Η «εικονική πραγματικότητα» που φιλοτέχνησε ο Αντώνης Σαμαράς με τους χειροκροτητές του στο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας προ εβδομάδων μπορεί να βόλεψε την κυβέρνηση για να απαξιώσει την παρέμβασή του. Τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα που δέχτηκε όμως ο Κώστας Καραμανλής από το μισό υπουργικό συμβούλιο, τη συντριπτική πλειονότητα της κοινοβουλευτικής ομάδας και πλήθος παραγκωνισμένων στελεχών του κόμματος έχουν προκαλέσει εφιάλτες στο Μέγαρο Μαξίμου, ειδικά στην ομάδα γύρω από τον πρωθυπουργό.
Εάν κανείς έβλεπε το βράδυ της Τετάρτης μόνο τις εικόνες του «γαλάζιου» πλήθους, με υπουργούς και βουλευτές που εκστασιασμένοι και όρθιοι χειροκροτούσαν ασταμάτητα στην αίθουσα του Μεγάρου Μουσικής, εύκολα θα μπορούσε να φέρει στο μυαλό του τη φράση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο αμερικανικό Κογκρέσο «στην ελληνική Βουλή δεν με χειροκροτούν τόσο». Εάν δε έβλεπε τις αντιδράσεις του φιλοκυβερνητικού Τύπου, αναμφίβολα θα αναρωτιόταν εάν ο πρώην πρωθυπουργός ανήκει στο ίδιο κόμμα με αυτό που κυβερνά.
Η ομιλία του Κ. Καραμανλή έπειτα από χρόνια σιωπής μπορεί να μην είχε απαντήσεις για σειρά ζητημάτων που διαχρονικά οι επικριτές του τού χρεώνουν για τα χρόνια της διακυβέρνησής του. Ηταν όμως γεμάτη με σοβαρές μομφές και κόκκινες γραμμές για την εξωτερική πολιτική της χώρας, με προεκτάσεις ακόμη και εκτός συνόρων. Σε πολλά της σημεία «συναντούσε» την προ μηνός κριτική του Αντ. Σαμαρά, αλλά ήταν ευρύτερη τόσο στις αναφορές στις ΗΠΑ όσο και στους –πάλαι ποτέ– νταβατζήδες της ενημέρωσης που έβαλε στο στόχαστρο.
Επιζήμια η ταύτιση με ΗΠΑ
Μία εβδομάδα μετά την ανακοίνωση εξ Αμερικής και ένα 24ωρο μετά τον έτερο εξευτελισμό εκ Γερμανίας, με τις ανακοινώσεις αποστολής επιπλέον ελληνικών όπλων στην Ουκρανία, η παρέμβαση Καραμανλή για τον πρωταγωνιστικό ρόλο που οφείλει να παίξει η χώρα μας στον άμεσο τερματισμό του πολέμου είναι ξεκάθαρο μήνυμα ανάγκης αλλαγής πολιτικής. Πολύ περισσότερο αφού συνδυάστηκε και με την καθαρή αναφορά στις ΗΠΑ, που «δεν είναι ξεκάθαρο εάν έχουν εξίσου ισχυρά κίνητρα για την περάτωση του πολέμου».
Για μια κυβέρνηση που έχει κάνει σημαία της την απόλυτη πρόσδεση στο αμερικανικό πολεμικό άρμα η βολή αυτή αποτελεί κριτική από θέση αρχής. Χωρίς να μείνει εκεί, έδειξε προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τα Βαλκάνια, καλώντας την κυβέρνηση να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, υπαινισσόμενος ακόμη και την αλλαγή στάσης στο μακεδονικό, παρά και τη δική του επαμφοτερίζουσα προεκλογική στάση. Αντιστοίχως, οι αναφορές του στο κυπριακό περιείχαν σοβαρή κριτική στους συμμάχους –και στους Ευρωπαίους εκτός των ΗΠΑ– για τις παραχωρήσεις που διαχρονικά κάνουν στους Τούρκους. Ομως και εδώ οι βολές του χτύπησαν απευθείας το Μέγαρο Μαξίμου, τον πρωθυπουργό, αλλά κυρίως τους συνεργάτες του.
Μπορεί να μην κατονόμασε το «λόμπι του κατευνασμού», όπως ο διάδοχός του στην προεδρία της ΝΔ, όμως η αναφορά του ήταν ξεκάθαρη: «Με εκπτώσεις σε θέματα εθνικής κυριαρχίας δεν εξαγοράζεται η ειρήνη». Είναι άλλωστε κοινό μυστικό πως το επιτελείο του Μητσοτάκη είναι γεμάτο ανθρώπους που προσεγγίζουν με πολύ υποχωρητικό τρόπο τις ελληνοτουρκικές διαφορές.
Ξανά κατά νταβατζήδων
Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε ακόμη το σημείο όπου επέλεξε να θέσει επί τάπητος το ζήτημα της μονοφωνίας των ΜΜΕ, για να… θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι. Μην ξεχνώντας το θέμα που κατά πολλούς του κόστισε την απώλεια της στήριξης της εγχώριας ολιγαρχίας, ο Κ. Καραμανλής αναφέρθηκε ξεκάθαρα στην υπερσυγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης στα χέρια ολίγων και ισχυρών, αποδομώντας και το βασικό αφήγημα της «μίας άποψης». Η δε διάσταση που έδωσε στον αντίκτυπο που θα έχει η σημερινή κατάσταση στο μιντιακό περιβάλλον την επόμενη του πολέμου αποτελεί διακομματικό προβληματισμό.
Αλλωστε φρόντισε να ξεκαθαρίσει πως δεν αναφέρεται στη «ρωσική προπαγάνδα», αφού πρόσθεσε ξεκάθαρα πως «ο ανεξέλεγκτος λαϊκισμός, ο αυθαίρετος αποκλεισμός της αντίθετης άποψης, η υπερσυσσώρευση ισχύος στα ΜΜΕ σε λίγα ιδιωτικά χέρια, μπορεί όλα αυτά να μην επηρεάζουν άμεσα την έκβαση του πολέμου, πρέπει όμως να προβληματίζουν σοβαρά για το είδος της δημόσιας ζωής που εκκολάπτεται στο όχι τόσο μακρινό μέλλον». Αυτά την ώρα που τα τηλεοπτικά κανάλια και η συντριπτική πλειονότητα εφημερίδων και ιστοσελίδων λειτουργούν ως μιντιακοί βραχίονες της κυβέρνησης, εξαφανίζοντας τον αντίλογο, ακόμη και εκείνον που το θεσμικό τους καθήκον επιτάσσει να αναδεικνύουν.
Ξεκάθαρο μήνυμα
Ο «ενωτικός επίλογος» του πρώην πρωθυπουργού, «σε τελική ανάλυση, ασχέτως επιμέρους διαφορών απόψεων, όλες και όλοι την ίδια γαλανόλευκη φανέλα φοράμε», δεν ήταν μόνο άδειασμα για το εμπόριο πατριωτισμού που κάνει επίμονα η κυβέρνηση για να καλύψει τα κενά της. Ούτε και για τη στοχοποίηση των κομμάτων που ασκούν αντιπολίτευση. Ηταν και ξεκάθαρο μήνυμα κατά των προσωποκεντρικών αποφάσεων Μητσοτάκη, ο οποίος σε μια τόσο σημαντική συγκυρία έχει εξουδετερώσει κάθε θεσμικό εργαλείο ενημέρωσης και συναίνεσης της αντιπολίτευσης.
Εντέλει, η εμφάνιση Καραμανλή κάθε άλλο παρά επιβεβαίωσε την υποβάθμιση που της επιφύλασσε το προηγούμενο διάστημα το κυβερνητικό περιβάλλον. Εξάλλου αυτός είναι και ο λόγος που… αγκαλιάστηκε από μεγάλο μέρος των υπουργών της κυβέρνησης. Το χειροκρότημά τους σε συνδυασμό με την παρουσία δεκάδων βουλευτών και ιστορικών στελεχών της παράταξης έδωσαν ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στα μηνύματά του. Και έλουσαν με ακόμη πιο κρύο ιδρώτα το Μέγαρο Μαξίμου.
