Με την υπουργό Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου να τονίζει ότι όλες οι κινήσεις της κυβέρνησης έγιναν με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον των δημιουργών και τη δίκαιη και εξισορροπημένη σχέση με τους χρήστες και σύσσωμη την Αντιπολίτευση να αμφισβητεί τις «καλές προθέσεις» και να μιλά για «νομοθετική κουρελού», το νομοσχέδιο για την πνευματική ιδιοκτησία, εισήχθη ως επείγον στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.
Το νομοσχέδιο δέχθηκε τα πυρά των κομμάτων περί εξυπηρέτησης συμφερόντων και αδυναμίας να δοθούν λύσεις στα θέματα που ταλανίζουν χρόνια τους δημιουργούς και περί φωτογραφικών ρυθμίσεων υπέρ της ΑΕΠΙ, ενώ η υπουργός επισήμανε ότι η κυβερνητική πλειοψηφία είναι αυτή που ψήφισε την ρύθμιση για την τοποθέτηση προσωρινού επιτρόπου στην ΑΕΠΙ για να βγουν όλα στο φως, «αυτά που όλοι επί δεκαετίες γνώριζαν αλλά δεν τα έθιγαν».
Η υπουργός Πολιτισμού
Η υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, ανέδειξε ως σκοπό του νομοσχεδίου, για την διαφανή, χρηστή και δίκαιη διαχείριση των δικαιωμάτων των δημιουργών και τόνισε ότι έτσι αποδίδονται τα ποσά που πραγματικά δικαιούνται για το έργο τους. Όπως είπε, το νομοσχέδιο ακολουθεί τη φιλοσοφία και τις διατάξεις της ευρωπαϊκής οδηγίας που ενσωματώνει για τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης και το κείμενό του έχει προσαρμοστεί στην ελληνική πραγματικότητα και τις ιδιαιτερότητες. Η υπουργός Πολιτισμού, αναφερόμενη στις πρόνοιες του σχεδίου νόμου για την πνευματική ιδιοκτησία, διαβεβαίωσε τους βουλευτές – μέλη της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων ότι τηρήθηκε ίση απόσταση από όλους τους οργανισμούς, «παρά τις μεγάλες πιέσεις και συχνά τις δημόσιες αντιπαραθέσεις» και «το υπουργείο κινήθηκε με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την εξισορρόπηση αντιτιθέμενων συμφερόντων».
Εξήγησε ότι όλοι οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, πρέπει να προβλέψουν Γενική Συνέλευση των μελών τους και Εποπτικό Συμβούλιο προκειμένου οι δικαιούχοι να γνωρίζουν και να συμμετέχουν ενεργά στην διακυβέρνηση και στον έλεγχο των Οργανισμών. Οι Οργανισμοί, διαχειρίζονται δικαιώματα και αμοιβές των δημιουργών για τα οποία – όπως είπε χαρακτηριστικά η υπουργός – «ήρθε οι ώρα οι ίδιοι οι δημιουργοί να έχουν λόγο».
Η Γενική Συνέλευση έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες, όπως να εκλέγει το Εποπτικό Συμβούλιο – εκτός του πρώτου μέλους, το οποίο θα οριστεί από τον υπουργό Πολιτισμού – και θα αποτελείται αποκλειστικά από δημιουργούς. Διοικητικά έξοδα και κρατήσεις των Οργανισμών Διαχείρισης (30%-35%-37%) καταργούνται όπως και οι μεγάλοι μισθοί των Διοικητικών Συμβουλίων.
Ακόμα, ως ανώτατο όριο στα διαχειριστικά έξοδα εξαιρουμένων των νόμιμων δικαστικών δαπανών γραμμάτια, προεισπράξεις κ.λπ. που μπορεί να παρακρατούν οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης για τα διαχειριστικά έξοδά τους που είναι το 20% των εσόδων τους και πρέπει να υιοθετηθεί σταδιακά έως το Νοέμβριο του 2019. Όπως εξήγησε η υπουργός, το πλαφόν 20% στα ακαθάριστα έσοδα αποτελεί ένα εύλογο ποσοστό κρατήσεων, όπως έχουν αποδείξει δικαστικές αποφάσεις που καταδίκασαν οργανισμούς για παρακράτηση μεγάλων ποσοστών προμηθειών.
Όλες οι οικονομικές συναλλαγές μεταξύ χρηστών και Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης, γίνονται ηλεκτρονικά, μέσω τραπεζικών συναλλαγών, ώστε να σταματήσει η συναλλαγή μαύρου χρήματος. Το καταστατικό των Οργανισμών και τα αμοιβολόγια, ο τρόπος διανομής στους δικαιούχους, το ύψος των κρατήσεων και τα οικονομικά στοιχεία των Οργανισμών αναρτώνται δημόσια και όλοι γνωρίζουν πως και με ποιους όρους γίνεται η διαχείριση.
Η υπουργός Πολιτισμού, ανέφερε ότι καλλιεργείται με το νομοσχέδιο πνεύμα διαλόγου, ενώ ενθαρρύνεται ο έλεγχος των Οργανισμών όχι μόνο από το κράτος, το οποίο και τους εποπτεύει, αλλά και από τους ίδιους τους δημιουργούς, οι οποίοι πρέπει να γνωρίζουν την πορεία που ακολουθεί και τα αποτελέσματα που αποφέρει η εκμετάλλευση των δικαιωμάτων τους.
Το κράτος, από την πλευρά του, αυξάνει την εποπτεία στους Οργανισμούς Διαχείρισης και επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις σε όσους δεν τηρούν τις προϋποθέσεις του νόμου. «Η επιλογή της λύσης της εγκατάστασης Επιτρόπου εξυγίανσης σε οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης, είναι η ύστατη λύση με μόνο γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων των δημιουργών» είπε η κ. Κονιόρδου και επισήμανε ότι εξορθολογίζεται και εκσυγχρονίζεται η διάταξη για την εύλογη αμοιβή από μηχανήματα αναπαραγωγής ανάλογα από την κατηγορία και αυξάνονται τα έσοδα για την ενίσχυση των δημιουργών.
Ακόμη, το νομοσχέδιο προβλέπει την εκπόνηση μελέτης που θα αναλάβει να διεξάγει ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας για να ανανεώνονται διαρκώς οι σχετικές διατάξεις.
Σχετικώς με τις ακαδημαϊκές και σχολικές βιβλιοθήκες, το νομοσχέδιο – και σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία – προβλέπει ότι απαλλάσσονται της αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό.
Υπάρχει εξάλλου, πρόνοια να τεθούν οι όροι για την είσπραξη και τη διανομή της αμοιβής που δικαιούνται οι συγγραφείς και οι εκδότες από τις υπόλοιπες βιβλιοθήκες, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, αφορά σε διατάξεις για το υπουργείο Πολιτισμού με πολύ σημαντική – κατά την κ. Κονιόρδου – αυτή που αφορά στην ρύθμιση ζητημάτων του καταδυόμενου προσωπικού της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων ώστε να ανταποκρίνεται με ασφάλεια στο καταδυτικό έργο σε όλη την Επικράτεια. Έτσι, προβλέπεται ειδική ασφάλιση του καταδυόμενου προσωπικού με έξοδα του Δημοσίου. ‘Αλλη διάταξη κατοχυρώνει την θεσμοθέτηση Βραβείου Εικαστικών Τεχνών κάτι που έλλειπε από τη χώρα. Τέλος, με σειρά ρυθμίσεων για φορείς του υπουργείου, διευκολύνεται η εύρυθμη λειτουργία τους και καλύπτονται εκκρεμότητες για το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (όπως η στελέχωσή του) με στόχο για την εύρυθμη λειτουργία του φορέα.
Η Αντιπολίτευση
Εκ μέρους της Νέας Δημοκρατίας, η εισηγήτρια Όλγα Κεφαλογιάννη διερωτήθηκε πώς ένα νομοσχέδιο, που έχει δοθεί στη διαβούλευση από το 2015, χρειάζεται τρεις υπουργούς και τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα για να καταλήξει εδώ που κατέληξε: «μια κακογραμμένη νομοθετική κουρελού».
Αιτιολογώντας την σφοδρή κριτική της, η κ. Κεφαλογιάννη είπε πως ποτέ ξανά ένα νομοσχέδιο δεν γράφτηκε και ξαναγράφτηκε εν κρυπτώ τόσες πολλές φορές, δεν αναστάτωσε τόσο πολύ και δεν έφερε σε αμηχανία απόγνωση ρήξη των κόσμο των δημιουργών. «Η νομοθετική αυτή τερατογέννεση αποτελεί την κορυφή αυτής της θλιβερής διαδικασίας. Είναι το μείγμα των παθογενειών που σας χαρακτηρίζουν: κομματικός συγκεντρωτισμός, διευθέτηση συμφερόντων, συγκρούσεις φατριών, έλλειψη επαφής με την πραγματικότητα, αδιαφορία για τα προβλήματα, αλαζονεία» είπε η εισηγήτρια της ΝΔ. Προσέθεσε δε, πως οι Έλληνες δημιουργοί κινδυνεύουν με πτώχευση και η ευθύνη θα βαρύνει αυτή την κυβέρνηση ενώ απευθυνόμενη προς την κ. Κονιόρδου, σχολίασε πως κατάφερε να στρέψει τους πάντες εναντίον της και ρώτησε: «Είναι δυνατόν να μην πληρώνονται οι δικαιούχοι για το έργο τους;»
Εξάλλου, η εισηγήτρια της ΝΔ, στηλίτευσε την πρακτική της κυβέρνησης να φέρει και αυτό το νομοσχέδιο με την διαδικασία του επείγοντος, χωρίς να «περάσει» από την διαδικασία της διαβούλευσης και έθεσε το ερώτημα προς την υπουργό Πολιτισμού: «Τι σας κάνει να περάσετε άρον άρον;».
«Δεν ξέρουμε ποιους θέλετε να βολέψετε και να εξυπηρετήσετε, όμως το σίγουρο είναι πως για άλλη μια φορά με τον μανδύα της ανταπόκρισης της κυβέρνησης σε ζητήματα πολύ σημαντικά, εσείς κοιτάτε να θολώσετε το τοπίο και να βολέψετε καταστάσεις και ίσως και κομματικούς σας φίλους», σχολίασε η ειδική αγορήτρια της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Χαρά Κεφαλίδου. Αναφερόμενη ειδικώς στην διάταξη που – όπως είπε – εξαιρεί ολοκληρωτικά και για το μέλλον από την υποχρέωση καταβολής αμοιβής στις σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, είπε πως είναι καταφανώς αντισυνταγματική, αντικοινωνική διάταξη, η οποία πλήττει βάναυσα τα δικαιώματα συγγραφέων και εκδοτών.
Το ΚΚΕ είναι αντίθετο με την οδηγία της ΕΕ και το σύνολο των διατάξεων του νομοσχεδίου «γιατί είναι καταστροφική για τους εισπρακτικούς οργανισμούς και τα δικαιώματα των ίδιων των καλλιτεχνών” δήλωσε ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ, Ιωάννης Δελλής. «Η αντίληψη της ΕΕ και της κυβέρνησης μετατρέπει το δικαίωμα του καλλιτέχνη σε ατομική ιδιοκτησία που μπορεί να γίνει αντικείμενο αγοραπωλησίας» υποστήριξε κ. Δελλής.
Ακόμη, ανέφερε πως το νομοσχέδιο αυτό θα έχει συνέπειες στους δημιουργούς και στους ερμηνευτές αφού θα εκλείψει η δυνατότητα να ελέγχουν το δικό τους έργο και θα εμπίπτουν σε εκβιασμούς που δεν θα είναι μόνο οικονομικοί αλλά θα αφορούν και στο περιεχόμενο του έργου τους. «Οι συνθήκες που διαμορφώνει αυτή η οδηγία κατευθύνει τα πράγματα και στη γενίκευση αυτής της απαράδεκτης κατεύθυνσης σε όλες τις τέχνες. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα το βάθεμα της εμπορευματοποίησης στο χώρο του Πολιτισμού. Θα καθιστά τους καλλιτέχνες μεμονωμένους πελάτες που εναποθέτουν την τύχη των έργων τους στους κερδοσκόπους» είπε ο κ. Δελλής.
Θα μπορούσαμε να φέρουμε ένα νομοσχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα, το οποίο είχε αναρτηθεί στην διαβούλευση από τον Δεκέμβριο του 2015, κατατέθηκε στην Βουλή τον Μάιο του 2016 πέρασε από την νομοπαρασκευαστική επιτροπή και ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση, ανέφερε ο Γρηγόρης Ψαριανός, από το Ποτάμι και τόνισε πως εν τέλει αυτό αποσύρθηκε. Ο κ. Ψαριανός διερωτήθηκε «Γιατί αποσύρθηκε; Δεν τακτοποιούσε πελατάκια; Ποια ομάδα πελατών διαμαρτυρόταν;». Ακόμη, ο κ. Ψαριανός, σημείωσε πως εκτός από τις άλλες συνήθειες αυτής της κυβέρνησης, τα κατεπείγοντα και όλα αυτά, κάνει και κάτι άλλο: βάζει τον μανδύα ευρωπαϊσμού, «ότι υπάρχει μια Ευρωπαϊκή Οδηγία με την οποία πρέπει να προχωρήσουμε και να γίνει ένας εξορθολογισμός και μια εξομοίωση με τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες» και βάζει μέσα διάφορα άσχετα με την οδηγία, όπως ακριβώς κάνει και με αυτό το νομοσχέδιο.
