Στοιχεία και μαρτυρίες δείχνουν ότι στη μεγαλόνησο η περίπτωση μεθυσμένου που θέρισε τον 22άχρονο στη Σούδα δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό
Μοτίβο ατιμωρησίας στην ιδιαίτερη πατρίδα του Κυριάκου Μητσοτάκη. Με αφορμή το σοκαριστικό τροχαίο που κόστισε τη ζωή στον 22άχρονο Παναγιώτη στα Χανιά και το γεγονός ότι ο –μεθυσμένος και υπό την επήρεια ουσιών– ποινικά υπότροπος οδηγός αφέθηκε ελεύθερος κατόπιν πολιτικής παρέμβασης, το Documento ανοίγει ξανά τον φάκελο των τροχαίων στην Κρήτη.
Οπως αποκαλύπτεται, δυστυχώς η διακριτική και προκλητική μεταχείριση σε μεθυσμένους οδηγούς, που υπερβαίνει τους νόμους στο όνομα των τοπικών σχέσεων, δεν είναι πρωτοφανής στο νησί.
Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα Γιώργος Κουβίδης, μιλώντας στο Docuemento, φέρνει ένα αντίστοιχο παράδειγμα ευνοϊκής από τις αρχές μεταχείρισης μεθυσμένου οδηγού: «Στις 3 Σεπτεμβρίου 2024 στη Σητεία ένας μεθυσμένος οδηγός, που λίγες μέρες πριν πάλι μεθυσμένος είχε προκαλέσει επεισόδια, τραυμάτισε θανάσιμα έναν πεζό. Προς έκπληξη όλων (;) o μεθυσμένος δράστης που συνελήφθη και παραπέμφθηκε στον εισαγγελέα αφέθηκε αμέσως ελεύθερος (του κρατήθηκε η άδεια οδήγησης). Προφανώς το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα (που ορίζει αυστηρή μεταχείριση σε ανάλογες περιπτώσεις) θεωρήθηκε υπερβολικά σκληρό για ένα σύνηθες περιστατικό: ένας μεθυσμένος οδηγός ΙΧ σκότωσε έναν πεζό… Σιγά το αδίκημα. Μία εβδομάδα μετά ο ίδιος οδηγός, χωρίς άδεια, νοίκιασε ένα αυτοκίνητο και μεθυσμένος πάλι παρέσυρε και τραυμάτισε δύο γυναίκες στα Μάλια. Στην Κρήτη ξέσπασε σάλος και οι εισαγγελικές αρχές θυμήθηκαν αυτήν τη φορά τον 290Α. Ο δράστης για το δεύτερο περιστατικό καταδικάστηκε σε επτά χρόνια και οδηγήθηκε στη φυλακή. Θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να γινόταν γνωστό σε πόσες περιπτώσεις από τα 17 θανατηφόρα του 2023 με τη βοήθεια αλκοόλ και ναρκωτικών ασκήθηκε δίωξη με το άρθρο 290A».
Αξίζει να τονιστεί πως το 2024 σημειώθηκαν 64 θανατηφόρα τροχαία στο νησί (23 στον νομό Χανιών, 23 στον νομό Ηρακλείου, 13 στον νομό Ρεθύμνου και πέντε στον νομό Λασιθίου), ενώ με βάση τον επίσημο απολογισμό των θανατηφόρων τροχαίων του 2023 η Αστυνομική Διεύθυνση Κρήτης ανέφερε 32 νεκρούς, εκ των οποίων στις 17 περιπτώσεις υπήρχε εμπλοκή αλκοόλ ή (και) ουσιών.
«Ματσίλα» και αλκοόλ
Πέραν της υπόθεσης του 45άχρονου, το εγκληματικό φαινόμενο των τροχαίων ατυχημάτων είναι άκρως πολυπαραγοντικό και ειδικά στην Κρήτη φαίνεται να ισχύει ένας άλλος «νόμος» σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα.
«Είναι η δήθεν μαγκιά του Κρητικού, το έχω πει πολλές φορές» επισημαίνει μιλώντας στο Documento ο Γιάννης Λιονάκης, πρόεδρος του Εθελοντικού Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων (ΕΣΥΠΡΟΤΑ) και συνεχίζει: «Πρόκειται για ένα βαθιά συμπεριφορικό ζήτημα. Στα περισσότερα τροχαία οι εμπλεκόμενοι είχαν σηκωθεί από τραπέζι που τα έπιναν σε γλέντι».
Τον επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του συλλόγου, καθώς το 2024 στην Κρήτη τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα σημειώθηκαν τον Ιούνιο (6), τον Ιούλιο (8), τον Αύγουστο (8), τα περισσότερα τον Σεπτέμβριο (10) και τον Οκτώβριο (7), μήνες κατά τους οποίους κατεξοχήν λαμβάνουν χώρα πανηγύρια, γιορτές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις. Επίσης τον Αύγουστο του 2024 ολόκληρα τα Χανιά έμειναν με μόλις μία συσκευή αλκοτέστ, όπως είχαν δημοσιοποιήσει οι αστυνομικοί της υποστελεχωμένης τροχαίας.
Η Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, που έχει χάσει το παιδί της σε τροχαίο, πρόεδρος πλέον του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», προσθέτει την ταχύτητα ως έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες αύξησης των τροχαίων, ενώ –εκτός από το αλκοόλ– και η αίσθηση της ατιμωρησίας έχει οδηγήσει σε αύξηση των τροχαίων στα προ δεκαετίας επίπεδα: «H ταχύτητα στατιστικά είναι η κύρια αιτία πρόκλησης θανατηφόρων τροχαίων με ποσοστό περίπου 30% και ακολουθεί η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ με ποσοστό 25%. Παράλληλα, η απόσπαση προσοχής είναι μια από τις κύριες αιτίες και μαζί με τη μη χρήση ζώνης και κράνους και τις υπόλοιπες αιτίες είναι θέματα που σχετίζονται κυρίως με τη συμπεριφορά των χρηστών του οδικού δικτύου. Η αίσθηση ατιμωρησίας είναι ένα στοιχείο που δυστυχώς διαχέεται στο οδικό μας περιβάλλον και αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα που κάνει τους οδηγούς να αποθρασύνονται, να μην πειθαρχούν στους κανόνες και να συμπεριφέρονται επιθετικά. Ιδιαίτερα μετά την περίοδο της Covid-19 που σημειώνεται αύξηση των θανατηφόρων τροχαίων έπειτα από μια αξιοσημείωτη μείωση που καταγράφηκε την προηγούμενη δεκαετία. Δυστυχώς, με την παρούσα κατάσταση γινόμαστε μάρτυρες τραγικών συμβάντων, μια πληγή για την οικογένεια, μάστιγα για την κοινωνία αλλά και τροχοπέδη για την ανάπτυξη του τόπου».
Αναφερόμενος στον θάνατο του 22άχρονου Παναγιώτη υπογραμμίζει: «Το είπε και ο υπουργός κ. Χρυσοχοΐδης ότι δεν εφαρμόστηκε ο νόμος. Είναι τραγικό και απαράδεκτο για μια χώρα που θέλει να εμφανίζεται ως πολιτισμένη και ευρωπαϊκή να βιώνουμε τέτοιες καταστάσεις και τραγικά γεγονότα με νέους αλλά και ανθρώπους που έζησαν μια ζωή να χάνονται άδικα στην άσφαλτο. Πρέπει να προλαμβάνουμε τα γεγονότα και όχι να τρέχουμε πίσω από αυτά. Παρατηρείται ότι τα περισσότερα αστυνομικά τμήματα –και κυρίως στην περιφέρεια– δεν είναι στελεχωμένα επαρκώς. Ως αποτέλεσμα δεν γίνονται οι απαιτούμενοι τροχονομικοί έλεγχοι λόγω μειωμένης κάλυψης των οργανικών θέσεων ή απουσίας αναλωσίμων και υλικοτεχνικού εξοπλισμού. Οι υποστελεχωμένες υπηρεσίες και οι ελλείψεις σε υλικοτεχνικό εξοπλισμό και αναλώσιμα είναι αποτελέσματα μνημονιακών πολιτικών που ακόμη δεν έχουν αναστραφεί ή ενδεχόμενα κατά μία έννοια αποτελούν παθογένειες που δεν έχουν αντιμετωπιστεί ακόμη».
Οι ποινές και η παιδεία
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με αφορμή τον νέο ΚΟΚ που κατέθεσε σε δημόσια διαβούλευση, φροντίζει να τονίζει πολλάκις την αυστηροποίηση των ποινών ως πανάκεια απέναντι στη μάστιγα των τροχαίων. Ωστόσο, η κυκλοφοριακή αγωγή ως μάθημα στα σχολεία εξακολουθεί να είναι εκτός ύλης για την κυβέρνηση.
Η Β. Δανέλλη-Μυλωνά υπογραμμίζει: «Δεν θα έλεγα ότι η αυστηροποίηση αποτελεί τη μοναδική λύση. Το θέμα της οδικής ασφάλειας είναι θέμα παιδείας και πολιτισμού και η καλλιέργεια οδικής παιδείας είναι κάτι που ξεκινάει από το σπίτι με σωστά γονεϊκά πρότυπα και ακολούθως στο σχολείο, από το νηπιαγωγείο ακόμη. Η διαμόρφωση όμως κουλτούρας οδικής παιδείας είναι κάτι που γίνεται σε βάθος χρόνου. Αυτό που έχει άμεσα αποτελέσματα είναι κατεξοχήν η εφαρμογή του νόμου με συστηματική αστυνόμευση και εμφανή παρουσία της τροχαίας στους δρόμους στο πλαίσιο της εφαρμογής στρατηγικής πρόληψης και όχι αποσπασματικών και μεμονωμένων μέτρων. Σημαντικό επίσης είναι το θέμα της ενημέρωσης. Είναι πάγιο αίτημα του ινστιτούτου μας η εισαγωγή προγραμμάτων εκπαίδευσης για την οδική ασφάλεια και την κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία. Οχι ως μάθημα επιλογής που επαφίεται στην κρίση και στο φιλότιμο των εκπαιδευτικών και των συλλόγων γονέων».
Η αυστηρότητα θα έπρεπε να εφαρμοστεί σε τοπικό επίπεδο και ουσιωδώς είναι αυτό που υποστηρίζει ο Γ. Λιονάκης: «Το έχουμε ζητήσει στον νέο ΚΟΚ να συμπεριληφθεί μια διάταξη που θα έδινε αυτήν τη δυνατότητα να μάθουμε αν φορούσαν οι εμπλεκόμενοι ζώνη/κράνος ή αν είχαν καταναλώσει υπερβολική ποσότητα οινοπνεύματος. Αυτά τα δύο πράγματα τα θεωρώ χρήσιμα εργαλεία για την πρόληψη των τροχαίων όχι μόνο στο νησί, αλλά πανελλαδικά. Αυστηρότατες ποινές και πραγματική τήρηση του νόμου χρειάζονται στις μικρές κοινωνίες όπου γνωριζόμαστε μεταξύ μας. Οταν έχεις πιάσει κάποιον δύο και τρεις φορές μεθυσμένο και εξακολουθεί και οδηγεί οφείλεις να τον υποβάλλεις σε συχνότερους ελέγχους, πρέπει να καταγράφεται σε ένα αρχείο και να ξέρουμε πόσες κλήσεις του έχουν κοπεί. Είχαμε θανατηφόρο τροχαίο στην Κρήτη με νεαρό, όπου στη σέλα της μηχανής του βρέθηκαν δεκάδες κλήσεις. Ολα αυτά δεν θέλουν μια απλή αυστηροποίηση ποινών, αλλά είναι μια άλλη δουλειά που θα εκπαιδεύσει τους οδηγούς-παραβάτες».
Αργεί η δικαίωση
Ξεχωριστή πτυχή είναι και το «μετά» των τροχαίων, καθώς επιζήσαντες και συγγενείς βιώνουν ο καθένας μια δικαστική οδύσσεια μέχρι την απονομή της δικαιοσύνης. Στην περίπτωση της 22άχρονης Πένυς Μουλιανάκη που ήταν συνοδηγός κι έχασε τη ζωή της σε τροχαίο (26/3/2023 στο Ηράκλειο) δεν έχει καν ασκηθεί δίωξη σχεδόν δύο χρόνια μετά.
«Πόσος χρόνος αλήθεια, σε καιρό “επιτάχυνσης της απονομής δικαιοσύνης”, χρειάζεται για να ασκηθεί δίωξη;» αναρωτιέται ο Γ. Κουβίδης και επισημαίνει για την υπόθεση Μουλιανάκη: «Η οδηγός (1,1 gr/L αλκοόλ στο αίμα) ελεύθερη από την πρώτη στιγμή ανέκτησε και την άδεια οδήγησης που της κρατήθηκε ένα τρίμηνο. Και η δικαστική οδός προβλέπεται μακρά, αλλά όχι τόσο επικίνδυνη όπως το οδικό δίκτυο, για τους μεθυσμένους».
Ερωτώμενος αν υπάρχουν το 2024 υποθέσεις που άργησε χαρακτηριστικά η απονομή δικαιοσύνης, ο Γ. Κουβίδης αναφέρεται σε ακόμη μία που το τροχαίο συνέβη πάλι στην Κρήτη: «Στις 20 Σεπτεμβρίου 2024 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Χανίων καταδίκασε τελεσίδικα σε έξι χρόνια, στέλνοντας στη φυλακή τον οδηγό που τον Μάιο του 2020 υπό την επήρεια αλκοόλ (1,22 gr/L) μπήκε στο αντίθετο ρεύμα, τράκαρε μετωπικά με ΙΧ, σκότωσε την 55άχρονη συνοδηγό και τραυμάτισε τον οδηγό. Αν και η αναγνώριση του ελαφρυντικού του πρότερου σύννομου βίου οδήγησε σε θεαματική πτώση της ποινής (το άρθρο προβλέπει κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών αν η πράξη είχε αποτέλεσμα τον θάνατο και κάθειρξη έως δέκα έτη αν η πράξη είχε αποτέλεσμα τη βαριά σωματική βλάβη), αυτή είναι η πρώτη εφαρμογή σε επίπεδο εφετείου του 290Α στην Κρήτη στα πέντε περίπου χρόνια που ισχύει. Δεν έχει ακόμη φανεί αν ο 290Α θα εφαρμόζεται για όλους ή θα αποτελεί απλώς μια δυνατότητα μέσα στο καλάθι της πολυνομίας».
Γιώργος Κουβίδης Πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα
Βασιλική Δανέλλη-Μυλωνά, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς»
«Στις 3 Σεπτεμβρίου 2024 στη Σητεία μεθυσμένος οδηγός τραυμάτισε θανάσιμα έναν πεζό. Προς έκπληξη όλων (;) o μεθυσμένος δράστης αφέθηκε αμέσως ελεύθερος. Μία εβδομάδα μετά ο ίδιος οδηγός, χωρίς άδεια, νοίκιασε ένα αυτοκίνητο και μεθυσμένος πάλι παρέσυρε και τραυμάτισε δύο γυναίκες στα Μάλια»
«Δεν γίνονται οι απαιτούμενοι τροχονομικοί έλεγχοι λόγω μειωμένης κάλυψης των οργανικών θέσεων ή απουσίας αναλωσίμων και υλικοτεχνικού εξοπλισμού. Οι υποστελεχωμένες υπηρεσίες και οι ελλείψεις είναι αποτελέσματα μνημονιακών πολιτικών που ακόμη δεν έχουν αναστραφεί»
Γιάννης Λιονάκης, Πρόεδρος του Εθελοντικού Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων (ΕΣΥΠΡΟΤΑ)
«Οταν έχεις πιάσει κάποιον δύο και τρεις φορές μεθυσμένο και εξακολουθεί και οδηγεί οφείλεις να τον υποβάλλεις σε συχνότερους ελέγχους. Είχαμε θανατηφόρο τροχαίο στην Κρήτη με νεαρό, όπου στη σέλα της μηχανής του βρέθηκαν δεκάδες κλήσεις»
Σκοτώνεται η νεολαία
Το 2024 έκλεισε με 64 θανατηφόρα ατυχήματα, δηλαδή με 25 περισσότερα από το 2023! Σύμφωνα με τα στοιχεία του συλλόγου ΕΣΥΠΡΟΤΑ, έχουν σημειωθεί 237 θανατηφόρα τροχαία από το 2020 έως το 2024, με τον πρόεδρο Γ. Λιονάκη να ξεχωρίζει το 2024 ως έτος κατά το οποίο επιστρέψαμε στα πολλά τροχαία στην Κρήτη. «Από το έτος που πέρασε ως τα πιο χαρακτηριστικά περιστατικά ξεχωρίζω αυτά στην περιοχή Σφακάκι στο Ρέθυμνο» σημειώνει και συνεχίζει: «Είχαμε τρεις θανάτους σε έναν μήνα σε συγκρούσεις, σε έναν δρόμο με έλλειψη διαχωριστικού στηθαίου και η κακή οδηγική συμπεριφορά στην οποία συμπεριλαμβάνουμε την κούραση, κατανάλωση οινοπνεύματος κ.λπ. Εξίσου τραγικό ήταν και το μεγάλο τροχαίο με τα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους στην περιοχή του Γαλατά Χανίων στον ΒΟΑΚ. Μαζί με αυτά ξεχωρίζω και τη σύγκρουση που σκότωσε την 59χρονη στις 8 Φεβρουαρίου 2024 και το 21 μηνών εγγονάκι της».
Το 45% των 64 τροχαίων του 2024 συνέβη στο επαρχιακό δίκτυο της Κρήτης, το 31% στον πολύπαθο ΒΟΑΚ και το 23% εντός των πόλεων. Τα περισσότερα θύματα ανήκαν στις νεανικές ηλικίες 17-35 ετών με 24 νεκρούς, 21 θύματα ανήκαν στην ηλικιακή κατηγορία των 55-70 ετών, ενώ 12 νεκροί ήταν από 36 έως 55 ετών. Από τα 64 θανατηφόρα τροχαία τα 30 συνέβησαν με αυτοκίνητο, 30 με μοτοσικλέτα, μόλις τρία με φορτηγό και ένα με «γουρούνα».
Διαβάστε επίσης
Από το σαβουάρ βιβρ στο «Φωτιά και τσεκούρι» – Την Κυριακή στο Documento
Ιράν: Αποκαλύπτει υπόγεια ναυτική βάση 500 μέτρα κάτω από τη γη με εκατοντάδες σκάφη (Video)
Καταφτάνει νέο κύμα κακοκαιρίας με κρύο – Οι αλλαγές μετά τις 25 Ιανουαρίου