Σε βάρος του ελληνικού δημοσίου η ελληνική εκδοχή τoυ family office, με φορολογία μόλις 1,7%.
Ηταν 19 Φεβρουαρίου, πριν από περίπου 30 μέρες δηλαδή, όταν τέθηκε σε ισχύ στην Ελλάδα ο θεσμός του family office. Είχε προηγηθεί η με τροπολογία θεσμοθέτηση στις 17 Φεβρουαρίου. Υπό τον βαρύγδουπο τίτλο «Κίνητρα για εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας» η κυβέρνηση Μητσοτάκη εισήγαγε και στην Ελλάδα τον θεσμό του family office. Στη νεοφιλέλευθερη σκοπιά του αυτός ο θεσμός δίνει διάφορα κίνητρα ώστε οι υπερπλούσιοι του κόσμου τούτου να επενδύσουν τα φυλαγμένα ρευστά διαθέσιμά τους με ελάχιστη φορολόγηση. Αμέσως κινητοποιήθηκαν οι κεραίες μας ψάχνοντας γιατί. Η επίσημη εκδοχή είναι ότι θέλουμε να προσελκύσουμε επενδύσεις. Το έλεγαν στελέχη της κυβέρνησης Μητσοτάκη που κατάφερε να αποτύχει στις ιδιωτικοποιήσεις και ξένες επενδύσεις σε ποσοστό 97,7% σε σχέση με όσα η ίδια είχε προϋπολογίσει.
Το ερώτημα ετέθη σε θεσμικούς και μη επαΐοντες και η απάντηση ήταν η ίδια: «Αν είσαι πραγματικά σοβαρός και θες να κάνεις family office, ποτέ δεν θα πας σε χώρα όπως η Ελλάδα. Θα πας σε χώρα με σοβαρό θεσμικό σύστημα». Πράγματι αυτή είναι η αιτία της έλλειψης επενδύσεων στην ελληνική οικονομία. Το τρίπτυχο δηλαδή πολυνομία – ασφυκτικές καθυστερήσεις – εύθραυστο σύστημα φορολόγησης. Ποιος λοιπόν σοβαρός θα ερχόταν να επενδύσει; Ποιος ήταν αυτός ο υπερπλούσιος που θα έριχνε τα χρήματά του βορά στην αδηφάγα ελληνική γραφειοκρατία; Ουδείς κοίταξε πίσω από την κουρτίνα. Ουδείς είδε τη θεσμοθέτηση του family office στη σωστή της βάση. Ουδείς κατάλαβε ότι ήταν μια φωτογραφική διάταξη…
Δωράκια σε φίλους σε βάρος των πολλών
Αυτό που πραγματικά ίσχυε ήταν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλησε να κάνει ένα δωράκι σε μια στενή του φίλη, τη Μαριάννα Λάτση. Σε μια κοντινή του οικογένεια, που αν δούμε τι έχει πληρώσει ο ελληνικός λαός για τη Eurobank των Λάτσηδων αλλά και πώς εξυγιάνθηκε η Πετρόλα μέσω των ΕΛΠΕ (η Μ. Λάτση μαζί με τα αδέρφια της, τον Σπύρο Λάτση και τη Μαργαρίτα Λάτση, κατέχουν το 46% των ΕΛΠΕ, τα οποία διά της απορρόφησης έσβησαν τα χρέη της Πετρόλα), θα ζαλιστούμε. Αν δούμε πόσο φτηνά αγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο η έκταση πίσω από το Ολυμπιακό Στάδιο (με εισήγηση ορκωτών εκτιμητών) και πότε έλαβε το εν λειτουργία αυθαίρετο The Mall Athens την κτιριακή άδεια, θα εξοργιστούμε.
Ακόμη και το θεσμικό πλαίσιο που τέθηκε δημιουργεί ασφυκτικές προϋποθέσεις στους υπερπλούσιους να έρθουν να επενδύσουν στην Ελλάδα καθιστώντας αποτρεπτική την επιλογή.
Είχαν εσωτερική πληροφόρηση;
Λίγες ημέρες αφότου τέθηκε σε ισχύ το συγκεκριμένο καθεστώς σκάει η βόμβα. Σαν έτοιμο από καιρό, το family office της Μ. Λάτση εισέρχεται με ένα ποσό 88 εκατ. ευρώ στον κατασκευαστικό κλάδο. «H επενδυτική εταιρεία Latsco Hellenic Holdings S.àr.l., συμφερόντων Μαριάννας Ι. Λάτση, απέκτησε σήμερα, 12 Μαρτίου 2021, συνολικά 7.858.571 μετοχές της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρείας ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΑΕ, που αντιστοιχούν στο 7,6% του μετοχικού της κεφαλαίου» ανέφερε η ανακοίνωση. Μέσα σε είκοσι μέρες δηλαδή αφότου τέθηκε σε ισχύ ο συγκεκριμένος θεσμός πρόλαβε το fund να ιδρυθεί, να μεταφέρει κεφάλαια και να επενδύσει. Βέβαια, ακόμη δεν έχουν εκδοθεί οι σχετικές διευκρινιστικές εγκύκλιοι για την εφαρμογή του νόμου προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι όροι λειτουργίας και φορολόγησης των family offices.
Τελικά χάνει το ελληνικό δημόσιο
Την ίδια ώρα ένας λογιστής για να προσθέσει ΚΑΔ σε μια εταιρεία ή να πάρει ασφαλιστική ενημερότητα –απλές διαδικασίες δηλαδή– μπορεί να χρειαστεί για να κλείσει ραντεβού στην εφορία ακόμη και δύο μήνες. Για τον πολίτη που θέλει να διεκπεραιώσει μόνος τέτοιες διαδικασίες ας μη μιλήσουμε καλύτερα. Ωστόσο για το καλό του τόπου η κ. Λάτση (και τα τέκνα της) τόλμησε. Οπως είπαν: «Η επένδυση σε έναν από τους δυναμικότερα αναπτυσσόμενους ελληνικούς επιχειρηματικούς ομίλους, όπως είναι ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, υποδηλώνει έμπρακτα την εμπιστοσύνη των ελληνικών επενδυτικών κεφαλαίων προς την Ελλάδα, την ελληνική επιχειρηματικότητα και τους Ελληνες εργαζόμενους».
Με αυτά και με αυτά η κ. Λάτση, που το καλοκαίρι επέλεξε να αποκολληθεί από την υπόλοιπη οικογένεια, τα αδέρφια της δηλαδή Σπύρο και Μαργαρίτα, και να ρευστοποιήσει τις μετοχές της στη Lamda Development που έχει αναλάβει το έργο του Ελληνικού, ξαναμπαίνει από άλλο παράθυρο –προφανώς φτηνότερο για την ίδια και ακριβότερο για το ελληνικό δημόσιο– στο Ελληνικό.
Πρόκειται για ένα παζλ συμφερόντων που ακουμπούν στον κατασκευαστικό κλάδο. Στο επίκεντρο βρίσκεται ένα άλλο family office, αυτό της ολλανδικής οικογένειας Βέσελς, το Reggerborgh. Είναι το επενδυτικό όχημα της οικογένειας που ελέγχει την κατασκευαστική εταιρεία VolkerWessels. Πλέον όμως ασκεί διοίκηση στην εταιρεία Ελλάκτωρ και ως εκ τούτου δεν μπορεί να κατέχει μετοχές και σε ανταγωνιστή. Θα υπήρχε πρόβλημα στη διεκδίκηση δημόσιων έργων. Ομως η Μ. Λάτση ως καλή νεράιδα έδωσε λύση στο πώς θα μπορούσε να επενδύσει τα πολλά χρήματά της (μόνο από την πώληση του μεριδίου στη Lamda αποκόμισε πέρυσι το καλοκαίρι 84,2 εκατ. ευρώ). Ωστόσο χρειάστηκε την κυβερνητική παρέμβαση.
Με μια φωτογραφική διάταξη ο Κυρ. Μητσοτάκης της χάρισε τους φόρους μέσα από την ψήφιση του family office. Καθαρές και παστρικές δουλειές. Πλέον θα μπορεί, για το καλό της ελληνικής οικονομίας πάντα, να πληρώνει ελάχιστα για φορολόγηση. Ετσι όλοι είναι ευχαριστημένοι. Ο Κυρ. Μητσοτάκης που έκανε δώρο στη φίλη του. Η Μ. Λάτση που αφενός τα χρήματά της δεν θα σκορπιούνται στη φορολόγηση και αφετέρου θα βλέπει τα χρηματοδοτούμενα με πέτσινες ροές κρατικού χρήματος ΜΜΕ να μιλούν για επενδύσεις. Όμως στο τέλος της ημέρας αυτός που πληρώνει είναι ο ελληνικός λαός (οι συνταξιούχοι, οι μισθωτοί και βέβαια τα ακίνητα που μεταβιβάζονται ή μισθώνονται).
Ισχνή φορολόγηση για να έρθουν τα χρήματα της Λάτση
Το δεδομένο είναι ότι το family office ως θεσμός υπάρχει σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο και δίνει ευνοϊκά κίνητρα. Αρα ο Κυρ. Μητσοτάκης ως νεοφιλελεύθερος έπραξε κάτι που δεν είναι απαγορευμένο ή κατακριτέο, τουλάχιστον στη νεοφιλελεύθερη λογική. Αν σας πούμε όμως ότι η Μ. Λάτση γι’ αυτές τις επενδύσεις θα έχει πραγματικό φορολογικό συντελεστή 1,7% και μηδενικό ΦΠΑ για τις εγχώριες συναλλαγές των επενδύσεών της, τι θα σκεφτείτε για το πόσο εισφέρουν αυτές οι επενδύσεις στην ελληνική οικονομία; Τι πρέπει να αναλογιστούμε για τον μέσο Ελληνα επιχειρηματία που έχει γονατίσει από τη φορολόγηση, άμεση και έμμεση; Ας εξετάσουμε τα πράγματα από την πλευρά της νομοθεσίας για να καταλάβουμε τι μαγείρεψε ο Κυρ. Μητσοτάκης και σέρβιρε στη φίλη του Μ. Λάτση σε βάρος των συμφερόντων του ελληνικού δημοσίου.
Φορολογικά κίνητρα
Σύμφωνα με το άρθρο 71 Η, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 25 του ν. 4778/2021 στον νόμο 4172/2013, πρόκειται για εταιρεία ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, η οποία θα πρέπει να απασχολεί στην Ελλάδα προσωπικό τουλάχιστον πέντε ατόμων εντός δώδεκα μηνών από τη σύστασή της, καθώς και να πραγματοποιεί στην Ελλάδα δαπάνες λειτουργίας τουλάχιστον 1 εκατ. ευρώ ετησίως. Με αυτές τις ισχνές προϋποθέσεις της φωτογραφικής διάταξης υπέρ της Μ. Λάτση, το family office κερδίζει τρομακτικές φοροαπαλλαγές.
Αναλυτικότερα προβλέπεται ότι τα ακαθάριστα έσοδα των family offices θα προσδιορίζονται με την προσθήκη ποσοστού κέρδους 7% (μέθοδος κόστους πλέον περιθωρίου κέρδους) επί των πάσης φύσεως εξόδων και αποσβέσεών τους, πλην του φόρου εισοδήματος. Ο φόρος εισοδήματος υπολογίζεται με συντελεστή 24%. Οι πράξεις μεταξύ της εταιρείας της ειδικής αυτής μορφής με τα πρόσωπα που μετέχουν σε αυτή (π.χ. εταιρείες μέτοχοι ή εταίροι) θα θεωρούνται εσωτερικές πράξεις που παρέχονται εντός του αυτού νομικού προσώπου και όχι συναλλαγές υπαγόμενες σε ΦΠΑ. Δηλαδή τα ακαθάριστα έσοδα από τις παρεχόμενες υπηρεσίες των εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, τα οποία εισπράττονται υποχρεωτικά μέσω τραπεζικών εμβασμάτων, προσδιορίζονται με την προσθήκη ποσοστού κέρδους στο σύνολο των πάσης φύσεως εξόδων και αποσβέσεών τους, πλην του φόρου εισοδήματος. Το ποσοστό κέρδους ορίζεται στο 7% και ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή 24%.
Στην κοινή εταιρεία λοιπόν μπορούν να ενταχθούν όλες οι δαπάνες και τα έξοδα που πραγματοποιούν, από τους οικονόμους στο σπίτι έως και τον λογιστή της εταιρείας, καθώς, όπως ορίζει το νομοθέτημα Μητσοτάκη, με στόχο την «οργάνωση» των εξόδων όλης της οικογένειας (και βέβαια να φορτώσει τα βάρη στον ελληνικό λαό). Για να μην κουράζεστε στους υπολογισμούς, ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής δεν ξεπερνά το 1,7%, όταν ο συνταξιούχος φορολογείται με 22%!
Νομοθεσία που αποτρέπει τους υπερπλούσιους!
Ουδείς γνωρίζει πόσα ακριβώς family offices λειτουργούν στον κόσμο. Μια έκθεση της FΙΝΤΡΧ and Charles Schwab υπολογίζει ότι λειτουργούν περίπου 3.500-5.000 παγκοσμίως και το ένα τέταρτο εξ αυτών βρίσκεται στην Ευρώπη. Αλλοι τα εκτιμούν σε περίπου 15.000. Οπως και να έχει όμως, καμία χώρα δεν εμφανίζει τόσο γενναία μείωση της φορολόγησης. Οπως καμία άλλη χώρα δεν έχει βάλει στεγανά που αποτρέπουν τους υπερπλούσιους να επενδύσουν (και δεν αναφερόμαστε στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο). Αναλυτικότερα και για να καταδείξει τη φωτογραφική υπέρ της Μ. Λάτση διάταξη, το θεσμικό πλαίσιο που επέβαλε ο Κυρ. Μητσοτάκης επιτάσσει, σύμφωνα με την ελληνική τους εκδοχή, τα family offices να ανήκουν σε οικογένειες που κατοικούν στην Ελλάδα και επιπρόσθετα τα τέκνα να μην είναι παντρεμένα ή νυμφευμένα. Στον υπόλοιπο νεοφιλελεύθερο κόσμο τα family offices εξυπηρετούν οικογένειες των οποίων τα μέλη κατοικούν σε διαφορετικές επικράτειες. Ολοι γνωρίζουν ότι η κ. Λάτση έχει τρία τέκνα, εκ των οποίων ένα μόνο είναι παντρεμένο. Ολα αυτά αποκλείουν επιχειρηματικές οικογένειες που τα μέλη τους κατοικούν σε διάφορα μέρη ανά τον κόσμο, όπως και μεγάλες οικογένειες όπου ο ανιόντας είναι παππούς και έχει εγγόνια.