Με όξυνση του αυταρχισμού και της βίας απαντά ο Τούρκος πρόεδρος στα δημοκρατικά αιτήματα της νεολαίας
Το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου είναι ένα από τα λίγα μέρη στην Τουρκία όπου έννοιες όπως δημοκρατική και φιλελεύθερη σκέψη είναι ακόμη στην ημερήσια διάταξη. Από την αρχή του έτους όμως μοιάζει με πολιορκημένο κάστρο. Δεκάδες μεταλλικοί φράκτες έχουν τοποθετηθεί γύρω από τις εγκαταστάσεις του και χιλιάδες αστυνομικοί το περικυκλώνουν καθημερινά, ενώ εκατοντάδες οργισμένοι και ανυποχώρητοι φοιτητές δίνουν τον δικό τους αγώνα ενάντια στον αυταρχισμό του «σουλτάνου» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το πανεπιστήμιο που αντιστέκεται στον ολοκληρωτισμό που προωθεί ο Τούρκος πρόεδρος και οι φοιτητές του με το κριτικό τους πνεύμα αποτελούν εδώ και πολύ καιρό «αγκάθι» στα πλευρά του Ερντογάν. Ο τελευταίος, οκτώ χρόνια μετά τις τεράστιες διαδηλώσεις του Γκεζί, ανοίγει ξανά «πόλεμο» με τη νεολαία. Ο διορισμός ως πρύτανη του Μελίχ Μπουλού, πρώην υποψήφιου βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και πρώτου πλέον εξω-ακαδημαϊκού που γίνεται πρύτανης μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα της Τουρκίας το 1980 στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τη λεγόμενη «γενιά Ζ», τη γενιά που ουσιαστικά «μεγάλωσε» με τον Ερντογάν και το κόμμα του.
«Ημουν δύο χρόνων όταν ήρθε στην εξουσία. Θέλω να είμαι μέρος της θετικής αυτής αλλαγής. Υπάρχουν πολλοί ευσεβείς μαθητές που σκέφτονται όπως εγώ» αναφέρει η 20άχρονη διαδηλώτρια, φοιτήτρια Ψυχολογίας Μπέλκις Σαγίν.
Οι φοιτητές είναι ανυποχώρητοι
Οι κινητοποιήσεις μπορεί να ξεκίνησαν από το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, έχουν επεκταθεί όμως και σε άλλα πανεπιστήμια, με τους φοιτητές «τρομοκράτες», όπως τους χαρακτήρισε ο Τούρκος πρόεδρος, να εξεγείρονται και να κάνουν λόγο για προσπάθεια διείσδυσης της κυβέρνησης σε έναν από τους τελευταίους αριστερούς χώρους.
Πάνω από 500 διαδηλωτές έχουν συλληφθεί σε μια προσπάθεια εκφοβισμού και υποταγής, με την αστυνομία να αντιδρά στις φοιτητικές κινητοποιήσεις με τον γνωστό τρόπο: τη χρήση δακρυγόνων, πλαστικών σφαιρών και με μεταμεσονύκτιες εφόδους σε φοιτητικά στέκια. Οι συλλήψεις και οι φυλακίσεις όμως δεν είναι αρκετές για να οδηγήσουν τον πρύτανη στην παραίτηση, ο οποίος εκτός από τη στήριξη του Ερντογάν απολαμβάνει την εύνοια και του αφεντικού της τουρκικής μαφίας Αλαατίν Τσακιτσί. Αυτό πεισμώνει ακόμη περισσότερο τη νεολαία που είναι πρόθυμη να συνεχίσει τον αγώνα της. «Το θάρρος εξαπλώνεται σαν επιδημία. Οταν βλέπεις κι άλλους φοιτητές να ενεργούν θαρραλέα, να ρισκάρουν και να είναι ανυποχώρητοι, σου δίνει δύναμη» υποστηρίζει ο Σαγίν, φοιτητής Ιστορίας.
Σε κίνδυνο τα σχέδια του «σουλτάνου»
Οι κινητοποιήσεις όμως που έχουν ξεσπάσει είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές που περίμενε ο Τούρκος πρόεδρος, μεγαλύτερες ακόμη και από τις διαδηλώσεις του Γκεζί που έπληξαν την Τουρκία το καλοκαίρι του 2013 και είχαν αποτέλεσμα 22 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και 8.000 να τραυματιστούν. Εχουν πλέον εξελιχτεί σε «πονοκέφαλο» για τον Ερντογάν, αφού θέτουν σε κίνδυνο τα σχέδιά του για εξομάλυνση των σχέσεών του με την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις ΗΠΑ.
«Μετατράπηκαν σε μια ενοχλητική διαμάχη για τον Ερντογάν. Δεν νομίζω ότι περίμενε πως η αντίσταση εναντίον του διορισμένου πρύ τανη θα ήταν τόσο δυνατή» δήλωσε ο Μπερκ Εσέν, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Σαμπάντσι της Κωνσταντινούπολης.
Η αστυνομική βαρβαρότητα, οι προσπάθειες να στιγματιστούν οι διαδηλωτές ως «τρομοκράτες» και τα ομοφοβικά ξεσπάσματα του «σουλτάνου» υπονομεύουν κάθε προσπάθεια για γεφύρωση των σχέσεών του με την ΕΕ και τις ΗΠΑ και τις υποσχέσεις του για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
«Ευκαιρία» να ξεχαστούν τα σημαντικά προβλήματα
Και μπορεί από τη μια οι διαδηλώσεις να λειτουργούν ανασταλτικά για την εξωτερική πολιτική του κράτους, στο εσωτερικό όμως αποτελούν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αποσπάσουν τον τουρκικό λαό από άλλα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και έχουν προκαλέσει δυσαρέσκεια και οργή.
Τα οικονομικά προβλήματα, η απότομη άνοδος των τιμών, η αντιμετώπιση της πανδημίας αλλά και η ανεργία κυρίως των νέων είναι μερικά από τα ζητήματα που ο Ερντογάν ελπίζει πως θα διαγράψει από τη μνήμη των πολιτών, έστω και πρόσκαιρα.
«Το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου ενσαρκώνει τη δυσαρέσκεια από πολλά πράγματα: από το προεδρικό καθεστώς (που υιοθετήθηκε το 2018 και διεύρυνε τις εξουσίες του Ερντογάν) έως την κατάρρευση της οικονομίας» εκτιμά η Ζεϊνάπ Γκαμπέτι, καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου.
«Δεν είμαστε ικανοποιημένοι από την οικονομική κατάσταση, δεν είμαστε ικανοποιημένοι από τις αυξανόμενες πιέσεις στις ατομικές ελευθερίες» εξήγησε η Ζεϊνέπ Κουρμπανζάντε, μια 19χρονη φοιτήτρια.
Η νεολαία απειλεί το μέλλον του AKP
Η εμμονή όμως του «σουλτάνου» να τα βάζει με τη «γενιά Ζ» τον κάνει ολοένα και πιο αντιπαθητικό στους μελλοντικούς ψηφοφόρους του. Σύμφωνα με το δημοσκοπικό ινστιτούτο İstanbul Ekonomi Araştırma, στις επόμενες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2023 θα ψηφίσουν για πρώτη φορά περίπου πέντε εκατομμύρια νέες και νέοι Τούρκοι. Πρόκειται φυσικά για μια τεράστια δεξαμενή στην οποία δεν μπορούν να αντισταθούν ούτε η κυβέρνηση ούτε η αντιπολίτευση.
Αν και θα περίμενε κάποιος πως ο Ερντογάν και το κόμμα του θα επέλεγαν να κάνουν ένα άνοιγμα προς όλες τις ηλικιακές ομάδες, και ειδικά προς τους νέους, με δεδομένο ότι τα ποσοστά του κυβερνώντος κόμματος έχουν υποχωρήσει τελευταία κάτω από το 40%, τελικά επέλεξε για ακόμη μία φορά τη βία ως τακτική, με την ελπίδα πως θα εξαφανίσει κάθε ίχνος φιλελευθερισμού.