Δειλή μοιραία κι άβουλη αντάμα προσμένει κάποιο θάμα, οι στίχοι του Βάρναλη περιγράφουν την στάση της ελληνικής κυβέρνησης που παρακολουθεί την προετοιμασία πολέμου από τον Ερντογάν δίχως συνολική στρατηγική αντιμετώπισης.
Η ακραία ρητορική και οι υβριστικές δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν το τελευταίο διάστημα, τόσο απέναντι στην χώρα όσο και απέναντι στον πρωθυπουργό της, δεν σηματοδοτούν απλώς ότι αντιμετωπίζει την Ελλάδα σαν εχθρικό κράτος, αλλά επιχειρεί να την δαιμονοποιήσει στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης.
Είναι κλασσική τακτική στην προετοιμασία πολέμου, η πλήρης απαξίωση του αντιπάλου στη μάχη της προπαγάνδας που προηγείται της ένοπλης σύγκρουσης. Ο Ερντογάν εμφανίζει την Ελλάδα περίπου σαν πειρατικό κράτος προετοιμάζοντας το θερμό επεισόδιο που έχει προαναγγείλει με διάφορους τρόπους. Η δε ελληνική κυβέρνηση απλώς παρακολουθεί δίχως συνολική στρατηγική αποστροπής.
Η στρατηγική στόχευση του Ταγίπ Ερντογάν δεν περιορίζεται απλώς στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ελλάδα ή της υφαλοκρηπίδας με τον πλέον συμφέροντα γι αυτόν τρόπο. Στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής του για την Τουρκία, την οποία ήδη εμφανίζει ως παγκόσμια και περιφερειακή δύναμη, επιχειρεί την δορυφοροποίηση της Ελλάδας. Περιλαμβάνει αυτό μία σειρά στόχους από τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, την περιορισμένη επήρεια των νησιών, μικρών και μεγάλων, αλλά και την κατ αυτόν τουρκική μειονότητα στην Θράκη, τις βραχονησίδες και τα 18 νησιά στο Αιγαίο που θεωρεί τουρκικά, την αποστρατικοποίηση των Δωδεκανήσων και μία σειρά ακόμη διεκδικήσεις. Είναι μία αρνητική εξέλιξη που είχε περιγράψει ήδη από το 1990 ο Παναγιώτης Κονδύλης, ως αποτέλεσμα της συνεχώς διευρυνόμενης διαφοράς δυναμικού μεταξύ Ελλάδας Τουρκίας -ως οντολογικό στοιχείο της ισχύος- που που όμως πήρε άκρως επιθετικό χαρακτήρα στο πλαίσιο της νεο-Οθωμανικής Τουρκίας του Ερντογάν.
Αλλοπρόσαλλη πολιτική
Η αποκωδικοποίηση όμως των προθέσεων του Ερντογάν, έχει σημασία μόνο όταν γίνεται από την κυβέρνηση, στο πλαίσιο χάραξης μίας επίσης συνολικής στρατηγικής για την αντιμετώπισή της. Η ελληνική κυβέρνηση, και το πολιτικό σύστημα γενικότερα, είναι σαφές ότι έχει μείνει σε προηγούμενες φάσεις της τουρκικής πολιτικής και δεν διαθέτει αντίστοιχη στρατηγική αντιμετώπισης. Στον έναν χρόνο που είναι στην εξουσία η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ενεργεί αμυντικά, περιορίζεται να αντιμετωπίζει άλλοτε με περισσότερη (όπως πχ στον Έβρο τον Φεβρουάριο) και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία τις επιθετικές πρωτοβουλίες της Άγκυρας. Ενδεικτικό της αμηχανίας της κυβέρνησης είναι ότι σύναψε άρον-άρον μία Συμφωνία με την Αίγυπτο κατά την οποία ο υπουργός Εξωτερικών για να δικαιολογήσει ότι εκχωρούσε 17% της ελληνικής ΑΟΖ έλεγε στην Βουλή ότι δεν κατανοεί την έννοια της “επήρειας των νησιών”. Άραγε πώς θα υποστηρίξει ο Νίκος Δένδιας την ΑΟΖ του Καστελόριζου;
Έχει ενδιαφέρον ότι ο Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποιεί για την προπαγάνδα του τα γερμανικά Μέσα Ενημέρωσης. Κάπως έτσι μάθαμε ότι ζήτησε από τους στρατηγούς του να κάνουν θερμό επεισόδιο για να πάρει δήθεν την απάντηση ότι οι τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις προκαλούν επεισόδιο με μία κλιμάκωση πέντε βημάτων. Ήδη έναντι της Ελλάδας έχουν προχωρήσει στο τρίτο βήμα.
Προετοιμασία πολέμου
Ο Ερντογάν έχει την στρατηγική του. Φυσικά ξέρει όπως και όλοι ότι είναι καλύτερο να αποσπάσει από τον αντίπαλο ότι επιθυμεί δίχως να πέσει σφαίρα. Στο πλαίσιο αυτό απειλεί με πόλεμο, τον οποίο όμως έχει δείξει ότι θα προκαλέσει, για να πετύχει τους στόχους του. Στην στρατηγική του Ερντογάν η ελληνική κυβέρνηση απαντά με εκκλήσεις για διάλογο και με προσφυγή για στήριξη στους συμμάχους που φυσικά δεν παίρνουν θέση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακολουθεί μία αλλοπρόσαλλη πολιτική. Αρχικά θεώρησε ότι με οικονομική διπλωματία και με προσωπική σχέση με τον Ερντογάν θα δημιουργούσε το πλαίσιο ενός διαλόγου και ύφεσης προς επίλυση των διαφορών. Απέφυγε ακόμη και να χτίσει στην ΕΕ την προοπτική κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Παράλληλα ενώ έσπασε την συμμαχία του με τον Εμανουέλ Μακρόν άφησε τη Ανγκέλα Μέρκελ να ξεκινήσει την διαμεσολάβηση για διάλογο την οποία ο ίδιος ανέτρεψε με την Συμφωνία με την Αίγυπτο, δίνοντας άλλοθι στους Τούρκους και εκνευρίζοντας και τους Γερμανούς που κρατούν ίσες αποστάσεις. Τώρα πια και ενώ ο Ερντογάν καθυβρίζει τον ίδιο και την χώρα επιμένει στον διάλογο θέτοντας ως όρο την αποκλιμάκωση των στρατιωτικών ενεργειών. Παράλληλα διαρρέει εξοπλισμούς ύψους πολλών δις ευρώ, (όχι όμως την αγορά των γαλλικών φρεγατών που θα εξασφάλιζαν και αμυντική συνεργασία), σε χρόνο που όταν θα υλοποιηθούν, το ελληνοτουρκικό με τη μία ή την άλλη τροπή θα έχει τελειώσει. Άλλωστε ο Ερντογάν θα κάνει ότι είναι πριν τις αμερικανικές εκλογές, όσο έχει την ανοχή της ηγεσίας Τραμπ. Αν τελικά αρχίσει διάλογος φυσικά θα είναι εφ όλης της ύλης και η ελληνική πλευρά θα συρθεί απαξιωμένη και εκ των προτέρων ηττημένη. Η συζήτηση θα περιστρέφεται γύρω από τα πόσα θα δώσει η φοβισμένη Ελλάδα για να αποφύγει τον πόλεμο.
Έχει ενδιαφέρον ότι ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος -όπως γενικότερα και διαχρονικά η ελληνική στρατιωτική ηγεσία- εκτιμά ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ένα περιορισμένης έκτασης θερμό επεισόδιο γιατί πολύ απλά η Τουρκία μπορεί να επιλέξει έναν στόχο και να κάνει την ενέργεια με τις προϋποθέσεις που την ευνοούν -όπως έπραξε στα Ίμια. Η Ελλάδα θα πρέπει να απαντήσει με ένα γενικότερο πλήγμα. Τίποτε όμως στην προετοιμασία της ελληνικής πολιτικής ελίτ δεν δείχνει ότι μπορεί να πάρει μία τέτοια απόφαση.
Ποια πατριωτική δεξιά;
Πολιτικοί παράγοντες της ΝΔ που δημοσίως σιωπούν, λένε στις κατ ιδίαν συζητήσεις τους ότι η απόφαση για διάλογο έχει ληφθεί. Μέχρι τώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν έχει συγκαλέσει καν Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών, ενώ το ΚΥΣΕΑ συνεδρίασε στην διάρκεια της κορύφωσης των τουρκικών προκλήσεων μία φορά. Ο υπουργός Εξωτερικών έχει παράπονα από τον πρωθυπουργό, όπως και ο υπουργός Αμύνης γιατί ο πρωθυπουργός τους παρακάμπτει ενώ μεταξύ τους είναι αμφίβολο αν συνεργάζονται. Στο πλαίσιο αυτό ενώ ο Αλέξης Τσίπρας προσπαθεί να εκφράσει μία πατριωτική στάση το μισό κόμμα του τον πιέζει να στηρίξει την πολιτική Μητσοτάκη για εφ όλης της ύλης διάλογο -τα περί προϋποθέσεων είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η στάση του Αντώνη Σαμαρά ο οποίος διαπραγματεύεται με τον Κυριάκο Μητσοτάκη την δίωξη της Ελένης Τουλουπάκη και ψηφίζει ναι σε εκχώρηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην Αίγυπτο και μειωμένη επήρεια της Κρήτης. Η δήθεν πατριωτική πτέρυγα της ΝΔ είναι σε αμηχανία. Οι βουλευτές μεταξύ τους λένε ότι «οι υποχωρήσεις έχουν ένα όριο διαφορετικά δεν θα μπορούν σε λίγο να εμφανιστούν στο κοινό τους». Προς το παρόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης επαναπαύεται στην στήριξη των ΜΜΕ καθώς επίσης στο ότι οι «μυστικές δημοσκοπήσεις που κάνει συνεχώς το Μαξίμου δείχνουν ότι διατηρεί το προβάδισμα έναντι του ΣΥΡΙΖΑ».