Έρχονται αλλαγές στον κομματικό μηχανισμό της Χαριλάου Τρικούπη, αλλά με λογική και ευαισθησία, όπως χαρακτηριστικά λένε στελέχη από το επιτελείο του Νίκου Ανδρουλάκη. Αν και το ποσοστό της νίκης με 67,6% στην εσωκομματική μάχη τού δίνει αέρα για σαρωτικές κινήσεις στο εσωτερικό πεδίο, ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ επέλεξε τουλάχιστον κατά την αναδιάταξη δυνάμεων στη Βουλή να κάνει άσκηση ισορροπιών μεταξύ στελεχών από διαφορετικά εσωκομματικά «στρατόπεδα». Δεν είναι μόνο ότι στήριξε τις αναφορές περί ενότητας και ανανέωσης, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να υπάρξει σύγκρουση σε μια περίοδο συσπείρωσης της κομματικής βάσης με το βλέμμα στις εθνικές εκλογές και με στόχο την αλλαγή συσχετισμών στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό. Για το ΚΙΝΑΛ προέχουν η σύνδεση με την κοινωνία μέσω περιοδείας του προέδρου και ηγετικών στελεχών, η δυναμική αναδιοργάνωση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για τη δημιουργία οργανώσεων βάσης με δίκτυο μελών και φίλων σε όλα τα επίπεδα δραστηριότητας, από την αυτοδιοίκηση έως τους εργασιακούς χώρους.
Σταθεροποίηση της δυναμικής
Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι προσπάθειες να εδραιωθεί η δυναμική του ΚΙΝΑΛ ως έκφρασης της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Παράλληλα, δεν έχει τέλος το «ζύμωμα» της κοινής γνώμης με σύμμαχο τις δημοσκοπήσεις, που δείχνουν αύξηση ποσοστών άμα τη αναλήψει της ηγεσίας από τον Ανδρουλάκη, ενώ οι πολιτικοί του αντίπαλοι θέτουν ως δημοσκοπική βάση το 9,5-10% που είχε καταγραφεί το τελευταίο διάστημα και επί Φώφης Γεννηματά.
Στην πορεία θα επιχειρηθεί η εικόνα ενότητας να σηματοδοτηθεί και με τη διευρυμένη επαφή με εμβληματικά πρόσωπα και της σημιτικής πτέρυγας, όπως ο Τάσος Γιαννίτσης, ενώ η πόρτα είναι ανοιχτή σε στελέχη που έχουν φύγει για πολιτικούς λόγους και δεν έχουν συνδεθεί με «καρέκλες». Εντονα ακούγεται μεταξύ άλλων το όνομα του συνταγματολόγου Κώστα Χρυσόγονου. Σε ερώτηση του Documento για επαφές του με το ΚΙΝΑΛ ο Κ. Χρυσόγονος, αφού σημείωσε ότι όλα αυτά είναι σύνθετα ζητήματα, περιορίστηκε να πει ότι «αν με ρωτούσαν, όπως στα γκάλοπ που είδα πρόσφατα, ποιος είναι καταλληλότερος πρωθυπουργός, θα έλεγα ότι καταλληλότερος πρωθυπουργός από τους τρεις είναι ο Νίκος Ανδρουλάκης»…
Η ενίσχυση της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης με νέα πρόσωπα δημιουργεί αντικειμενικά πίεση σε στελέχη της παλαιάς φρουράς να παραδώσουν σταδιακά τη σκυτάλη. Στη Χαριλάου Τρικούπη δίνουν μεγάλη σημασία στο εργασιακό, ενώ οι ισορροπίες στη ΓΣΕΕ και στα συνδικάτα που λειτουργούν υπό τη «σκέπη» της θεωρούνται κομβικές. Μια ιδιαίτερη περίπτωση με μεγάλη βαρύτητα είναι του Γιάννη Παναγόπουλου της ΓΣΕΕ, ο οποίος στήριξε τον Γιώργο Παπανδρέου και έχει ισχύ ως εκπρόσωπος του ΚΙΝΑΛ στην τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση.
Το επιτελείο Ανδρουλάκη αφήνει συνεχώς να αιωρούνται η εκ βάθρων αλλαγή του μοντέλου συμμετοχής στην παράταξη και η πρόθεση να υπάρξει μια διαδικασία αυτοοργάνωσης των μελών και φίλων, ώστε η παράταξη να επανασυνδεθεί με την κοινωνία, να διευρύνει την επιρροή της σε ψηφοφόρους που έχουν κατευθυνθεί είτε στη ΝΔ είτε στον ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως να φέρει ως την κάλπη πολίτες που απέχουν εδώ και χρόνια από τις εκλογικές διαδικασίες. Ομως το σχέδιο Ανδρουλάκη για κομματικές αλλαγές έχει να συνυπολογίσει τις αντίρροπες δυνάμεις εντός της παράταξης, αλλά και την πεποίθηση όλων ότι οι ανακατατάξεις γίνονται με θεσμικό τρόπο. Ακόμη και οι αναφορές από στελέχη του επιτελείου Ανδρουλάκη για αναδιάρθρωση στις τοπικές οργανώσεις και ενδεχόμενη μετατόπιση του συνεδρίου –μιλούν γενικά για άνοιξη, σε ερώτηση για το συνέδριο του Μαρτίου– προκαλεί ερωτήματα, μια και τα στελέχη άλλων «τάσεων» επισημαίνουν με νόημα ότι το συνέδριο γίνεται στα τέσσερα χρόνια σύμφωνα με το καταστατικό. Ενδέχεται η όλη διασπορά πληροφοριών περί αλλαγών να προετοιμάζει το έδαφος ώστε υπό την ηγεσία του Ν. Ανδρουλάκη να υπάρξουν και αλλαγές καταστατικού χαρακτήρα.
Πάντως δίνουν και παίρνουν οι διαρροές για τους ρόλους που θα αναλάβουν οι στενοί συνεργάτες του Ν. Ανδρουλάκη που έχουν κοινή πορεία χρόνων, όπως οι Ανδρέας Σπυρόπουλος, Στέφανος Ξεκαλάκης, Βαγγέλης Τσόγκας, Βασίλης Πανάγου, αλλά και γεννηματικοί από τη νέα γενιά που τον στήριξαν, όπως ο Πάνος Βλάχος (γραμματέας Επικοινωνίας του ΚΙΝΑΛ). Τελευταία ακούγεται ότι ο Ανδρ. Σπυρόπουλος θα προταθεί για τη θέση του γραμματέα της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής ενώ άλλο καίριο κομματικό πόστο θα έχει ο Στέφ. Ξεκαλάκης.
Κομματικός δρόμος σπαρμένος με αγκάθια
Οπως όλα δείχνουν, στο διάστημα των λίγων μηνών που μένει μέχρι το συνέδριο δεν θα επιλεγεί ο δρόμος της σύγκρουσης αλλά των θεσμικών αλλαγών μέσω των συλλογικών οργάνων. Είναι ενδεικτικό ότι ο Μανώλης Χριστοδουλάκης έχει ξεκινήσει την προεκλογική καμπάνια για τις βουλευτικές εκλογές. Θα κατέβει για μια θέση στο εθνικό κοινοβούλιο διεκδικώντας την ψήφο στην ανατολική Αττική. Οπως λέει σε συνομιλητές του, δεν είναι γραμματέας του προέδρου αλλά γραμματέας του κόμματος και ξεκαθαρίζει ότι δεν παραιτείται από τη θέση του. Εφόσον το ηγετικό επιτελείο θελήσει να κάνει αλλαγές, αυτές πρέπει να γίνουν θεσμικά με εκλογή νέου γραμματέα στην κεντρική επιτροπή. Αυτή η άποψη είναι διάχυτη στα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη και σίγουρα αναπαράγεται συνεχώς από το επιτελείο του Γ. Παπανδρέου, που λένε ότι δεν θα σιωπήσουν σε περίπτωση «εκκαθαρίσεων» ή μονολιθικών επιλογών σε συλλογικά όργανα. Αλλωστε από το βράδυ των εκλογών κιόλας ακούστηκε αιχμηρή η δήλωση του γραμματέα της κεντρικής πολιτικής επιτροπής Χριστοδουλάκη που θύμισε ότι η ενότητα δεν είναι στα λόγια αλλά φαίνεται στις πράξεις. Ο Ν. Ανδρουλάκης επέλεξε να δώσει ζωτικό χώρο και αρμοδιότητες στη Βουλή σε στελέχη από την «τριάδα» που επικράτησε στη μάχη των έξι διεκδικητών της προεδρίας. Πέρα από το δίδυμο Μιχάλη Κατρίνη – Ευαγγελίας Λιακούλη στις θέσεις προέδρου και γραμματέα της κοινοβουλευτικής ομάδας, που στήριξαν την υποψηφιότητα Ανδρουλάκη, ο νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ πρότεινε και ανέλαβαν θέση κοινοβουλευτικής εκπροσώπου η Νάντια Γιαννακοπούλου, που είχε στηρίξει τον Ανδρέα Λοβέρδο, και θέση αναπληρωτή γραμματέα στην κοινοβουλευτική ομάδα ο Γιώργος Αρβανιτίδης, που στήριξε τον Γιώργο Παπανδρέου. Παράλληλα, ο Κώστας Σκανδαλίδης, σηματοδοτώντας τη συνέχεια της παράταξης, διατήρησε τη θέση του Α΄ κοινοβουλευτικού εκπροσώπου.
Η παπανδρεϊκή… βεντάλια στελεχών
Τα κομματικά στελέχη που στήριξαν τον πρώην πρωθυπουργό Γ. Παπανδρέου, παρόλο που δεν αποτελούν ενιαίο σύνολο και έχουν διαφορετικές πολιτικές καταβολές, διαμορφώνουν ένα υπολογίσιμο μπλοκ δυνάμεων που μπορεί να επηρεάζει τις εσωκομματικές ισορροπίες και να ενισχύει περισσότερο τη λεγόμενη κοινωνική ατζέντα και την αντιδεξιά οπτική στο προφίλ του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ. Απαρτίζεται από στελέχη του Κινήματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού (ΚΙΔΗΣΟ) στο οποίο επικεφαλής είναι ο Γ. Παπανδρέου, από πρώην υπουργούς όπως ο Δημήτρης Ρέππας, ο Μιχάλης Καρχιμάκης, ο Γιώργος Πεταλωτής, ο Φίλιππος Σαχινίδης, από γεννηματικούς όπως ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, η Ζέφη Δημαδάμα και η Τόνια Αντωνίου, αλλά και από στελέχη που προέρχονται από τη λεγόμενη Ανανεωτική Αριστερά, πρώην στελέχη από τον χώρο της ΔΗΜΑΡ όπως ο Θοδωρής Μαργαρίτης κ.ά. Οπως έλεγε κορυφαίο στέλεχος και στενός συνεργάτης του Γ. Παπανδρέου, η πολιτική ομάδα του 32% δεν είναι κόμμα μέσα στο κόμμα, φράξια ή μηχανισμός. Είναι μια βεντάλια στελεχών με συναντίληψη για την πολιτική σε προοδευτική κατεύθυνση με έμφαση σε ζητήματα άμβλυνσης κοινωνικών ανισοτήτων και δημοκρατικών θεσμών. Κινούνται με κριτήριο την ενότητα και την αύξηση της επιρροής του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ στο πολιτικό σκηνικό, θα δίνουν προοδευτική ταυτότητα στο κίνημα και θα οριοθετούν τον χώρο απέναντι σε συντηρητικές πολιτικές και συμφέροντα που θέλουν να τον χειραγωγήσουν.
Οπως λένε στελέχη αυτή της «τάσης» για την επόμενη μέρα της εσωκομματικής μάχης:
-Ο Γ. Παπανδρέου θα συνεχίσει να είναι παρών και να εκφράζει τις απόψεις του.
-Το ρεύμα που τον στήριξε είναι δυνατό και του παρέχει ισχυρή πολιτική νομιμοποίηση – παρά την καθυστερημένη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας και την επίθεση που δέχτηκε συντονισμένα, κατάφερε να καταλάβει τη δεύτερη θέση και να λάβει ποσοστό 32,4%.
Πολιτικές συνεργασίες και φοβικές επαφές με ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ
Το νέο ηγετικό επιτελείο στη Χαριλάου Τρικούπη δεν εστιάζει σε ζητήματα συνεργασιών, αποφεύγει να αναφερθεί σε πολιτικές συγγένειες και προβάλλει ότι η κάλπη θα δείξει προς τα πού θα κινηθεί το κόμμα. Αν και οι σιβυλλικές αναφορές περισσεύουν στο επιτελείο Ανδρουλάκη, αυτό που επικρατεί στη ρητορική του νέου προέδρου είναι ότι κυνηγά διψήφια ποσοστά και επάνοδο του ΚΙΝΑΛ σε θέση πρωταγωνιστή στην πολιτική σκηνή, ώστε αντί οι άλλοι να ρωτάνε με ποιον θα συνεργαστεί το ΚΙΝΑΛ και το πρόγραμμά του, να αποτελεί τη σοσιαλδημοκρατική πρόταση ώστε να συνεργαστούν ο άλλοι με το ΚΙΝΑΛ.
Ο Ν. Ανδρουλάκης δεν ήθελε καν να εργαλειοποιηθούν για σενάρια πολιτικών συγκλίσεων κορυφής οι όποιες επικοινωνίες με τον πρωθυπουργό και πρόεδρο της ΝΔ Κυριάκο Μητσοτάκη ή με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία Αλέξη Τσίπρα και βέβαια επεδίωξε να εκπέμψει ένα θεσμικό σαβουάρ βιβρ, με την πρώτη κατά σειρά δια ζώσης συνάντηση να είναι αυτή με την πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Οι συναντήσεις του νέου αρχηγού του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ με τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων αναμένεται να γίνουν τις επόμενες μέρες. Μάλιστα και στις Βρυξέλλες, κατά την είσοδό τους στον χώρο όπου πραγματοποιούνταν οι εργασίες του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος – PES (Party of European Socialists), οι ξεχωριστές δηλώσεις του νέου προέδρου του ΚΙΝΑΛ Ν. Ανδρουλάκη ήταν σε τελείως διαφορετικό μήκος κύματος με αυτές του Αλ. Τσίπρα, ο οποίος μετέχει ως παρατηρητής στις συνόδους του PES. Και οι δύο επέλεξαν να αναφερθούν σε αυτό που εξυπηρετεί την πολιτική τους με το βλέμμα στις εθνικές εκλογές. Ο Αλ. Τσίπρας έδωσε, μεταξύ άλλων, έμφαση στη μελέτη Τσιόδρα – Λύτρα για την αυξημένη θνητότητα εκτός μονάδων εντατικής θεραπείας και το ΚΙΝΑΛ, με επίκεντρο τη μελέτη των επιστημόνων, εξαπέλυσε επίθεση κατά της κυβέρνησης της ΝΔ γιατί άφησε αθωράκιστο το εθνικό σύστημα υγείας. Μην ξεχνάμε ότι ο Τσίπρας από μέρες έχει ζητήσει να δημιουργηθεί μέτωπο πολιτικών δυνάμεων με επίκεντρο την αντιμετώπιση της πανδημίας. Πάντως έχει ενδιαφέρον ότι ο Ν. Ανδρουλάκης χτίζει ηγετικό προφίλ και επέλεξε μια δήλωση που ενισχύει την εικόνα… πρωθυπουργισιμότητας, με αναφορά στα εθνικά και στην ανάσχεση της επιθετικότητας της Τουρκίας με κυρώσεις της ΕΕ.
Δήλωση Καρχιμάκη για την επόμενη μέρα
Ο Μιχάλης Καρχιμάκης, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου του ΚΙΝΑΛ, μίλησε στο Documento και τόνισε ότι «στελέχη, μέλη και φίλοι του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ που στήριξαν την υποψηφιότητα του Γιώργου Παπανδρέου και αποτελούν το 1/3 του κόμματος θα συμβάλουν με όλες τις δυνάμεις τους στην ενδυνάμωση της παράταξης και την αύξηση της επιρροής της στην ελληνική κοινωνία». Παράλληλα, ο πρώην γραμματέας ΠΑΣΟΚ και πρώην υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης εκφράζει την ανάγκη να τονωθεί η κοινωνική διάσταση στις πολιτικές επιλογές και στην ταυτότητα της παράταξης. Οπως τονίζει ο Μιχ. Καρχιμάκης, «σε μια περίοδο που με πρόσχημα την πανδημία διαμορφώνεται μια “κλειστή” δημοκρατία των λίγων σε βάρος των πολλών, όπου οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, είναι απαραίτητο το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ να συγκρουστεί με πολιτικές που αναπαράγουν τις ανισότητες». Και καταλήγει: «Ετσι, τα στελέχη που στήριξαν τον Γιώργο Παπανδρέου κινούνται σε μια κατεύθυνση ενίσχυσης του χώρου του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ μέσα από την υπεράσπιση ανθρώπων που δοκιμάζονται και απέναντι σε συμφέροντα και πολιτικές που ήδη ενεργοποιούν τα αίτια που μας οδήγησαν στην κρίση, όπως είναι η διασπάθιση του δημόσιου πλούτου, το πελατειακό σύστημα, η αδιαφάνεια στις συναλλαγές αλλά και στις αποφάσεις που χτυπούν πάντα τους πιο αδύναμους κοινωνικά και οικονομικά και τροχιοδρομούν τη χώρα σε μια νέα κρίση, όπως η κυβέρνηση Καραμανλή το 2004-09».