνολικές ποινές φυλάκισης μέχρι (10) έτη και έχουν εκτίσει πραγματικά το 1/5 της ποινής τους ή γ) έχουν ποινές άνω των δέκα (10) ετών συνολικά και έχουν εκτίσει πραγματικά τα 2/5 της ποινής τους ή δ) έχουν ποινή ισόβιας κάθειρξης και έχουν εκτίσει πραγματικά δώδεκα (12) έτη. Απαγορεύεται η μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές και στην Κ.Α.Υ.Φ. σε κρατούμενους που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης άδειας ή έχει εκλείψει ο λόγος χορήγησής της ή έχουν υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα ή εάν εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό πλημμελήματος που ενέχει πράξεις βίας ή απειλής βίας κατά προσώπων και πραγμάτων ή κακουργήματος ή διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης ή έκδοσης σε τρίτη χώρα. Κρατούμενος ο οποίος από τον χρόνο μετάβασής του σε αγροτικές φυλακές ή στην Κ.Α.Υ.Φ. απωλέσει τις προϋποθέσεις χορήγησης άδειας ή εκλείψει ο λόγος χορήγησής της ή υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα ή ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη για αξιόποινη πράξη σε βαθμό πλημμελήματος που ενέχει πράξεις βίας ή απειλής βίας κατά προσώπων και πραγμάτων ή κακουργήματος ή διαδικασία εκτέλεσης ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης ή έκδοσης σε τρίτη χώρα, επαναμετάγεται στο κατάστημα κράτησης από το οποίο αρχικά μετήχθη».