Στο μαρτύριο των προσφύγων που συνεχίζουν να βρίσκονται εγκλωβισμένοι στον Έβρο δεν έχει δοθεί ακόμα τέλος. Το ζήτημα έχει προκαλέσει διεθνή ανησυχία αφού ευρωπαϊκοί θεσμοί και ΜΜΕ παρακολουθούν την υπόθεση. Το διακύβευμα δεν αφορά μόνο στα κυριαρχικά δικαιώματα επί της νησίδας, αλλά και στο αν θα επιτρέψουμε να γίνει η βαρβαρότητα εθνική μας συνήθεια. Οι μέρες περνούν χωρίς να επιλύεται το πρόβλημα και ο θάνατος της πεντάχρονης Μαρίας αποκαλύπτει τελικά πόσο αλλοιωμένος είναι στην πραγματικότητα ο πολιτισμός μας. Αποδεικνύει επίσης οι ελληνοτουρικές σχέσεις είναι πολύ πιο περίπλοκες από όσο φαίνονται καθώς και οι δύο πλευρές προτιμούν να σιωπούν ως προς τα δικαιώματα τους επί της νησίδας από το να θάψουν το κορμί της μικρής, το οποίο τελικά ετάφη αυτοσχέδια από τους συγγενείς της. Σε αυτό το πλαίσιο εντύπωση προκαλεί η πνιγηρή σιωπή της Frontex.
Στις 15 Φεβρουαρίου 2022 η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης Διαφθοράς δημοσίευσε τα ευρήματά της αναφορικά με το πως αντιμετώπιζε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, γνωστή και ως Frontex, τις προσφυγικές ροές στα χερσαία και υδάτινα σύνορα της Ελλάδας. Λέγεται πως η δημοσιοποίηση της έκθεσης 129 σελίδων αποτέλεσε βασικό λόγο για την παραίτηση του διευθυντή Φαμπρίς Λεγκέρι. Τόσο η νέα διευθύντρια, όσο και ο έλληνας αντιπρόεδρος της Frontex, Μαργαρίτης Σχοινάς, ερωτώμενοι αν έχουν διαβάσει την έκθεση, αρνήθηκαν να απαντήσουν. Ο δε υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου της Ελλάδας, Νότης Μηταράκης, αφού αρχικά είπε πως έχει διαβάσει μόνο την περίληψη, στην οποία δεν κατηγορείται άμεσα η Ελλάδα, στη συνέχεια μίλησε στο ελληνικό κοινοβούλιο για την αποχώρηση του Λεγκέρι απ’ τη Frontex. Είπε πως η αντιπολίτευση είναι αυτή που ανεπιτυχώς προσπαθεί να συνδέσει την αποχώρηση με τα λεγόμενα Pushbacks.
Η έκθεση ανέφερε πως ο Λεγκέρι όχι μόνο ήξερε για τα pushback αλλά ότι συγχρηματοδοτούσε ορισμένα εξ αυτών. Άρθρο του Spiegel αναφέρει σχετικά: «Αντί να αποτρέψει αυτές τις επαναπροωθήσεις, το πρώην αφεντικό, ο Λεγκέρι, και το προσωπικό του τις συγκάλυψαν. Είπαν ψέματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έκρυψαν το γεγονός ότι ο οργανισμός στήριξε κάποιες επαναπροωθήσεις με τα χρήματα των ευρωπαίων φορολογουμένων». Η έκθεση αποκαλύπτει πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο στις 5 Αυγούστου 2020, η ελληνική ακτοφυλακή ρυμουλκούσε βάρκα με 30 επιβαίνοντες πρόσφυγες όχι προς την Ελλάδα αλλά προς την Τουρκία. Την ίδια στιγμή εναέρια περιπολία της Frontex βιντεοσκοπούσε τη σκηνή.
Στην έκθεση σημειώνεται επίσης ότι τουλάχιστον έξι ελληνικά σκάφη, συγχρηματοδοτούμενα από την Frontex, συμμετείχαν σε περισσότερες από δώδεκα απωθήσεις από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 2020. Κατά τη διάρκεια της επταετίας του Λεγκέρι στο τιμόνι της Frontex, το προσωπικό του οργανισμού ενισχύθηκε και θα πρέπει να φτάσει τις 10.000 ακτοφυλακες και συνοριοφύλακες μέχρι το 2027.
Παρά το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημερώθηκε κατευθείαν για τα συμπεράσματα της έρευνας, καθυστέρησε σημαντικά να προβεί σε συστάσεις αναφορικά με τις καταγγελίες για τις συνεχείς παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα. Το διφορούμενο μήνυμα της Ευρωπαίας Επτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιοχάνσον συμπυκνώθηκε στα εξής: «Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ από την παράνομη είσοδο είναι υποχρέωση. Οι βίαιες κα παράνομες απελάσεις πρέπει να σταματήσουν τώρα». Ο Νότης Μηταράκης, κλήθηκε από την Επιτροπή να λογοδοτήσει αναφορικά με τις καταγγελίες για pushback. Υιοθέτησε έναν λόγο περί εθνικής ασφάλειας, για την καλλιέργεια του οποίου βρήκε χώρο στην ίδια την ευρωπαϊκή στάση επί του ζητήματος. Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για προσπάθεια τουρκικής προπαγάνδας.
Η έκθεση έφερε στο φως αποδεικτικά στοιχεία για τη συνεργασία των ελληνικών αρχών με τη Frontex σε επιχειρήσεις παράνομων επαναπροωθήσεων. Η στάση της κυβέρνησης μετά την δημοσίευση της έκθεσης αποκαλύπτει την προσπάθεια αποσιώπησής της εμπλοκής της. Η έκθεση φανερώνει δημοκρατικά ελλείμματα και δυσλειτουργίες του κράτους δικαίου της χώρας. Με δεδομένο πως η Frontex χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς και από συνεισφορές των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως οι επαναπροωθήσεις και οι θάνατοι που προέκυψαν κατά την διάρκειά τους, πραγματοποιήθηκαν με την οικονομική στήριξη των ευρωπαίων φορολογούμενων.
Ο λόγος περί ασφάλειας των ευρωπαϊκών συνόρων χρησιμοποιείται με στόχο την κανονικοποίηση της ευρωπαϊκής και ελληνικής θανατοπολιτικής. «Επαναπροωθούμε και καμία φορά σκοτώνουμε γιατί απειλείται η ασφάλεια των συνόρων μας». Ο λόγος αυτός συνοδεύεται από την ένοχη σιωπή της ελληνικής κυβέρνησης, της ίδιας της Frontex, αλλά και της Ευρώπης αναφορικά με τις καταγγελίες περί εγκληματικών ενεργειών.
Αλήθεια πως απείλησε η πεντάχρονη Μαρία την ασφάλεια των συνόρων; Γιατί τέτοια θεσμική αδράνεια απέναντι στο γεγονός του θανάτου της; Μήπως ήταν αναμενόμενος; Μήπως είναι ακόμα ένα νούμερο σε κάποιον ταξινομητικό πίνακα, όπως εκείνοι που συμπεριλαμβάνονταν στην έκθεση OLAF; Απλά άλλη μια νεκρή στα σύνορα; Τι έχει να λέει η πνιγηρή σιωπή της Frontex; Τι φανερώνει η στάση του υπουργείου Μετανάστευσης και της ΕΛ.ΑΣ. για την λειτουργία του κράτους δικαίου στη χώρα;
Λίγα μέτρα έξω από τα τείχη της Frontex στον Έβρο, βρίσκεται μια νησίδα. Πρόκειται για έναν τόπο – σύμβολο του εθνικού μας αφηγήματος. Έναν τόπο εντός του οποίου διαπλέκονται ο ευρωπαίκός λόγος περί ασφάλειας, τα γεωστρατηγικά συμφέροντα, οι ιστορίες μαρτυρίου των προσφύγων, και τα ελληνοτουργικά τραύματα. Είναι ο τόπος στον οποίο υπέφερε και πέθανε μια πεντάχρονη πρόσφυγας, η Μαρία. Είναι ο τόπος στον οποίο η μάνα της συνεχίζει να την θρηνεί.
Μπορεί να μετατραπεί στον τόπο όπου θα κλείσει η τραγωδία των προσφύγων.
Πώς γίνεται τόσο η ελληνική όσο και η τουρκική πλευρά να σιωπούν ως προς τα δικαιώματα τους επί της νησίδας του Εβρου από το να σώσουν ανθρώπους; Πάντως, αν όντως η νησίδα είναι τουρκική και η γαλάζια κυβέρνηση πραγματικά επιθυμούσε να εκθέσει την γείτονα χώρα, θα μπορούσε στα πλαίσια έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης να αποστείλει ιατρικό προσωπικό. Η ΟΕΝΓΕ άλλωστε έχει προχωρήσει σε σχετική ανακοίνωση.
Πώς γίνεται αυτή την στιγμή τα στελέχη της κυβέρνησης να αντεύχονται «Καλή Παναγιά» στο νησί της Τήνου ενώ το σώμα του μωρού και οι ταλαιπωρημένοι συγγενείς του παραμένουν στη νησίδα; Γιατί τέτοια αδιαφορία για την εντολή διάσωσης που έδωσε το ΕΔΔΑ στις 9 Αυγούστου; Πού είναι η Frontex τόσες μέρες; Πότε θα αναλάβει τις ευθύνες της; Ποιος θα σώσει τους ανθρώπους; Τι θα κάνει η Ευρώπη;
Για να υπάρχει κράτος δικαίου σε μια χώρα θα πρέπει να πληρούνται τουλάχιστον τέσσερεις προϋποθέσεις. Πρώτα – πρώτα θα πρέπει οι πολιτικοί αξιωματούχοι να είναι υπόλογοι απέναντι στον νόμο (διεθνή και εγχώριο). Θα πρέπει να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι νόμοι θα πρέπει να θεσπίζονται με δίκαιη διαδικασία και τέλος η δικαιοσύνη θα πρέπει να αποδίδεται έγκαιρα και ηθικά. Η περίπτωση του θανάτου της πεντάχρονης Μαρίας, της πλήρους θεσμικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης της ομάδας των εγκλωβισμένων στον Έβρο προσφύγων αποκαλύπτει ακόμα ένα έλλειμμα δημοκρατίας. Τι έχει να πει γι αυτό η κυβέρνηση Μητσοτάκη;
Διαβάστε επίσης:
Εγκλωβισμένοι πρόσφυγες στον Έβρο – Τίνος είναι κύριε Μηταράκη η νησίς;
