Μόνο στα χαρτιά ισχύει για τους «εκλεκτούς» η περίφημη προτεραιοποίηση των εμβολιασμών στην Ελλάδα, όπως φαίνεται από τις καταγγελίες αλλά και τις αναφορές που αποδεικνύουν ότι υπάρχουν πολλές «τρύπες» στο πολυδιαφημισμένο σύστημα εμβολιασμού, προσφέροντας έτσι πρόσφορο έδαφος για κάθε είδους ρουσφέτια.
Οι εμβολιασμοί γίνονται με ρυθμούς χελώνας σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες –η Ελλάδα είναι στις τελευταίες θέσεις στην αναλογία εμβολιασμών ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ– καθυστερώντας έτσι αυτούς που έχουν πραγματικά ανάγκη την ανοσία στην Covid-19. Την ίδια ώρα τα στόματα παραμένουν κλειστά και ο φόβος κυριαρχεί μεταξύ υγειονομικών που βλέπουν με τα μάτια τους τους «εκλεκτούς» να εμβολιάζονται παρανόμως.
Την περασμένη Πέμπτη ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους υπενθύμιζε για άλλη μία φορά στους πολίτες τους τρεις τρόπους με τους οποίους μπορεί να κλείσει κάποιος ραντεβού για να εμβολιαστεί. Είναι όμως ειρωνεία ότι δεν αποτελούν τον μόνο τρόπο για να κάνει κάποιος το πολυπόθητο εμβόλιο. Πέρα από το μήνυμα που θα λάβουν εάν είναι εγγεγραμμένοι στην άυλη συνταγογράφηση ή μέσω της πλατφόρμας emvolio.gov.gr ή με τη βοήθεια φαρμακοποιού και ΚΕΠ, υπάρχουν και οι «μπαρμπάδες στην Κορώνη».
Τα ρουσφέτια
Διεθνή κατακραυγή προκάλεσαν οι selfies και τα δημοσιεύματα για τα ρουσφέτια κυβερνητικών στην Ελλάδα σε βάρος τoυ εμβολιασμού γιατρών. Παρά τη δυσαρέσκεια γι’ αυτά τα περιστατικά που το πρωθυπουργικό γραφείο άφησε να διαρρεύσει μέσα από στήλες παραπολιτικών, η διαδικασία «εξυπηρετήσεων» συνεχίστηκε, αλλά αυτήν τη φορά με περισσότερη προσοχή.
Μετά την κωμωδία του τηλεοπτικού εμβολιασμού και τις φωτογραφίες με το δασύτριχο στήθος του πρωθυπουργού σε κοινή θέα και τη βελόνα στο μπράτσο των «αρίστων», εικόνες από χολιγουντιανή ταινία εκτυλίσσονται σε μεγάλα νοσοκομεία της χώρας. Θωρακισμένα αυτοκίνητα που μετέφεραν εύπορους και αναγνωρίσιμους –όχι πάντως ηλικιωμένους– περνούσαν ινκόγκνιτο στον προαύλιο χώρο των νοσοκομείων. Στην υπηρεσία τους είχαν ακόμη και τσιλιαδόρους που έδιωχναν τα «ενοχλητικά» βλέμματα των υγειονομικών. Πραγματικές περιγραφές νοσηλευτών και γιατρών στο Documento, που ζήτησαν να τηρηθεί η ανωνυμία τους, μεταφέρουν ότι είδαν σε νοσοκομεία της Αθήνας μέσα σε λίγα 24ωρα πιο πολλά τζιπ με φιμέ τζάμια παρά ασθενοφόρα.
Προηγήθηκαν τα δημοσιεύματα που αποκάλυψαν τα emails του εκλεκτού της ΝΔ και καθηγητή Παθολογίας – Ογκολογίας Κωνσταντίνου Συρίγου, ο οποίος ενημέρωνε όλο το διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό και τους ομότιμους καθηγητές της Ιατρικής Σχολής Αθηνών για τον κατά προτεραιότητα εμβολιασμό τους! Λίγες μέρες μετά ο 70χρονος ποινικολόγος Αλέξης Κούγιας αποκαλύπτει σε έδρα δικαστηρίου ότι εμβολιάστηκε με απόφαση των λοιμωξιολόγων επειδή ήταν συνήγορος οίκου φροντίδας ηλικιωμένων. Με ποιο πρωτόκολλο άραγε ένας που δεν ανήκει στις ομάδες που έχουν προτεραιότητα, απλώς και μόνο επειδή είναι συνήγορος γηροκομείου, μπορεί να πάρει τη θέση εκείνων που πραγματικά έχουν ανάγκη να εμβολιαστούν κατά προτεραιότητα; Ποιος έχει λάβει τέτοιες αποφάσεις που αφορούν συνεργάτες σε γηροκομεία; Σε ποια λίστα προτεραιότητας εμφανίζονται όσοι εργάζονται σε αυτά, ανεξαρτήτως αν δεν συμβιώνουν επί ώρες με τους ηλικιωμένους;
Εύλογα ανακύπτουν οι απορίες καθώς τηρείται απόλυτη αδιαφάνεια στην προτεραιότητα και στις λίστες των εμβολιασμών. Ετσι φουντώνουν οι υπόνοιες για εξυπηρετήσεις φίλων, ενώ η διαχείριση παραπαίει, όπως υποδηλώνουν καταγγελίες από το Νοσοκομείο Χίου. Ενώ δήλωσαν συμμετοχή στον εμβολιασμό 368 υγειονομικοί, τελικά οι δόσεις του εμβολίου που έφτασαν ήταν 240, εμποδίζοντας τους αρμόδιους να δώσουν προτεραιότητα σε όσους απαιτείται από τη διαδικασία. Οι εργαζόμενοι που είχαν πραγματική ανάγκη πήραν τη συμβουλή να δηλώσουν συμμετοχή στην πλατφόρμα, με αποτέλεσμα να μη γνωρίζουν πότε θα γίνει ο εμβολιασμός τους, με δεδομένο ότι υπάρχει σοβαρή έλλειψη δόσεων εμβολίου.
Παράλληλα, την προηγούμενη εβδομάδα ο Μ. Θεμιστοκλέους ενέκρινε τη δημιουργία ενός μηχανισμού αναπλήρωσης των ραντεβού. Κατά δήλωσή του, «πρόκειται για προληπτικό μηχανισμό που θα κινητοποιεί άμεσα στελέχη των ένοπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας πρώτης γραμμής προκειμένου να εμβολιαστούν όπου χάνονται ραντεβού». Το κριτήριο μάλιστα για την επιλογή, δηλαδή «η δεδομένη ετοιμότητα αυτών των στελεχών ώστε να μεταβαίνουν χωρίς χρονοκαθυστέρηση στα σημεία εμβολιασμού», ανοίγει διάπλατα την κερκόπορτα των παρατυπιών και αφήνει την απορία αν οι εκπαιδευτικοί που βρίσκονται σε σχολικές αίθουσες και συγχρωτίζονται με δεκάδες παιδιά καθημερινά είναι δημόσιοι υπάλληλοι δεύτερης κατηγορίας. Με αυτή την επιλογή γίνεται πασιφανές σε ποιους δίνει προτεραιότητα το «επιτελικό κράτος», καθώς στις τάξεις των ενστόλων διαθέτει πλήθος ψηφοφόρων.
«Πού πηγαίνει η έκτη δόση;»
Και ενώ όλες οι χώρες της Ευρώπης έχουν αναστατωθεί από την καθυστέρηση στην παράδοση των δόσεων που ανακοινώνουν οι φαρμακευτικές εταιρείες, τα εμβόλια λιγοστεύουν και η γειτονική Ιταλία προτίθεται να κινηθεί ακόμη και νομικά «τις επόμενες ημέρες», όπως ανακοινώθηκε, εναντίον της Pfizer, στην Ελλάδα εμφανίζονται καταγγελίες για υπεξαίρεση δόσεων του «πολύτιμου» εμβολίου, αλλά δεν φαίνεται να απασχολούν καμία ελεγκτική αρχή.
Σε δύο μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας γιατροί και νοσηλευτές αναρωτιούνται από τις πρώτες κιόλας μέρες των εμβολιασμών πού πηγαίνει η έκτη δόση του εμβολίου, καθώς «περίσσευε» σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έδινε η παρασκευάστρια. Μόλις πριν από λίγες μέρες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) έδωσε το πράσινο φως για τη χρήση μίας επιπλέον δόσης, της έκτης, ανά φιαλίδιο του εμβολίου των Pfizer/BioNTech. Πρόκειται άραγε για δεκάδες χιλιάδες δόσεις οι οποίες είτε χάθηκαν είτε βρέθηκαν στα σκουπίδια; Ή εμβολίασαν παράτυπα κάποιους «εκλεκτούς», εξηγούν υγειονομικοί.
Αυτό ανέφερε σε καταγγελία του και ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας Παύλος Πολάκης για το νοσοκομείο Ευαγγελισμός, ζητώντας εξηγήσεις από τον διοικητή του νοσοκομείου αν είναι αληθής η πληροφορία ότι γνωστή εντατικολόγος του Ευαγγελισμού μαζεύει την έκτη δόση από τα φιαλίδια και την κάνει σε «μεγαλόσχημους». Παράλληλα, ο Π. Πολάκης ρωτούσε εάν αληθεύει ότι με την αποκάλυψη αυτής της πρακτικής «σταμάτησε ο εμβολιασμός και ήρθε η Πολιτική Προστασία για να ελέγξει τα ΑΜΚΑ αυτών που εμβολιάστηκαν», ζητώντας τα στοιχεία –ηλικία προφανώς– όσων πιθανώς εμβολιάστηκαν από τις εν λόγω πλεονάζουσες (μία ανά φιαλίδιο) δόσεις.
Κάτι παρόμοιο φαίνεται ότι συνέβη και σε άλλο μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας το οποίο, σύμφωνα με περιγραφές από την πρώτη μέρα του εμβολιασμού, «φιλοξένησε» γνωστά ονόματα της τηλεόρασης αλλά και μεγάλους επιχειρηματίες οι οποίοι, όπως και άλλοι διευθυντές ραδιοτηλεοπτικών μέσων και στελέχη τους σε άλλα νοσοκομεία, σε καμία περίπτωση δεν ανήκαν στο υγειονομικό προσωπικό ούτε φυσικά σε ευπαθείς ομάδες. Μάλιστα οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι εμβολιασμένοι «της πίσω πόρτας» λαμβάνουν sms για το ραντεβού της δεύτερης δόσης, ενώ εμβολιάζονται εκτός σειράς την πρώτη φορά. Δηλαδή η εξυπηρέτηση είναι άμεση. Επομένως με ποιον τρόπο τα συγκεκριμένα πρόσωπα καταχωρούνταν στο μητρώο από τη στιγμή που δεν το δικαιούνται, πώς θα πάρουν πιστοποιητικό εμβολιασμού και κυρίως με ποιον τρόπο θα λάβουν και τη δεύτερη δόση του εμβολίου;
Η διάτρητη διαδικασία
Οι απορίες ανακύπτουν από τη διαδικασία που παρουσιάζει η κυβερνητική πλατφόρμα covid19.gov.gr. Το σύστημα διαχείρισης συνεδριών εμβολιασμού κατά του κορoνοϊού, που σχεδιάζεται και λειτουργεί υπό την ευθύνη και εποπτεία της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, έχει σκοπό τον προκαθορισμό της ημερομηνίας εμβολιασμού των προσώπων που έχουν εγγραφεί στο σύστημα προτεραιοποίησης εμβολιαζομένων εναντίον της πανδημίας Covid-19. Διασυνδέεται με το σύστημα προτεραιοποίησης εμβολιαζομένων, από το οποίο αντλεί με ηλεκτρονικό τρόπο και εφαρμόζοντας τα κατάλληλα τεχνικά μέτρα κρυπτογράφησης τα ακόλουθα οκτώ στοιχεία των προς εμβολιασμό προσώπων: όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο, μητρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, ΑΜΚΑ, ομάδα προς εμβολιασμό και στοιχεία επικοινωνίας [ταχυδρομική διεύθυνση κατοικίας, ταχυδρομικός κώδικας, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) και αριθμός κινητού τηλεφώνου], ανάλογα με τα κριτήρια και την κατηγοριοποίηση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
Είναι απορίας άξιο πώς ένα τέτοιο σύστημα, που έχει στη διάθεσή του τόσα προσωπικά δεδομένα, δεν μπορεί να διασταυρώσει έστω μέσω ΑΜΚΑ την ημερομηνία γέννησης, αλλά παρακάμπτεται με διάφορες περιπτώσεις εξαιρέσεων και κλείνει το ραντεβού για τη δεύτερη δόση εμβολίου σε άτομα που δεν ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα που εμβολιάζεται την τρέχουσα περίοδο.
Τίποτε δεν αποκλείει να βρεθούμε και πάλι μπροστά σε διπλές καταγραφές και Excel που θα περαστούν χειροκίνητα σε ανύποπτο χρόνο στο κεντρικό μητρώο εμβολιασμών. Ακόμη και ο μηχανισμός αναπλήρωσης των ραντεβού που θεσμοθετήθηκε λειτουργεί ως παράλληλη λίστα εμβολιασμών με κυβερνητική απόφαση και μπορεί να αξιοποιηθεί κατάλληλα για να εξυπηρετηθούν οι «φίλοι και γνωστοί». Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι σε αυτές τις περιπτώσεις δεν τηρείται η διαδικασία της διενέργειας εμβολιασμού όπως περιγράφεται στο Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο Εμβολιασμού.
Ομως οι καταγγελίες και οι αναφορές πληθαίνουν και ανακύπτει η εύλογη απορία γιατί δεν διαψεύδονται. Γιατί η διαδικασία δεν είναι διαφανής; Ποιος ελέγχει το μητρώο εμβολιασμού και ποιος εγγυάται τη διαφάνεια και την ακεραιότητα της διαδικασίας όταν εμβολιαστικά κέντρα διαθέτουν και «πίσω πόρτα»;
Εμβολιασμός με κωδικό
Οπως έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση, αφού ο πολίτης έχει ελέγξει αν ανήκει σε κάποιες από τις ομάδες προτεραιότητας και κλειστεί το ραντεβού, λαμβάνει έναν κωδικό τον οποίο δίνει στο κέντρο εμβολιασμού που έχει επιλεγεί την ημέρα του ραντεβού του. Οι υγειονομικοί, αξιοποιώντας την εφαρμογή ραντεβού στα τάμπλετ, σαρώνoυν το QR code ή αναζητούν με βάση τον κωδικό-αριθμό το ραντεβού και το επιβεβαιώνουν.
Στη συνέχεια ακολουθείται το ιατρικό πρωτόκολλο με απαιτούμενα ερωτηματολόγια για το αν είναι σε θέση να εμβολιαστεί ο πολίτης. Το εμβολιαστικό κέντρο καταχωρεί στην ηλεκτρονική εφαρμογή τα στοιχεία της συσκευασίας του εμβολίου που χρησιμοποιήθηκε με την πρόθεση να ενισχυθεί η διαδικασία της ιχνηλασιμότητας και της φαρμακοεπαγρύπνησης. Εφόσον απαιτείται, η εφαρμογή ενημερώνει τον γιατρό για την ημερομηνία και ώρα της επανάληψης. Απορία παραμένει έτσι πώς εντάσσονται στο σύστημα οι εμβολιασμοί όσων παρακάμπτουν την προτεραιοποίηση καθώς εμπλέκονται στη διαδικασία μοναδικοί κωδικοί.
Έλεγχοι στα χαρτιά
Κατόπιν των καταγγελιών που έφτασαν, το Documento απευθύνθηκε με ερωτήσεις στο υπουργείο Υγείας, στην ΗΔΙΚΑ αλλά και την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ) για το αν και από ποιον γίνεται έλεγχος στις καταχωρήσεις των εμβολιασμένων και βέβαια αν γίνεται έλεγχος με φυσική παρουσία από ειδικά κλιμάκια στα εμβολιαστικά κέντρα. Απάντηση λάβαμε μόνο από την ΕΑΔ. Οπως μας διαβεβαίωσαν προφορικά από το γραφείο Τύπου της ΕΑΔ αλλά και εγγράφως, «εφεξής θα διενεργείται σε τακτική βάση σε συνδυασμό με την αξιολόγηση τυχόν σχετικών καταγγελιών ο προγραμματισμός και σχεδιασμός των ελέγχων στα δημόσια νοσοκομεία», ενώ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί έλεγχοι σε ιδιωτικά.
Το παράδοξο είναι ότι η ΕΑΔ αναφέρει στην απάντησή της πως οι έλεγχοι ξεκίνησαν στις 27 Δεκεμβρίου 2020, την ημέρα που εμβολιάστηκαν η πρόεδρος της Δημοκρατίας και ο πρωθυπουργός, και ακολούθησε η οργή, όπως μεταφέρεται, του Μαξίμου για εμβολιασμούς «φίλων και γνωστών». Πώς συνδέεται όμως το παραπάνω με το ότι η ΕΑΔ διαπιστώνει μέχρι τώρα επαρκείς «δικλίδες ασφαλείας» προς αποτροπή παρεμβάσεων και έγκαιρο εντοπισμό λαθών, ενώ «εφεξής» συστηματοποιεί τους ελέγχους;
