«Ράπισμα» για τις ελληνικές αλλά και τις ευρωπαϊκές Αρχές και τη στάση που τήρησαν στο πολύνεκρο ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου όπου το αλιευτικό μετατράπηκε σε υγρό τάφο για εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες, συνιστά το άρθρο της Mary Lawlor που είναι ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για θέματα υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δείτε επίσης: Ναυάγιο Πύλος: Αιχμές και από το Al Jazeera κατά του Λιμενικού – Το «καρφί» για Ντογιάκο
Συγκεκριμένα, σε άρθρο με τίτλο: «Οι αξίες της ΕΕ πρέπει να υπαγορεύουν ένα ήθος φιλοξενίας» (σ.σ. EU’s values should dictate an ethos of hospitality) που δημοσιεύεται στο Social Europe, τονίζει ότι: «Είναι σαφές ότι αυτή η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Οι ελληνικές αρχές ειδοποιήθηκαν για τον κίνδυνο του σκάφους από την ομάδα ακτιβιστών Alarm Phone ώρες πριν ανατραπεί. Η Ελληνική Ακτοφυλακή βρισκόταν σε επαφή με τους επιβάτες του πλοίου και είχε υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου να επέμβει, δεδομένου του ξεκάθαρου συνωστισμού και του μη αξιόπλοου του πλοίου».
Επίσης τονίζει: «Στις 14 Ιουνίου, στα ανοιχτά της Ελλάδας, βυθίστηκε ένα αλιευτικό σκάφος που μετέφερε εκατοντάδες ανθρώπους που ήθελαν να έρθουν στην Ευρώπη. Κατά τη στιγμή που γράφονται αυτές οι πληροφορίες, 104 άνθρωποι έχουν διασωθεί, 81 σοροί έχουν βρεθεί και έως και 500 άνθρωποι παραμένουν αγνοούμενοι. Το τι ακριβώς συνέβη εξακολουθεί να αποκαλύπτεται—από ερευνητές δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (HRD)—αλλά ορισμένα πράγματα είναι ήδη ξεκάθαρα».
Εν συνεχεία, υπογραμμίζει ότι: «Είναι σαφές ότι η καταστροφή ήταν προϊόν πολιτικών αποφάσεων. Ενώ η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω της Frontex, της υπηρεσίας συνόρων και ακτοφυλακής της, έχουν ρίξει την ευθύνη για την καταστροφή στους λαθρεμπόρους, δεν είναι ο λόγος που οι άνθρωποι επιλέγουν να ξεκινήσουν εξαιρετικά επικίνδυνες διαδρομές με την ελπίδα να φτάσουν στην ΕΕ».
Αναλυτικότερα το εκτεταμένο απόσπασμα από το άρθρο που υπογράφει η Mary Lawlor στο Social Europe:
«Στις 14 Ιουνίου, στα ανοιχτά της Ελλάδας, βυθίστηκε ένα αλιευτικό σκάφος που μετέφερε εκατοντάδες ανθρώπους που ήθελαν να έρθουν στην Ευρώπη. Κατά τη στιγμή που γράφονται αυτές οι πληροφορίες, 104 άνθρωποι έχουν διασωθεί, 81 σοροί έχουν βρεθεί και έως και 500 άνθρωποι παραμένουν αγνοούμενοι. Το τι ακριβώς συνέβη εξακολουθεί να αποκαλύπτεται—από ερευνητές δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (HRD)—αλλά ορισμένα πράγματα είναι ήδη ξεκάθαρα.
Είναι σαφές ότι αυτή η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Οι ελληνικές αρχές ειδοποιήθηκαν για τον κίνδυνο του σκάφους από την ομάδα ακτιβιστών Alarm Phone ώρες πριν ανατραπεί. Η Ελληνική Ακτοφυλακή βρισκόταν σε επαφή με τους επιβάτες του πλοίου και είχε υποχρέωση βάσει του διεθνούς δικαίου να επέμβει, δεδομένου του ξεκάθαρου συνωστισμού και του μη αξιόπλοου του πλοίου.
Είναι σαφές ότι η καταστροφή ήταν προϊόν πολιτικών αποφάσεων. Ενώ η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω της Frontex, της υπηρεσίας συνόρων και ακτοφυλακής της, έχουν ρίξει την ευθύνη για την καταστροφή στους λαθρεμπόρους, δεν είναι ο λόγος που οι άνθρωποι επιλέγουν να ξεκινήσουν εξαιρετικά επικίνδυνες διαδρομές με την ελπίδα να φτάσουν στην ΕΕ. Εφόσον δεν υπάρχουν ασφαλείς, νόμιμες και προσβάσιμες διαδρομές για τους ανθρώπους όταν ξεφεύγουν από τις συγκρούσεις και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής ή όταν επιδιώκουν να επανενωθούν με τους αγαπημένους τους ή να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή, θα υπάρχει μια επιχείρηση για λαθρέμπορους. Μόνο τα κράτη μπορούν να ανοίξουν αυτές τις διαδρομές. Επιλέγουν να μην το κάνουν.
Είναι σαφές ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι διατεθειμένα να δεχτούν τους θανάτους ανθρώπων στα σύνορα της Ευρώπης. Αυτό δεν είναι το πρώτο ναυάγιο στην άκρη της ΕΕ. Τον Οκτώβριο του 2013, τουλάχιστον 400 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους όταν δύο πλοία βυθίστηκαν στα ανοικτά των ακτών της Λαμπεντούζα της Ιταλίας. Σε απάντηση, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, είπε ότι «πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να δεχτεί να πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποι στα σύνορά της». Η ιταλική κυβέρνηση ξεκίνησε το ‘Mare Nostrum’, μια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης που διέσωσε περισσότερους από 150.000 ανθρώπους αλλά τελείωσε μετά από μόλις ένα χρόνο. Από τότε, περισσότεροι από 24.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο, 18.380 κατά μήκος της κεντρικής διαδρομής της.
Καμία λογοδοσία
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ικανότητα έρευνας και διάσωσης της ΕΕ έχει μειωθεί και η αλληλεγγύη, μεταξύ άλλων μέσω της έρευνας και διάσωσης πολιτών, έχει κατασταλεί. Ενώ οι λεγόμενοι ‘λαθρέμποροι’ διώκονται, δεν υπάρχει καμία λογοδοσία για αυτές τις μαζικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτά δεν είναι ατυχήματα. Παράλληλα με τις συστηματικά pushbacks, είναι εγκλήματα που διαπράττονται με ατιμωρησία.
Σε ολόκληρη την ΕΕ και στα σύνορά της, οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αρνούνται να αποδεχθούν αυτήν την κατάσταση αναλαμβάνουν εδώ και χρόνια δράση σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους μετανάστες, τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο. Η δουλειά τους σώζει ζωές και προστατεύει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ωστόσο καταστέλλεται, υπονομεύεται και παρεμποδίζεται από τα κράτη, ενώ οι ίδιοι ποινικοποιούνται, σπιλώνονται και απειλούνται.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ΕΕ έχει τοποθετήσει τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία σε ένα παράδειγμα ασφάλειας και ελέγχου, με ελάχιστο ή καθόλου χώρο για εξέταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Αυτό είναι σαφές στην πρόσφατη συμφωνία των κρατών μελών για το νέο κανονισμό σχετικά με το άσυλο, η οποία, εάν γίνει νόμος, θα παγιώσει ορισμένες από τις πιο προβληματικές πτυχές του υφιστάμενου συστήματος ασύλου της ΕΕ—ιδίως τους κανόνες του Δουβλίνου που συνδέουν τα αιτήματα ασύλου με τον τόπο εισόδου και τη χρήση διαδικασιών στα σύνορα—προσθέτοντας παράλληλα νέους κανόνες με στόχο να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να έρθουν στο μπλοκ και να διευκολύνουν τις επιστροφές».
