Το fipronil είναι ένα ευρέως φάσματος εντομοκτόνο και ακαρεοκτόνο. Επιτρέπεται για χρήση στην καταπολέμηση εντόμων, όπως ψύλλοι, ψείρες, τσιμπούρια και ακάρεα σε κατοικίδια ζώα, όπως σκύλοι και γάτες.
Έχει εγκριθεί, επίσης, η χρήση του ως φυτοπροστατευτική δραστική ουσία για τον έλεγχο διαφόρων εντόμων του εδάφους. Η χρήση του περιορίζεται σε σπόρους λαχανικών (όπως πράσο, κρεμμύδι, κουνουπίδι, μπρόκολο κ.α.). Δεν επιτρέπεται η χρήση του fipronil σε παραγωγικά ζώα, όπως πουλερικά. Επιπλέον, απαγορεύεται η χρήση του σε επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα. Στον Καν. 396/2005 ορίζονται τα ανώτατα όρια (0,005 mg/kg – ppm) μεταξύ άλλων σε αυγά και κρέας πουλερικών.
Η επιμόλυνση των αυγών αποδόθηκε στη χρήση νομίμων σκευασμάτων, στα οποία είχε προστεθεί το “fipronil” παράνομα για την αποτελεσματική καταπολέμηση του κόκκινου ακάρεως (Dermanyssus gallinae) στα πουλερικά. Τα σκευάσματα αυτά τα χρησιμοποιούσαν εταιρείες απεντόμωσης σε πτηνοτροφικές μονάδες. Η Ολλανδία ήταν η χώρα, σε πτηνοτροφικές μονάδες της οποίας, για πρώτη φορά εντοπίσθηκε η ανωτέρω επιμόλυνση.
Οι ενέργειες στις οποίες έχει προβεί ο Ε.Φ.Ε.Τ., μεταξύ άλλων, είναι οι κάτωθι :
· Διενέργεια έκτακτων προληπτικών ελέγχων από τις Περιφερειακές Διευθύνσεις του Ε.Φ.Ε.Τ. στο σύνολο της χώρας σε εγκαταστάσεις διαχείρισης αυγών και προϊόντων τους. Στους ανωτέρω ελέγχους συμπεριλαμβάνεται και η λήψη δεκάδων δειγμάτων για την ανίχνευση της παρουσίας “fipronil”. Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα ήταν όλα αρνητικά.
· Συνεργασία με υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), ήτοι : Διεύθυνση Προστασίας των Ζώων, Φαρμάκων και Κτηνιατρικών Εφαρμογών καθώς επίσης και Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής παραγωγής, καθώς και με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) για διερεύνηση τυχόν κυκλοφορίας των εν λόγω σκευασμάτων στην Ελλάδα.
· Συνεργασία με την Ένωση Αυγοπαραγωγών Ελλάδος, καθώς και με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις του κλάδου
· Ενημέρωση του καταναλωτικού κοινού από τη Διοίκηση του Ε.Φ.Ε.Τ. στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στo πλαίσιο σχετικών με το θέμα συνεντεύξεων.
· Παρακολούθηση των πληροφοριών που ανταλλάσσονται μέσω του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (Rapid Alert System for Food and Feed – RASFF). Επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες επικαιροποιούνται σε καθημερινή βάση.
· Παρακολούθηση του θέματος μέσω των δελτίων τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των Κρατών Μελών και ανταλλαγή πληροφοριών μέσω του Δικτύου των Εστιακών Σημείων και του Δικτύου για την επικοινωνία της Επικινδυνότητας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (European Food Safety Authority – EFSA).
Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία προκύπτουν τα εξής :
· Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα δειγμάτων αυγών και προϊόντων τους (δείγματα επισήμου ελέγχου και αυτοελέγχου επιχειρήσεων) για την ανίχνευση της παρουσίας “fipronil” ήταν όλα αρνητικά.
· Ο Ε.Φ.Ε.Τ. ενημερώθηκε μέσω του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές (RASFF) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 28.08.2017, ότι διακινήθηκε, από γαλλική επιχείρηση σε ελληνική επιχείρηση, προϊόν αυγού με παρουσία της μη εγκεκριμένης δραστικής ουσίας fipronil. Συγκεκριμένα, πρόκειται για παστεριωμένο ασπράδι αυγού (αλβουμίνη) σε σκόνη (300Kg), το οποίο χρησιμοποιήθηκε από την ελληνική επιχείρηση για τη δημιουργία μιγμάτων σε αναλογία 1 προς 100, τέτοια ώστε η συγκέντρωση του fipronil στο τελικό προϊόν (ξηρό μίγμα) να είναι τουλάχιστον 15 φορές μικρότερη από το προαναφερθέν νομοθετικό όριο των 0,005mg/Kg. Συνεπώς, όπως προκύπτει και από τα αντίστοιχα εργαστηριακά αποτελέσματα των ληφθέντων μιγμάτων, τα οποία ήταν όλα αρνητικά, δεν υφίσταται θέμα για τη δημόσια υγεία, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι τα ξηρά μίγματα θα αραιωθούν περαιτέρω προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στα τελικά προϊόντα που διατίθενται προς κατανάλωση.
Τα μέχρι σήμερα εμπλεκόμενα με την υπόθεση κράτη είναι: η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Ελβετία, η Ελλάδα, η Τσεχία, η Γερμανία, η Δανία, η Εσθονία, η Γαλλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ιράκ, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, ο Λίβανος, η Λιβερία, το Λιχτενστάιν, το Λουξεμβούργο, το Κατάρ, η Μάλτα, η Νήσος του Μαν, η Νορβηγία, η Νότια Αφρική, η Αγκόλα, η Ουγγαρία, η Ολλανδία, οι Ολλανδικές Αντίλλες, η Ουκρανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, η Σερβία και Μαυροβούνιο, η Σουηδία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Τουρκία, η Τσεχία, η Φινλανδία και το Χονγκ Κονγκ.
Ο Ε.Φ.Ε.Τ. συνεχίζει τους σχετικούς με το θέμα ελέγχους, τελώντας σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία τόσο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και με τις αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών μελών.
