Λάθη, παραλείψεις και ιδεοληψίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Αν κάτι προκύπτει από τα δύο χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τη ΝΔ είναι η πριγκιπική αντίληψη του πρωθυπουργού στην άσκηση της εξουσίας ή αλλιώς η άσκηση της εξουσίας σαν φυσικό δικαίωμα του ιδιοκτήτη.
Γι’ αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης χρησιμοποιεί ελικόπτερο της Πολεμικής Αεροπορίας για να μεταβεί από την Πάρο στην Αρχαία Επίδαυρο –πέρυσι το καλοκαίρι– προκειμένου να παρακολουθήσει με τη σύζυγό του μια παράσταση του φίλου του Δημήτρη Λιγνάδη. Παρομοίως ο πρωθυπουργός μπορεί να παρακάθεται σε γεύμα με διεθνείς σελέμπριτι στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο του Δεσποτικού, της νησίδας δίπλα στην Αντίπαρο.
Ο ίδιος αντί να νοικιάσει ένα θαλάσσιο ταξί για να μετακινηθεί από την Τήνο, δέσμευσε το σκάφος του λιμενικού. Αυτά τα προνόμια δίνουν άλλο πρεστίζ στον ιδιοκτήτη της χώρας έναντι των πλούσιων και διάσημων συνδαιτυμόνων.
Στο πλαίσιο της ίδιας ιδιοκτησιακής αντίληψης η σύζυγος του πρωθυπουργού, δίχως να δίνει λογαριασμό σε κανέναν, ανακαινίζει το εσωτερικό του πρωθυπουργικού Μεγάρου σαν να ήταν η οικία της ή έστω το προσωπικό γραφείο του συζύγου της. Φυσικά παρευρίσκεται σε όποια εκδήλωση επιθυμεί εκτός πρωτοκόλλου, όπως έπραξε όταν κάθισε στα επίσημα έδρανα της ελληνικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ.
Ο πρωθυπουργός εμφανίζει τον γιο του σε διεθνή συνάντηση και δεν έχει πρόβλημα να πάρει την πεθερά του σε επίσημο ταξίδι – στην Αίγυπτο– και να τη συστήσει σε αρχηγό ξένου κράτους σαν να είναι μέλος της κυβερνητικής αποστολής. Με την ίδια πάντα λογική ο πρωθυπουργός απαιτεί να είναι εκτός δημοκρατικού ελέγχου η άσκηση της οικονομικής δραστηριότητας της συζύγου του. Όποιος μάλιστα τολμήσει να κάνει το αυτονόητο για δημοκρατική χώρα μπαίνει στο στόχαστρο και υφίσταται τις συνέπειες.
Ασφυκτικός έλεγχος των ΜΜΕ
Ενδεικτικές της πριγκιπικής αντίληψης αλλά και απαραίτητα στοιχεία είναι η αδιαφάνεια και η απαίτηση για απουσία ελέγχου στις πράξεις του πρωθυπουργού και της οικογένειας. Τα ευνουχισμένα ΜΜΕ όχι απλώς δεν θέτουν τα ερωτήματα ώστε να δοθούν οι απαντήσεις –ενδεχομένως ικανοποιητικές–, αλλά συνήθως αποκρύπτουν, υποβαθμίζουν, εξωραΐζουν ή και με μια χυδαία αντίληψη επιτίθενται στην αντιπολίτευση και στους δημοσιογράφους που επιμένουν να κάνουν τη δουλειά τους.
Από την αρχή της αναρρίχησής του, όταν ακόμη ήταν απλώς στην προεδρία της ΝΔ, ο Κυρ. Μητσοτάκης φρόντισε να δέσει τις συμμαχίες του με ισχυρά μέσα ενημέρωσης που συγκρότησαν το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο. Η παρέμβαση του πρωθυπουργού έφτασε μέχρι το επίπεδο των απλών πολιτικών συντακτών. Με προσωπικές παρεμβάσεις φρόντισε να απομακρυνθούν οι παλιοί και έμπειροι συντάκτες και να τοποθετηθούν δικές του επιλογές σε όλα τα ευρείας εμβέλειας μέσα ενημέρωσης.
Όσοι δεν ανήκουν στον κύκλο των εκλεκτών υφίστανται διακρίσεις και αποκλεισμούς από την ενημέρωση. Η ανταπόδοση από την πλευρά της κυβέρνησης ήταν ο πακτωλός των εκατομμυρίων που διοχέτευσε σε αυτά τα δύο χρόνια, είτε με τις λίστες Πέτσα είτε με διευκολύνσεις των πληρωμών για τις άδειες των καναλιών.
Χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση
Η θεσμική ομπρέλα σε αυτήν τη μορφή άσκησης της εξουσίας είναι το «επιτελικό κράτος», που ήταν και το πρώτο νομοθέτημα της κυβέρνησης. Εν ολίγοις, η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων και των εξουσιών στον πρωθυπουργό και σε έναν ευάριθμο κύκλο προσώπων που τον πλαισιώνουν και τα οποία δεν διαθέτουν δημοκρατική νομιμοποίηση.
Η εξουσία ασκείται από τον ανιψιό του πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη, τον εμπνευστή του «επιτελικού κράτους» Γιώργο Γεραπετρίτη και τον Ακη Σκέρτσο, εκ των οποίων κανείς δεν είναι εκλεγμένος. Κάπως έτσι ένας υφυπουργός, ο Σκέρτσος, επιβλέπει τους περισσότερους ιεραρχικά ανωτέρους του υπουργούς. Αλλά και σύμβουλοι όπως ο Αλέξης Πατέλης αποσπούν δημοσίως τα εύσημα του πρωθυπουργού σε βάρος του υπουργού Οικονομικών.
Έχει ενδιαφέρον ότι ο Γ. Γεραπετρίτης είναι πλέον το νούμερο δύο της κυβέρνησης και σύμφωνα με πληροφορίες ήθελε να τοποθετήσει δικούς του ανθρώπους στα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Αμυνας προκειμένου να αυξήσει την επιρροή του στον σκληρό πυρήνα του κρατικού μηχανισμού. Ο δε κ. Σκέρτσος αφού είχε αυτοπροταθεί για υπουργός Υγείας, φέρεται να ζητά από τον πρωθυπουργό «να τον αποκαταστήσει».
Το αφήγημα του «επιτελικού κράτους» όμως κατέρρευσε και στο επίπεδο της διαχείρισης. Η πρώτη μεγάλη κακοκαιρία άφησε τη μισή Αττική δίχως ρεύμα. Η χαριστική βολή δόθηκε από την πρώτη μεγάλη πυρκαγιά, που ξεκίνησε από την Κορινθία και έκαψε περίπου 70.000 στρέμματα.
Εμμονή σε παρωχημένο νεοφιλελευθερισμό
Στο πεδίο του κυβερνητικού προγράμματος ο πρωθυπουργός έμεινε κολλημένος στον παρωχημένο νεοφιλελευθερισμό θατσερικού τύπου, παρότι ο ίδιος δηλώνει «δεν ήμουν ποτέ νεοφιλελεύθερος».
Στο πλαίσιο αυτό έκανε τη μεγαλύτερη απορρύθμιση, καταργώντας το οκτάωρο εργασίας και όλο το πλαίσιο των εργασιακών δικαιωμάτων και των συνδικαλιστικών ελευθεριών. Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή είναι η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης, μια μπίζνα που θα ξεπεράσει σε βάθος χρόνου τα 50 δισ. ευρώ.
Παράλληλα προωθεί την ιδιωτικοποίηση όλων των τομέων που έχουν απομείνει ως κρατική περιουσία, ακόμη και των υδάτων. Καθώς μάλιστα δεν ορρωδεί προ ουδενός, επιμένει στο κλείσιμο νοσοκομείων ακόμη και εν μέσω πανδημίας. Παράλληλα, ο Κυρ. Μητσοτάκης εγκαινιάζει ιδιωτικές επενδύσεις όπως της Fraport και της Volkswagen στην Αστυπάλαια. Και γενικά διαχειρίζεται την κρατική περιουσία και τις υποθέσεις του κράτους σαν CEO ιδιωτικής επιχείρησης.
Προσωπική διπλωματία
Με παρόμοιο τρόπο ασκεί και την εξωτερική πολιτική, αναπτύσσοντας προσωπικές σχέσεις με τον Ταγίπ Ερντογάν και προσδοκώντας με την ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων να υποκαταστήσει την παραδοσιακή διπλωματία μεταξύ των κρατών.
Στο πλαίσιο αυτό δεσμεύει τη χώρα σε έναν οιονεί διάλογο με την Τουρκία –με μόνο κέρδος ένα προσωρινό μορατόριουμ– που θα συμπεριλάβει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τις βασικές διεκδικήσεις της Αγκυρας. Καθώς όμως η πριγκιπική του αντίληψη δεν επιτρέπει νούμερο δύο στη κυβέρνηση, δημιουργεί ρήγμα στην εξωτερική πολιτική υποβαθμίζοντας τον υπουργό του των Εξωτερικών Νίκο Δένδια.
Σοβαρό πρόβλημα είναι και οι σχέσεις με τη Βόρεια Μακεδονία, θέμα στο οποίο ο Μητσοτάκης έκανε στροφή 180 μοιρών: από την πολιτική «ανταλλάξατε τη Μακεδονία με τις συντάξεις» πήγε στο άλλο άκρο «τηρούμε και τιμούμε τη συμφωνία των Πρεσπών». Το πρόβλημα όμως είναι τα τρία πρωτόκολλα συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία που θα είναι η έμπρακτη τήρηση της συμφωνίας.
Μόνο που αν τα φέρει στη Βουλή ο Αντώνης Σαμαράς θα καταψηφίσει, όπως και άγνωστος αριθμός βουλευτών της πατριωτικής ΝΔ. Ο Κώστας Καραμανλής όχι μόνο δεν θα ψηφίσει, αλλά σύμφωνα με συνομιλητές του φέρεται αποφασισμένος να παραιτηθεί από βουλευτής. Κάπως έτσι το ζήτημα δεν είναι μόνο αν θα περάσει τα πρωτόκολλα. Η ψηφοφορία θα προκαλέσει βαθύ εσωκομματικό ρήγμα.
Ο Μιχάλης δείχνει τα δόντια του
Η μεγαλύτερη αποτυχία του Κυρ. Μητσοτάκη (εκτός από τη διαχείριση της πανδημίας) είναι στο πεδίο της ασφάλειας των πολιτών, καθώς όπως έδειξε η δημοσκόπηση της ALCO οι πολίτες ένιωθαν πιο ασφαλείς επί ΣΥΡΙΖΑ.
Ο σημερινός πρωθυπουργός με τη νεοφιλελεύθερη αντίληψή του κατήργησε το πανεπιστημιακό άσυλο και ενίσχυσε και προσανατόλισε την αστυνομία όχι στην αντιμετώπιση του κοινού εγκλήματος αλλά στην καταστολή των κοινωνικών αντιδράσεων, την εκκένωση καταλήψεων, τη βία εναντίον πολιτών (από τους κινηματογράφους μέχρι τον Ινδαρέ). Το αποτέλεσμα ήταν να ξεφύγει το οργανωμένο έγκλημα, που δίνει ρεσιτάλ ξεκαθαρίσματος λογαριασμών στους δρόμους της Αθήνας.
Η δημόσια τάξη είναι ένα ακόμη πεδίο σκληρών ενδοκυβερνητικών συγκρούσεων. Το περιβάλλον του Μεγάρου Μαξίμου θέλησε να χρεώσει την αποτυχία στον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη – Γεραπετρίτης και Δημητριάδης έχουν εισηγηθεί την αντικατάστασή του.
Στο πλαίσιο των ενδοκυβερνητικών ανταγωνισμών εγγράφεται και το θέμα που προέκυψε την εβδομάδα που πέρασε με τον Νίκο Χαρδαλιά που άφησε να περάσουν εκτός ελέγχου οι παίκτες της Φενερμπαχτσέ. Πολιτικός παράγοντας του κυβερνώντος κόμματος έθετε ως εξής το ζήτημα: «Προφανώς υπήρξαν υποκλοπές των τηλεφώνων των υπηρεσιακών παραγόντων, που δείχνει ότι υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν αναπτύξει δικό τους κύκλωμα και συνεννοούνται με πακιστανικά κινητά.
Ποιος όμως έχει τη δυνατότητα να κάνει παρόμοιες υποκλοπές; Ο κ. Χαρδαλιάς μοιάζει να είναι παράπλευρη απώλεια. Φαίνεται ότι ο Χρυσοχοΐδης έστειλε το μήνυμα ότι δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια». Το Μαξίμου απάντησε με την προσφιλή του τακτική: προσπαθεί να φιμώσει την «Εφημερίδα των Συντακτών» που το αποκάλυψε.
Η αποτυχία των εμβολιασμών φέρνει στο τραπέζι πρόωρες εκλογές
Το πιο χαρακτηριστικό της αποτυχίας της «επιτελικής» διακυβέρνησης είναι ότι με τη συμπλήρωση των δύο χρόνων οι πρόωρες εκλογές είναι στο τραπέζι του Μεγάρου Μαξίμου.
Κι αυτό παρότι η πλήρης αποτυχία του προγράμματος εμβολιασμού των πολιτών και ο κίνδυνος ενός τέταρτου κύματος της πανδημίας, κυρίως λόγω της μετάλλαξης Δέλτα, επηρεάζει τον πολιτικό σχεδιασμό του πρωθυπουργού.
Αν και επισήμως διαβεβαιώνει ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, εντούτοις ο Κυρ. Μητσοτάκης θα ήθελε να έχει λυμένα τα χέρια του ώστε να πάρει τις αποφάσεις του που περιλαμβάνουν τον ανασχηματισμό –τον οποίο μετέθεσε για λόγους εσωκομματικών ισορροπιών– αλλά και τις πρόωρες εκλογές.
Η επικουρική που… καίει
Προς αυτή την κατεύθυνση δείχνει η σημειολογία μιας σειράς κινήσεων τόσο στο κυβερνητικό όσο και στο κομματικό πεδίο. Η πιο χαρακτηριστική από αυτή την άποψη είναι η αναβολή της «μεταρρύθμισης» στο ασφαλιστικό με την ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης που είναι το πιο μεγάλο «πρότζεκτ» της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης, αφού μακροπρόθεσμα θα κοστίσει περισσότερο από 50 δισ. ευρώ με μεταφορά πόρων στους ιδιώτες.
Φυσικά η ιδιωτικοποίηση της επικουρικής ασφάλισης θα έχει πολιτικό κόστος και προτιμά να έχει επαρκή χρόνο για να το απορροφήσει. Μέχρι να πάρει τις αποφάσεις του ο πρωθυπουργός το μεταθέτει.
Στο ίδιο πλαίσιο έχει αναβάλει και τα πρωτόκολλα συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία, όπως και τον ελληνοτουρκικό διάλογο με προοπτική τη Χάγη, αφού θα προκαλέσουν ρωγμές στο κόμμα. Στο πεδίο της ψηφοθηρίας εντάσσεται η προσπάθεια εκμαυλισμού των νέων με το 150άρι, για να βελτιωθούν τα ποσοστά αποδοχής της ΝΔ από τη νέα γενιά. Γενικότερα οι επιτελείς του Μαξίμου έχουν καταλήξει ότι η τελευταία προθεσμία για να πάνε σε εκλογές με θετικές προϋποθέσεις είναι τον Σεπτέμβριο.
Υπό την προϋπόθεση ότι οι επιδημιολογικές συνθήκες θα το επιτρέψουν και οι δημοσκοπήσεις θα δείχνουν ακόμη προβάδισμα. Στο πλαίσιο αυτό επιτέθηκε στην αξιωματική αντιπολίτευση με την ψευδή προπαγανδιστική κατηγορία του υγειονομικού σαμποτάζ. Στο ίδιο πλαίσιο μετά τις έντονες αντιδράσεις των καταστηματαρχών προαναγγέλλει ότι θα επανεξεταστεί το πλαίσιο για τον διαχωρισμό των κέντρων εστίασης και διασκέδασης σε αμιγή και μεικτά για εμβολιασμένους και μη.
Μπούλινγκ αντί πειθούς
Το Μέγαρο Μαξίμου χρεώνεται την πλήρη αποτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος στο οποίο βάσισε την αντιμετώπιση της πανδημίας. Παρά το success story που στήθηκε με απόφαση του πρωθυπουργού επάνω στον εμβολιασμό του πληθυσμού με τον βαρύγδουπο τίτλο «επιχείρηση Ελευθερία», τα στοιχεία είναι απογοητευτικά: περί το 40% μόνο του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί και με τις δύο δόσεις.
Για 5 εκατ. πολίτες που έχουν κάνει τουλάχιστον τη μία δόση έκανε λόγο σε «τιτίβισμά» του ο πρωθυπουργός. Φυσικά το ποσοστό αυτό απέχει πολύ από το 70% που υποσχόταν ο Μητσοτάκης για τις αρχές Ιουλίου και το οποίο θα εξασφάλιζε το τείχος ανοσίας και ένα «ελεύθερο καλοκαίρι».
Αντί για την απαραίτητη πειθώ προκειμένου να καμφθούν οι δικαιολογημένες επιφυλάξεις ενός τμήματος των πολιτών, η κυβέρνηση κατέφυγε στο μπούλινγκ κατά των ανεμβολίαστων, με πιέσεις, προειδοποιήσεις, εκβιασμούς και συγκαλυμμένες απειλές. Απαξίωσε και στιγμάτισε έτσι ένα ποσοστό του πληθυσμού που, με δική της ευθύνη, δεν είναι σωστά ενημερωμένο.