Ο «Δράκουλας» του Ιρλανδού συγγραφέα Μπραμ Στόκερ ήταν το βιβλίο που σφράγισε την εποποιία του βρικόλακα.
Οι ιστορίες με απέθαντους κρατούν από την απαρχή της ανθρωπότητας. Η πρώτη γραπτή πηγή στην οποία αναφέρονται βαμπίρ είναι στο «Επος του Γκιλγκαμές». Η ελληνική παράδοση επίσης είναι πολύ πλούσια σε αντίστοιχες ιστορίες, μερικές από τις οποίες καταγράφηκαν από τον θεμελιωτή της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαο Πολίτη. Ιστορίες για βρικόλακες έγραψαν αρκετοί συγγραφείς, κάποιοι εκ των οποίων ήταν «υπεράνω υποψίας», όπως ο Ιωάννης Κονδυλάκης. Μερικά πολύ καλά διηγήματα του 19ου και του 20ού αιώνα που πηγάζουν από τη δική μας παράδοση περιλαμβάνονται στην εξαιρετική συλλογή «Ο άλιωτος» (εκδ. Ροές) που κυκλοφόρησε πρόσφατα σε επιμέλεια του Γιώργου Θάνου.
Αμέτρητες ιστορίες
Παρότι οι ιστορίες είναι αμέτρητες και προέρχονται από όλους τους πολιτισμούς, η εποποιία του βρικόλακα σφραγίστηκε με τον «Δράκουλα» του Μπραμ Στόκερ. Στο επιστολικό μυθιστόρημα του 1897 αξιοποιούνται στοιχεία από τον θρύλο του ηγεμόνα της Βλαχίας Βλαντ Τέπες (τον 15ο αιώνα, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας χρησιμοποιούσε ως μέσο εκτέλεσης τον ανασκολοπισμό, εξού και έμεινε στην ιστορία ως Βλαντ ο Ανασκολοπιστής ή Παλουκωτής), αλλά και βαμπιρικές δοξασίες του Μεσαίωνα και της σλαβικής παράδοσης. Ο Στόκερ, ο οποίος για δεκαετίες μελέτησε αυτές τις παραδόσεις, χρησιμοποίησε το μοντέλο του γοτθικού μυθιστορήματος στο οποίο κυριαρχούν υποβλητικοί πύργοι και «ζωντανές» επαύλεις που κατοικούνται από σκοτεινούς ήρωες, αραχνοειδείς ενσαρκώσεις του Κακού, που παρασέρνουν τους ανυποψίαστους θνητούς στα όρια της τρέλας. Στον «Δράκουλα» τα πάντα ξεκινούν με το ταξίδι του Βρετανού δικηγόρου Τζόναθαν Χάρκερ στα Καρπάθια Ορη και συγκεκριμένα στον πύργο του Κόμη Δράκουλα προκειμένου να τον βοηθήσει να αγοράσει ένα σπίτι στο Λονδίνο. Σύντομα θα αντιληφθεί ότι ο οικοδεσπότης είναι βρικόλακας, ο οποίος θα ταξιδέψει στη βρετανική πρωτεύουσα για να ικανοποιήσει την ακόρεστη δίψα του για αίμα. Το πολυεπίπεδο έργο που είναι γραμμένο στην εκπνοή της βικτωριανής περιόδου διαβάζεται μεταξύ άλλων και ως σχόλιο πάνω στην κατάρρευση της αριστοκρατίας την ίδια στιγμή που η κοινωνία μετρούσε τις πληγές της βιομηχανικής επανάστασης.
Η πρώτη ταινία
Στον «Δράκουλα» βασίστηκε το «Nosferatu» (1922) του Φρίντριχ Μουρνάου, εξαιρετικό δείγμα του γερμανικού εξπρεσιονισμού και μια από τις σημαντικότερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου. Γυρίστηκε τα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης (1919-1933), μια περίοδο οικονομικής ανέχειας που σημαδεύτηκε από πολιτικές αναταραχές αλλά και έντονες πνευματικές αναζητήσεις. Παρότι η ταινία ακολουθεί την πλοκή του βιβλίου του Στόκερ, ο τίτλος άλλαξε ώστε να μη χρειαστεί να πάρει το στούντιο επισήμως τα πνευματικά δικαιώματα. Η σύζυγος του συγγραφέα, Φλόρενς Στόκερ, κινήθηκε νομικά. Η ταινία αποσύρθηκε με δικαστική απόφαση και καταστράφηκαν οι κόπιες της. Κάποιες διασώθηκαν κι έτσι μπορούμε σήμερα και έχουμε πρόσβαση στην ταινία που αποτύπωσε πιο πειστικά από οποιαδήποτε άλλη το βιβλίο του Στόκερ.
Διαβάστε ακόμη: O Γουίλεμ Νταφόε στο Documento: «Λατρεύω τους κάπως σαλεμένους τύπους»
Αλήθεια, τι αναζητούσε ο Στόκερ μέσα από τους βαμπιρικούς μύθους που μελετούσε δεκαετίες ολόκληρες; Πριν από δύο χρόνια και με αφορμή τη συμπλήρωση των 125 χρόνων από την κυκλοφορία του βιβλίου, ο Ντέικρ Στόκερ, συγγενής του Μπραμ Στόκερ (δισέγγονος του αδερφού του) και μελετητής του έργου του, είχε δώσει αποκλειστική συνέντευξη στη γράφουσα για το Documento. Οταν ρωτήθηκε σχετικά, απάντησε: «Αναζητούσε μια αντιπροσωπευτική εικόνα του Κακού».
