Η Δώρα Τσαμπάζη είναι η χήρα του Αλέξανδρου Νικολαΐδη. Εχασε τον άνθρωπό της στα 43 του χρόνια από μια σπάνια μορφή καρκίνου, αλλά στέκεται στα πόδια της από σπάνια μορφή αγάπης. Η χώρα ολόκληρη έκλινε το γόνυ για να αποχαιρετήσει τον ολυμπιονίκη του τάε κβον ντο που έφυγε νωρίς και η φλογερή κληρονομιά του ζεσταίνει και παρηγορεί τις ψυχές των δικών του ανθρώπων. Η Σερραία δημοσιογράφος ανοίγει την πικραμένη καρδιά της στο Documento και μιλάει συγκινημένη για τον δικό της Αλέξανδρο, τον δικό μας Αλέξανδρο. «Θέλω τα μετάλλιά του να καταλήξουν σε χέρια καθαρά» τονίζει. «Ο Αλέξανδρος ήταν ένας άνθρωπος γεμάτος φως».
Είναι τελικά προτιμότερο να φεύγει ένας καταδικασμένος άνθρωπος μια και κάτω, παρά να δίνει μάχη με πόνους και βασανιστήρια; Δεν αντέχεται αυτό που ζήσατε.
Το σκέφτηκα κι εγώ. Πολύ. Μήπως θα ήταν προτιμότερο να φύγει ο Αλέξανδρος ξαφνικά μες στον ύπνο του; Ή σε ένα τροχαίο ατύχημα; Η αγωνία με σκότωνε και μένα λίγο λίγο. Είχα ανάγκη το σοκ! Να σοκαριστώ, να θρηνήσω στο μέγιστο. Να πέσω στα πατώματα και να μην μπορώ να μαζέψω τα κομμάτια μου. Τώρα όμως αισθάνομαι ευλογημένη που μας δόθηκε η ευκαιρία να το διαχειριστούμε και να προετοιμαστούμε μαζί. Η αρρώστια σε προετοιμάζει για την απώλεια. Χαίρομαι που μπορέσαμε να μοιραστούμε τα τελευταία λόγια αγάπης. Ανοίξαμε τις καρδιές μας και είπαμε τα ανείπωτα. Τελικά έγιναν όλα όπως έπρεπε να γίνουν.
Ποια είναι αυτά τα ανείπωτα;
Αυτά που λέει ένα ζευγάρι όταν αντιμετωπίζει τον θάνατο κατάματα και μοιράζεται τους φόβους του. Μια τελευταία ερωτική εξομολόγηση, σκληρή όσο και η αλήθεια. Μείναμε γυμνοί απέναντι σε αυτό που ερχόταν. Κανονικά μια εξομολόγηση γεμίζει την καρδιά με χαρά και αγάπη. Η δική μας ήταν γλυκόπικρη. «Θα μείνω δυνατή και θα μεγαλώσω τα παιδιά μας για να νιώθουν υπερήφανα για τον πατέρα τους» του υποσχέθηκα. Οταν οι ελπίδες σβήνουν κρατάς την αγάπη και ευχαριστείς τον σύντροφό σου για όσα σου χάρισε.
Πώς ξεκίνησε η περιπέτειά σας;
Τον Αύγουστο του 2020 ο Αλέξανδρος άρχισε να αισθάνεται μουδιάσματα στο δεξί του πόδι. Αρχικά θεώρησε ότι προέρχονταν από τη μέση του, τη σμπαραλιασμένη από τους αγώνες. Οσο περνούσε ο καιρός το πρόβλημα γινόταν πιο έντονο, σχεδόν μόνιμο. Ο Αλέξανδρος, που ήξερε καλά το σώμα του, άρχισε να ψάχνεται. Και γύρω στα Χριστούγεννα μάθαμε ότι είχε όγκο στον αριστερό βρεγματικό λοβό του εγκεφάλου. Αυτός ο όγκος πίεζε το νεύρο όχι της κινητικότητας αλλά της αισθητικότητας. Μπήκαμε αμέσως στο χειρουργείο, στις αρχές του ’21, ελπίζοντας ότι ο όγκος θα ήταν καλοήθης.
Αλλά η βιοψία έδειξε το αντίθετο.
Ναι. Ογκος μεταστατικός. «Πιθανότατα από τον πνεύμονα» μας είπαν μετά την ιστολογική εξέταση. Διπλό το σοκ. Και καρκίνος και μετάσταση. Τέταρτο στάδιο, όπως λένε. Φοβόμασταν ότι υπήρχε και σε άλλο σημείο του σώματος. Μολαταύτα, το διαχειριστήκαμε γρήγορα και σταθήκαμε στα πόδια μας. Μας βοήθησε η στήριξη του Αλέξη Τσίπρα από την πρώτη στιγμή. «Θα είμαστε δίπλα σας» είπε στον Αλέξανδρο. Μας ανέλαβε αμέσως ο πρύτανης, ο κ. Δημόπουλος. «Μας βρήκε το κακό, αλλά θα το αντιμετωπίσουμε» λέγαμε. Η οικογένειά μας είχε μόλις γίνει τετραμελής, το μωρό ήταν έξι μηνών. Η κόρη, η Ελεάννα, προσκολλημένη στον πατέρα. Ολα ήταν περίπλοκα.
Ακολούθησαν οι πρώτες χημειοθεραπείες.
Ναι, στο Αλεξάνδρα. Νοικιάσαμε ένα διαμέρισμα στη Μιχαλακοπούλου, ακριβώς απέναντι στο νοσοκομείο, για να κοιταζόμαστε από τα παράθυρα! Λόγω Covid δεν επιτρεπόταν να τον συνοδεύω στη χημειοθεραπεία. Αλλά ήμασταν αποφασισμένοι ότι όλα θα πάνε καλά. Παράλληλα, εγώ προσπαθούσα μόνη μου να κατεβάσω γάλα με το θήλαστρο και να το συντηρώ με παγοκύστες. Το έστελνα με ΚΤΕΛ στη μάνα μου στη Θεσσαλονίκη για να πιει το μωρό, που ακόμη δεν δεχόταν γάλα σε σκόνη. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με τη νέα σκληρή πραγματικότητα. Ο καθένας μας έδινε μάχη από το δικό του μετερίζι με κοινή συνισταμένη τη ζωή. «Δώρα, πρέπει να τα καταφέρεις ό,τι και αν γίνει» έλεγα μέσα μου. Ακόμη μας φαινόταν αδιανόητο ότι ο Αλέξανδρος μπορεί και να μη τα καταφέρει.
Οι εξετάσεις έδειξαν ότι μόνο στον πνεύμονα υπήρχε όγκος;
Ναι. Και αναθαρρήσαμε κάπως. Η μάχη συνεχίστηκε με νέο δύσκολο χειρουργείο, τον Απρίλιο του 2021, σε συνθήκες τραγικές λόγω της πανδημίας. Θέλαμε να γίνει η εγχείρηση στο Ευγενίδειο, αλλά εκεί έφερναν συνεχώς ασθενείς με Covid από τις ΜΕΘ άλλων νοσοκομείων και οι γιατροί φοβήθηκαν τα ανθεκτικά μικρόβια της εντατικής. Περάσαμε μεγάλη περιπέτεια. Αφαιρέθηκαν τα δύο τρίτα του δεξιού πνεύμονα. Για το εξάμηνο που ακολούθησε ήμασταν αισιόδοξοι. Επειτα ήρθαν οι μεταστάσεις σε άλλα όργανα. Και οι πόνοι στα κόκαλα.
Τότε άρχισε η αντίστροφη μέτρηση;
Ναι, η κατηφόρα. Από τον Οκτώβριο του 2021. Ο Ιωάννης Μπουκοβίνας, ο εξαίρετος γιατρός μας, δεν δεχόταν ότι ένας αθλητής 43 ετών χωρίς καταχρήσεις, χωρίς αναβολικά, χωρίς τσιγάρο μπορεί να πάθει καρκίνο του πνεύμονα. Ζήτησε πρόσθετες εξετάσεις και διέταξε πρόσθετη βιοψία από το ήπαρ του Αλέξανδρου σε συνεργασία με ιστοπαθολόγο. Και τότε κατέληξε στη διάγνωση: «Καρκίνωμα NUT». Σπανιότατο. Οταν το πρωτοψάξαμε στο Google υπήρχε στα ελληνικά ένα και μοναδικό γενικόλογο δημοσίευμα. Η ξαδέλφη μου, που τελείωνε ιατρική, δεν βρήκε το παραμικρό στον τόμο της ογκολογίας. Οι καθηγητές της δήλωναν άγνοια. Σήμερα αν ψάξεις έχει γεμίσει το ίντερνετ με σχετικές αναφορές. Χρειάστηκε η θυσία του Αλέξανδρου, αλλά τώρα πια κανείς δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ότι δεν ήξερε. Είναι μια κάποια παρηγοριά…
Πότε χάθηκε η ελπίδα για ίαση;
Περίπου τον περασμένο Αύγουστο. Οι οστικοί πόνοι ήταν έντονοι τον τελευταίο χρόνο. Ο νευροχειρουργός Δημήτρης Πέιος τον βοήθησε πολύ για να μην υποφέρει. Η δυνατή κράση δεν εγκατέλειπε τον Αλέξανδρο. Μιλάμε για έναν άνθρωπο που δεν παραπονιόταν ποτέ ότι πονάει. Στα χρόνια του πρωταθλητισμού είχε υποστεί αμέτρητους τραυματισμούς. Ηξερε πώς να διαχειριστεί το κορμί του και έσφιγγε τα δόντια βουβά, ακόμη και όταν πάλευε να κερδίσει μήνες από τη ζωή του. Ενας οργανισμός παραμελημένος, με καταχρήσεις και κάπνισμα θα άντεχε το πολύ έξι επτά μήνες με αυτή την ασθένεια. Ακόμη και την τελευταία στιγμή περιμέναμε να εγκριθεί ένα καινούργιο φάρμακο από τον ΕΟΦ. Η ελπίδα έμεινε ζωντανή ως το τέλος.
Το πρώτο στάδιο είναι συνήθως η άρνηση ή ο θυμός: «Γιατί εγώ; Γιατί να τύχει σε μένα;».
Να σου πω και τι άλλη χαζομάρα αισθανόμουν; Ντροπή! Δεν ήθελα να το μοιραστώ με κανέναν. Κρυβόμουν, έλεγα ψέματα. Στην κοινωνία μας ο καρκίνος είναι ακόμη ταμπού. Ο Αλέξανδρος το αντιμετώπισε με ταπεινότητα και σοφία. «Γιατί να ντραπώ; Δεν έκλεψα. Δεν σκότωσα. Αρρώστησα». Το ξεπέρασα έπειτα από καιρό. Η ντροπή έγινε υπερηφάνεια για τον σταυρό που σηκώναμε με τον σύντροφό μου. Γιατί να παθαίνουν καρκίνο οι καλοί και χρήσιμοι άνθρωποι; Γιατί τα παιδιά; Είναι υπαρξιακά ερωτήματα που δεν θα απαντηθούν ποτέ. Η ζωή είναι σκληρή. Χρειαστήκαμε και οι δύο ψυχολόγο για να αντέξουμε. Μοιραστήκαμε το πρόβλημα με τους ελάχιστους ανθρώπους που ξέραμε ότι μπορούμε να ακουμπήσουμε την ψυχή μας.
Υπήρχε ιστορικό στην οικογένεια; Είχατε ζήσει κάτι παρόμοιο;
Δεν υφίσταται κληρονομικότητα στο καρκίνωμα NUT. Ο Αλέξανδρος είχε χάσει πρόσφατα μια θεία 59 ετών, που ήταν σαν δεύτερη μητέρα του. Ο καρκίνος είχε μπει στο σπίτι μας από το παράθυρο και το τραύμα δεν είχε ακόμη επουλωθεί. Ο γιατρός μας αποδίδει την ασθένεια του Αλέξανδρου σε δύο πράγματα. Το ένα ήταν η έντονη ψυχοΠολύ.
λογική τοξικότητα που ζούσε επί μία δεκαετία για κάποιο προσωπικό θέμα που δεν μπόρεσε να επιλύσει. Το δεύτερο, η πιθανή έκθεση σε βλαβερά μικροσωματίδια από ένα λέβητα Pellet που είχαμε στο σπίτι και ο ίδιος τον καθάριζε χωρίς να φοράει μάσκα. Δεν ξέρω αν έχουν επιστημονική βάση αυτές οι εκτιμήσεις, απλώς τις μεταφέρω.
Υποθέτω ότι υπήρξαν κι άλλα πράγματα που του έτρωγαν τα σωθικά.
Οταν ο Αλέξανδρος κατέβηκε υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ εισέπραξε τοξικότητα στα όρια του μίσους για τις θέσεις του στο μακεδονικό. Και όλοι ξέρουμε από ποια παράταξη γεννήθηκε και καλλιεργήθηκε αυτό το κλίμα. Την ίδια που τώρα έγινε εξουσία! Στις περιοδείες του ο Αλέξανδρος είχε να κάνει με οπαδούς της Χρυσής Αυγής αλλά και της Σάρισας, που θεωρεί τους χρυσαυγίτες «λάιτ». Οι φασίστες ήθελαν να αποκαθηλώσουν το όνομά του από το στάδιο της γενέτειράς του στη Σκύδρα. Αλλά εκείνος ήξερε ότι βρίσκεται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Επέστρεφε στο σπίτι χαρούμενος και γεμάτος. Θα ήθελα έστω εκ των υστέρων να καταδικάσει κάποιος ετεροχρονισμένα αυτές τις επιθέσεις. Τρομοκρατία δεν είναι τα τρικάκια και τα μακαρόνια.
Bοήθησε τον Αλέξανδρο η ενασχόληση με τα κοινά;
Είχε πέσει σε ένα τέλμα μετά το 2013-14 και χρειαζόταν να διοχετεύσει κάπου τη δημιουργικότητά του. Να ξαναβρεί τη φλόγα και το κίνητρο που είχε όταν αγωνιζόταν. Δεν τον ενδιέφερε το αξίωμα αλλά ο ανιδιοτελής αγώνας. Ηταν χορτασμένος από επιτυχίες και εμπειρίες. Ο Αλέξης Τσίπρας τον τοποθέτησε ξανά στην κοινωνία. Ο Αλέξανδρος πήγαινε από παλιά στις πορείες, καμουφλαρισμένος, με μάσκα στο πρόσωπο, για να μη τον αναγνωρίσουν και του αποδώσουν κομματικό πρόσημο.
Του μιλάς ακόμη τις νύχτες;
Το σπίτι μας είναι όλο Αλέξανδρος! Οι φωτογραφίες του, τα βραβεία του, τα ρούχα του. Ακόμη δεν έχω συνειδητοποιήσει ότι έφυγε. Τον αισθάνομαι κοντά μου. Μπαίνω στο δωμάτιό του, κάθομαι στην πολυθρόνα και θέλω να του μιλήσω. Η μυρωδιά του πλανιέται ακόμη στον χώρο. Είναι συγκλονιστικό, την ένιωσε και η κόρη μας, πεντέμισι ετών παιδί. «Μαμά, μυρίζει ακόμη μπαμπάς» μου είπε. Ερχονται στιγμές που θα πέσω μες στη μέρα αλλά είμαι δυνατή. Εβλεπα το τρένο να έρχεται καταπάνω μου, το άφησα να με χτυπήσει, αλλά δεν θα του επιτρέψω να με διαλύσει. Ούτε ανέχομαι να με λυπηθεί κανείς.
Δώρα, πώς πενθεί κάποιος μια τέτοια απώλεια;
Θέλω το πένθος μου να είναι δημιουργικό. Να κάνω πράγματα για εκείνον ώστε να μείνει αθάνατος. Η δημοπρασία των μεταλλίων του που θα γίνει τον Δεκέμβριο ήταν η τελευταία του επιθυμία. Και θέλω να καταλήξουν σε χέρια καθαρά, όπως ήταν τα δικά του. Τα έσοδα θα δοθούν για να βοηθηθούν παιδιά με καρκίνο ή κακοποιημένα αλλά και ασυνόδευτα προσφυγόπουλα. Ο Αλέξανδρος ήταν ένας άνθρωπος που γεννήθηκε μες στη μαυρίλα για να δώσει χαρά, να δοξάσει τη χώρα του και να απαλύνει τις ψυχές. Στα δέκα χρόνια που ζήσαμε μαζί δεν τον άκουσα να λέει κακή κουβέντα ούτε γι’ αυτούς που τον έβλαψαν. Γύρισα από την κηδεία του και ένιωθα γαλήνη και ανακούφιση. Η αγάπη που εισπράξαμε πήρε όλα τα κομμάτια, όλα τα «γιατί;» και τα κούμπωσε μεταξύ τους. Ο Αλέξανδρος Νικολαΐδης ήταν ένας άνθρωπος αγέρωχος, υπερήφανος, τίμιος, καθαρός, πολύ γενναιόδωρος. Ενας άνθρωπος που μέσα του είχε μόνο το καλό και το φως.
Κρύβεται κάποιο μήνυμα πίσω από την τραγωδία;
Να ζούμε κάθε ημέρα σαν να είναι η τελευταία μας. Δεν εννοώ να φάμε και να πιούμε, αλλά να αποφεύγουμε τους τοξικούς ανθρώπους, να πραγματοποιούμε τα όνειρά μας και να εκτιμάμε το δώρο της ζωής. Λέγαμε ότι θα κάνουμε ένα οικογενειακό ταξίδι στην Disneyland, το αφήναμε για αργότερα και να που τελικά θα πάμε οι τρεις μας. Η ζωή είναι πιο σκληρή και από σκληρή. Μια κυρία που νίκησε τον καρκίνο έχασε τα δύο παιδιά της σε τροχαίο αμέσως μετά και τα έβαλε με τον γιατρό: «Γιατί με γιάτρεψες; Για να το ζήσω αυτό;». Οι μέρες που μας φαίνονται χειρότερες μπορεί να είναι οι καλύτερες. Εχουμε μόνο το τώρα. Ας μην το καταστρέφουμε.
