Η θέση της πολιτείας ήταν εξαρχής σαφής, βγαλμένη από τα πλέον επίσημα χείλη: «Δεν ευθύνεται κανείς» είπε ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης. Η τυφλή κυρία με τη ζυγαριά στοιχήθηκε στη γραμμή και παρέδωσε τους υπαίτιους πάλλευκους στην κοινωνία: «Δεν ευθύνεται κανείς» αποφάνθηκε στην ετυμηγορία της.
Η ανείπωτη τραγωδία της 8ης Φεβρουαρίου 1981 ήταν ένα έγκλημα χωρίς τιμωρία. «Ατύχημα», σύμφωνα με τις αρχές. Τα δάκρυα 21 χαροκαμένων οικογενειών θα αργήσουν πολύ να στεγνώσουν.
Η έκβαση του ντέρμπι Ολυμπιακός – ΑΕΚ ήταν σύμμαχος της ομαλής εκκένωσης του σταδίου. Οταν το ματς έχει κριθεί από νωρίς, πολλοί αποχωρούν πριν από το σφύριγμα της λήξης ακριβώς για να αποφύγουν τα πλήθη και τον συνωστισμό. Φαίνεται όμως ότι ο ενθουσιασμός από το εκκωφαντικό 6-0 έγινε κακός σύμβουλος στα σκαλοπάτια του θανάτου. Οι κραυγές αγωνίας των πρώτων που έπεσαν πνίγηκαν κάτω από τις επινίκιες ιαχές και τα έγκατα της θύρας 7 έγιναν τόπος μαρτυρίου.
Δεκάδες νέοι άνθρωποι συνθλίβονταν σε έναν θανάσιμο ανθρώπινο σωρό στη βάση της σκάλας, αλλά χιλιάδες άλλοι ακολουθούσαν ανυποψίαστοι την ίδια διαδρομή. Οδός διαφυγής ικανή να μετριάσει τον συνωστισμό και να αποτρέψει το δυστύχημα δεν υπήρχε.
«Οι πόρτες ήταν ανοιχτές και μάλιστα από νωρίς» ισχυρίστηκαν οι φύλακες της βάρδιας στο εφετείο όπου προσέφυγαν για να ανατρέψουν την ποινή οκταετούς κάθειρξης της πρωτόδικης καταδίκης. «Οι πόρτες ήταν μισάνοιχτες και τα τουρνικέ βρίσκονταν στη θέση τους» κατέθεσαν στο δικαστήριο αστυνομικοί αλλά και αρκετοί μάρτυρες.
Τα στενά σκαλοπάτια της κατηφορικής κλίμακας εξελίχθηκαν σε θανάσιμη παγίδα, αφού το παραμικρό γλίστρημα –σε χαρτιά, σε αφρολέξ, σε νερά– οδηγούσε σε ποδοπάτημα. Εκείνη την αποφράδα Κυριακή χιλιάδες άνθρωποι πάσχιζαν να ξεφύγουν μέσα από μισάνοιχτες θύρες, παλεύοντας με τα δυσκίνητα τουρνικέ του τρόμου.
Οταν οι άντρες της αστυνομίας κατόρθωσαν με υπεράνθρωπη προσπάθεια να τα ξεριζώσουν ήταν πια πολύ αργά. Νεαροί φίλαθλοι που λίγα λεπτά νωρίτερα πανηγύριζαν εκστασιασμένοι το χατ τρικ του Μάικ Γαλάκου κείτονταν τώρα νεκροί σε τυμπανιαία κατάσταση, εγκλωβισμένοι κάτω από εκατοντάδες κορμιά.
«Σκότωσαν τον κόσμο» κραύγαζαν οι εφημερίδες της επόμενης ημέρας. «Απαράδεκτη ανθρωποθυσία». «19 νεκροί, όλοι νέοι». «Φρίκη, φρίκη, φρίκη». «Φοβερή τραγωδία». «Ο Ολυμπιακός σκόρπισε την ΑΕΚ, 6-0». Ναι, υπήρξε και τέτοιο πρωτοσέλιδο. Ωστόσο το βραβείο του ανεύθυνου κιτρινισμού θα πρέπει να δοθεί στο κρατικό ραδιόφωνο, το οποίο μετέδωσε νωρίς ότι, «σύμφωνα με πληροφορίες», γκρεμίστηκε η θύρα 7!
Η τηλεόραση μετέδιδε όλο το βράδυ κλασική μουσική, πένθιμο σάουντρακ των έκτακτων δελτίων ειδήσεων από το Τζάννειο, όπου μεταφέρθηκαν με κάθε μέσο νεκροί και τραυματίες. «Στοίβαζαν τα πτώματα το ένα πάνω στο άλλο, σκεπασμένα με κουβέρτες» θυμάται ο Πέτρος Καραβίτης, που τότε αγωνιζόταν στην ΑΕΚ. Κόσμος χαροπάλευε, συγγενείς ολοφύρονταν, μανάδες αναζητούσαν απεγνωσμένα τα εξαφανισμένα παιδιά τους, ποδοσφαιριστές έσπευδαν για συμπαράσταση, περίεργοι μπλόκαραν τις διόδους και δεν άφηναν τους γιατρούς να περάσουν και ο Πειραιάς ζούσε ένα δράμα που δεν είχε όμοιό του.
Ή μήπως είχε; Σύμφωνα με μαρτυρίες που χάνονται στη λήθη του χρόνου –και της συγκάλυψης από το δικτατορικό καθεστώς– τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε φιλικό Ολυμπιακός – Αγιαξ, με τον ίδιο τρόπο, στο ίδιο Καραϊσκάκη…
Η συνάντηση των συγγενών με τον πρόεδρο των «ερυθρολεύκων» Σταύρο Νταϊφά για τη διεκδίκηση αποζημιώσεων στο γραφείο του μετέπειτα γγΑ Κίμωνα Κουλούρη κατέληξε σε αδιέξοδο. «Τα συρτάρια του Ολυμπιακού είναι άδεια» είπε ο Νταϊφάς με μια θεατρική κίνηση. Η απόφαση για αύξηση της τιμής των εισιτηρίων των αγώνων της Α΄ Εθνικής κατά 30 δραχμές για την ενίσχυση των οικογενειών των θυμάτων ήταν συμβιβαστική κίνηση, η οποία απέδωσε συνολικά 120 εκατ. δραχμές (περίπου 350.000 ευρώ) και ματαίωσε την αστική δίκη.
Ο εισαγγελέας Ναπολέων Παντιώρας καθήλωσε στο εδώλιο των ποινικών δικαστηρίων την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (σε αυτήν ανήκε το Καραϊσκάκη), τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, μια σειρά αξιωματικών της ΕΛΑΣ και πέντε φύλακες της θύρας 7. Οι τελευταίοι αθωώθηκαν σε δεύτερο βαθμό στις 21 Φεβρουαρίου 1986, ενώ οι υπόλοιποι απαλλάχθηκαν εξαρχής. «Για να προχωρήσουμε σε οποιαδήποτε κίνηση έπρεπε να πάρουμε εντολή από την αστυνομία» ισχυρίστηκαν. «Εάν έκανε εκείνη σωστά τη δουλειά της και επέβλεπε την αποχώρηση των φιλάθλων, δεν θα είχε συμβεί το παραμικρό».
Ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού Γιώργος Βαρδινογιάννης ήταν από τους πρώτους που έσπευσαν να καταθέσουν λουλούδια στο σημείο της εκατόμβης. Ο Παύλος Γιαννακόπουλος πρόσφερε δωρεάν φάρμακα για τους δεκάδες τραυματίες. Η επέτειος της θύρας 7 παραμένει ημέρα μνήμης και συναδέλφωσης των οπαδών όλων των ομάδων, ενώ οι συνθήκες ασφαλείας στα γήπεδα –ιδίως τα νεόκτιστα– έχουν βελτιωθεί αισθητά. Στο νέο Καραϊσκάκη δεν υπάρχουν τουρνικέ, ούτε τυφλές σκάλες που προσκαλούν τον θεριστή.
Ωστόσο ο φόρος αίματος από το «Χίλσμπορο της Ελλάδας» ήταν βαρύς και αδυσώπητος: 21 νεκροί στον βωμό ενός κακοφτιαγμένου γηπέδου. Ο μικρότερος από τους αδικοχαμένους ήταν μόλις 14 ετών.
Τα 21 θύματα
Παναγιώτης Τουμανίδης (14 ετών)
Κώστας Σκλαβούνης (16 ετών)
Ηλίας Παναγούλης (17 ετών)
Γεράσιμος Αμίτσης (18 ετών – οπαδός της ΑΕΚ)
Γιάννης Κανελλόπουλος (18 ετών)
Σπύρος Λεωνιδάκης (18 ετών)
Γιάννης Σπηλιόπουλος (19 ετών)
Νίκος Φίλος (19 ετών)
Γιάννης Διαλυνάς (20 ετών)
Βασίλης Μάχας (20 ετών)
Ευστράτιος Πούπος (20 ετών)
Μιχάλης Κωστόπουλος (21 ετών)
Ζωγραφούλα Χαϊρατίδου (23 ετών)
Σπύρος Ανδριώτης (24 ετών)
Κώστας Καρανικόλας (26 ετών)
Μιχάλης Μάρκου (27 ετών)
Κώστας Μπίλας (28 ετών)
Αναστάσιος Πιτσόλης (30 ετών)
Αντώνης Κουρουπάκης (34 ετών)
Χρήστος Χατζηγεωργίου (34 ετών)
Δημήτριος Αδαμόπουλος (40 ετών)
