Το σινεμά Ριβιέρα γίνεται δεύτερο σπίτι μας αυτές τις μέρες βδομάδας καθώς φιλοξενεί δύο ταινίες («Κάποτε στην Αμερική», «Ennio, the Maestro») που αποκαλύπτουν το μεγαλείο του κορυφαίου Ιταλού συνθέτη.
Το πόσο ξεχωριστός ήταν ο Ένιο Μορικόνε δεν φαίνεται μόνο από το πόσο παραγωγικός ήταν (περισσότερα από τετρακόσια τα σάουντρακ που υπέγραψε για ταινίες και άλλα 100 περίπου για τηλεοπτικές σειρές) αλλά κι από το γεγονός πως δεν σταματούσε να πειραματίζεται με τη μουσική – συνέθετε επίσης και έργα κλασικής μουσικής- ακόμη και στα βαθιά γεράματα του. Η συνεργασία του με τον Κουέντιν Ταραντίνο στους «Μισητούς οχτώ» το 2016, του απέφερε το πρώτο του όσκαρ καλύτερης πρωτότυπης μουσικής σε ηλικία 88 ετών παρακαλώ! Βέβαια είχε ήδη λάβει ένα τιμητικό Όσκαρ το 2007 για το σύνολο της καριέρας του αλλά αυτό συνέβη προφανώς για να αποκατασταθεί η αδικία της μη βράβευσης του μέχρι τότε: στις πέντε προηγούμενες υποψηφιότητες του για τα «Days of heaven», «Αποστολή», «Μπάγκσι», «Αδιάφθοροι» και «Μαλένα» είχε φύγει με άδεια χέρια από την οσκαρική τελετή.
Τα πιο γνωστά μουσικά θέματα του όμως, τα οποία αγάπησε το κοινό και του χάρισαν την διεθνή φήμη, εντοπίζονται σε άλλες ταινίες. Ήταν οι πρωτοποριακές συνθέσεις που υπογράμμιζαν τον παραδοσιακό και τραχύ τρόπο ζωής των πιστολέρο στα σπαγγέτι γουέστερν του Λεόνε. Τα παιχνιδιάρικα μαστορέματα που συνόδευαν την μάγκικη ζωή των φτωχοδιάβολων πιτσιρικάδων του «Κάποτε στην Αμερική». Τα απρόσμενα λυρικά πρελούδια που διέκοπταν την βίαιη και μάτσο ιδιοσυγκρασία των μελών της «Συμμορίας των Σικελών». Ακόμη το απέραντα νοσταλγικό θέμα του «Σινεμά ο παράδεισος» ή το θρυλικό πλέον μουσικό σκορ της «Μάχης της Αλγερίας».
Οι ασταμάτητοι πειραματισμοί του γεννημένου στη Ρώμη στις 10 Νοεμβρίου 1928 Ένιο Μορικόνε δεν είχαν τελειωμό. Μάλιστα σε αρκετές από τις ταινίες που υπέγραψε τη μουσική, τα θέματα του συχνά είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο. Ειδικά τα έργα του Σέρτζιο Λεόνε ίσως να μην είχαν την διαχρονική αξία που τους αναγνωρίζεται σήμερα, αν δεν υπήρχε η έμπνευση του Μορικόνε πίσω από κάποιες εμβληματικές σκηνές. Όπως σε εκείνη την αριστουργηματική εναρκτήρια σεκάνς του «Κάποτε στη Δύση» όπου τον σασπένς πηγάζει από ανεπαίσθητους ήχους που βγάζουν κάποιες σταγόνες νερού ή τριξίματα από μεταλλικά αντικείμενα.
Ακόμη και στα λιγότερο σημαντικά φιλμ που συμμετείχε ο Ιταλός maestro, η μουσική του πάντα είχε τον τρόπο για να ξεχωρίσει. Το παράδειγμα του «Επαγγελματία» του Ζορζ Λοτνέρ με τον Μπελμοντό είναι ενδεικτικό. Ο μύθος του Μορικόνε δεν είναι φυσικά εύκολο να αποκωδικοποιηθεί μέσα σε λίγες γραμμές. Ίσως στα λόγια του ίδιου του συνθέτη που διαβάζουμε από την εξαίρετη βιογραφία του «Ennio Morricone: Αναζητώντας εκείνον τον ήχο- η μουσική μου, η ζωή μου» που ανέλαβε ο Αλεσάντρο ντε Ρόζα (εκδόσεις Μετρονόμος, μετάφραση της Άννας Νούση) να εντοπίζονται κάποια ψήγματα της αδιαμφισβήτητης μουσικής ιδιοφυίας του.
«Είναι περίεργο να παρατηρεί και να επανεξετάζει κανείς τη ζωή του μέσω μιας τέτοιας διαδρομής. Για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι θα το κάνω. Ωστόσο, πρόσφατα γνώρισα τον Αλεσάντρο και αυτό το σχέδιο αναπτύχθηκε τόσο σταδιακά κι αυθόρμητα που κι εγώ ο ίδιος ξαναήρθα σε επαφή με τα γεγονότα που αναδύθηκαν στην επιφάνεια, σχεδόν χωρίς να το αντιληφθώ, σιγά σιγά. Σήμερα μπορώ να πω ότι έχω διαμορφώσει νέα άποψη σε σχέση με κάποια γεγονότα, αυτά που συνήθως κατά τη διάρκεια της ζωής απλώς συμβαίνουν, χωρίς να υπάρχει χρόνος να αναλυθούν και να τεθούν στη σωστή τους διάσταση. Ίσως αυτή η μακρά εξερεύνηση, αυτή η μακρά σκέψη, σε αυτή τη στιγμή της ζωής μου να ήταν σημαντική, ακόμη κι απαραίτητη. Κι έπειτα, όπως ανακάλυψα, το να έρθει κανείς σε επαφή με τις αναμνήσεις δε σημαίνει μόνο μελαγχολία για κάτι που φεύγει μακριά όπως ο χρόνος, σημαίνει επίσης να κοιτάζει μπροστά, να καταλαβαίνει ότι υπάρχει ακόμη, και ποιος ξέρει πόσα ακόμα μπορεί να συμβούν»..
Το βιβλίο γράφτηκε λίγο πριν φύγει από τη ζωή ο συνθέτης το καλοκαίρι του 2020. Στο σινεμά Ριβιέρα τη Δευτέρα 28 Αυγούστου στο πλαίσιο της δράσης «Μεγάλες ταινίες, Μεγάλες Δευτέρες» θα προβληθεί στις 20.30 η ταινία του Σέρτζιο Λεόνε «Κάποτε στην Αμερική», ίσως το μοναδικό γκανγκστερικό δράμα που μπορεί να σταθεί δίπλα στη φιλμική saga του «Νονού». Η ταινία που θα την προλογίσει ο κριτικός κινηματογράφου Γιάννης Βασιλείου αφορά στο χρονικό της φιλίας δύο νεαρών αγοριών στο εβραϊκό γκέτο της Νέας Υόρκης των αρχών της δεκαετίας του ‘30, μέχρι την εξέλιξή τους σε ηγετικές μορφές του οργανωμένου εγκλήματος των ΗΠΑ για δεκαετίες αργότερα. Έρωτες, απληστία, προδοσία, απώλεια, διαλυμένες σχέσεις, δημιουργούν ένα τεράστιο «μωσαϊκό» που φτάνει μέχρι τα τέλη του ’60. Ήταν το τελευταίο έργο που πρόλαβε να γυρίσει ο Λεόνε, μετά από απουσία δεκατριών ετών από το σινεμά, με τεράστιες και ιστορικές διαμάχες με τους παραγωγούς του, καθώς ο ίδιος επιθυμούσε να διανεμηθεί σε δύο μέρη συνολικής διάρκειας που ξεπερνούσε τις έξι ώρες, στη λογική του «1900» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι. Διαβάζουμε στη βιογραφία του Μορικόνε την άποψη του για το «Κάποτε στην Αμερική»: «Τη θεωρώ την κορυφαία ταινία του Λεόνε κι αναρωτιέμαι που θα είχε φτάσει αν είχε την ευκαιρία να γυρίσει κι άλλες ταινίες. Ο Λεόνε μου διηγιόταν την ιστορία χρόνια πριν κι άρχισα να δουλεύω κάποια θέματα σε ανύποπτο χρόνο». Για το κλασικό θέμα, το θέμα της Ντεμπόρα όπως το αποκαλούσε ο συνθέτης αναφέρει την εξής ιστορία: «Ήμουν στην Αμερική και δούλευα τη μουσική για το «Endless Love» του Φράνκο Τζιφιρέλι, στο οποίο τελικά δεν δούλεψα. Κι ενώ συνήθως πετάω το υλικό που έχω φτιάξει για ταινίες στις οποίες δεν συνεργάστηκα, κράτησα το συγκεκριμένο θέμα επειδή μου άρεσε πολύ. Με το Λεόνε παίζαμε ένα παιχνίδι διαστροφής. Του έβαζα να ακούσει κομμάτια που είχαν απορρίψει άλλοι σκηνοθέτες. Ε, σίγουρα το πιο καταξιωμένο από εκείνα που είχαν επιλεγεί με αυτόν τον τρόπο είναι το θέμα της Ντεμπόρα».
Την επόμενη μέρα, στον ίδιο πάντα χώρο θα προβληθεί στις 21.00 το ντοκιμαντέρ του Τζουζέπε Τορνατόρε «Ennio: Τhe maestro». Πρόκειται για μια συνδιοργάνωση του Πολιτιστικού Σύλλογου Φίλων Μουσικής Ennio Morricone Ελλάδος με το σινεμά Ριβιέρα στα Εξάρχεια. Ο βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης του «Σινεμά ο Παράδεισος» συγκέντρωσε στην ταινία του μερικούς από τους σημαντικότερους δημιουργούς του παγκόσμιου σινεμά και της μουσικής για να υποκλιθούν στο μεγαλείο του Μορικόνε. Την ταινία θα προλογίσουν ο πρόεδρος του Συλλόγου Κων/νος Παπακώστας και ο μουσικοκριτικός Γιώργος Χαρωνίτης. Της προβολής θα προηγηθεί ένα βίντεο – χαιρετισμός, προς το Σύλλογο, από τον Τορνατόρε. Την αφίσα της προβολής της ταινίας επιμελήθηκε το Cursor Design Studio. Οι εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν υπό την αιγίδα του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθηνών και την Πανελλήνια Ένωση Διδασκόντων και Εξεταστών Ιταλικής Γλώσσας, ενώ στο χώρο του φουαγιέ θα εκτίθεται, σε συμπαραγωγή με το Kubrick – PureSocialClub, μια επιλογή αντιγράφων από τα κόμικς που φιλοτεχνήθηκαν για να κοσμήσουν την έκθεση SketchingEnnio. Πρόκειται για μονοσέλιδες ιστορίες όπου εικαστικοί δημιουργοί εικονοποίησαν τα συναισθήματα που τους προκάλεσε μια ταινία και το αντίστοιχο σάουντρακ του Maestro. Στον ίδιο χώρο θα εκτίθεται προς πώληση και το βιβλίο «Ennio Morricone / αναζητώντας εκείνον τον ήχο / η μουσική μου, η ζωή μου» των εκδόσεων Μετρονόμος.