Η αισθαντική ερμηνεύτρια μιλάει για την επικείμενη συναυλία της και εξηγεί γιατί θεωρεί τον έρωτα πολιτική πράξη και γιατί είναι αρνητική στις ετικέτες.
Η ∆ήµητρα Γαλάνη γίνεται όλο και πιο ακριβοθώρητη. Η ίδια το αποδίδει στο µεγάλωµά της και στο ότι αποζητά την ηρεµία και την ενασχόληση µε απλά πράγµατα που την ευχαριστούν. ∆υσανασχετεί µε τη δυστοπία που ζούµε, αλλά προτάσσει την τέχνη της ως άµυνα απέναντι στην περιρρέουσα ασχήµια. Για όλους αυτούς τους λόγους η συναυλία της στο Faliro Summer Theater την Παρασκευή 3 Ιουνίου έχει ξεχωριστή σηµασία. Μια συναυλία που θα κάνει την εκκίνηση σε µια µικρή περιοδεία και που της έδωσε τον τίτλο «Ερωτα εσύ…».
Σας συναντώ στα «βαφτίσια» του νέου σωµατείου των τραγουδιστών. Ποια η ανάγκη ίδρυσής του τόσα χρόνια µετά την «Ερατώ»;
Η «Ερατώ» είναι ένας συνεταιρισµός που εισπράττει τα συγγενικά δικαιώµατα των τραγουδιστών, απ’ όπου παίζονται οι ηχογραφηµένες εκτελέσεις. Συγκεντρώνει µέσα από τους υπολογιστές ένα πολύ µικρό ποσό, το οποίο στη συνέχεια διανέµεται. Το Πανελλήνιο Σωµατείο Ελλήνων Τραγουδιστών (ΠΣΕΤ), όπως το λέµε µέχρι αυτήν τη στιγµή, είναι κάτι τελείως διαφορετικό.
Ποια είναι ακριβώς η θέση σας;
Επειδή ασχολούµαι χρόνια µε αυτά τα πράγµατα, είτε συνδικαλιστικά είτε µε την «Ερατώ», έχω κλείσει ένα µεγάλο κύκλο. Μεγάλωσα –όπως ξέρετε είµαι µεγάλη γυναίκα πια– και δεν µπορώ να έχω τα ίδια αποθέµατα ενέργειας, όµως είµαι δίπλα στους νεότερους ανθρώπους οι οποίοι συνεχίζουν. Είµαι εδώ γι’ αυτούς σε οτιδήποτε µε χρειαστούν, σε επίπεδο γνώσης και εµπειρίας.
Σας άκουσα να λέτε ότι υπάρχει µερική απαξίωση ως προς το επάγγελµα του τραγουδιστή.
Θα σας πω µια αστεία ιστορία: καθόµασταν µε τον Σπύρο Σακκά κάποτε και µελετούσαµε το ρεπερτόριο ενός διπλού δίσκου που περιείχε από καντάτες του Μπαχ µέχρι Τσιτσάνη και ηπειρώτικα. Με θυµάµαι να κρατάω την κιθάρα και να προσπαθώ να διαβάσω τις παρτιτούρες. Εκεί ήταν η οικιακή βοηθός µου, η κ. Γεωργία, και καθάριζε. Κάνει να ανοίξει την πόρτα και της λέει µια φίλη µου: «Κυρία Γεωργία, µην µπεις, µέσα δουλεύει η ∆ήµητρα». Οπότε γυρίζει η κ. Γεωργία πολύ γλυκά και λέει: «∆ουλειά είν’ αυτό;» (γέλια). Ακουγε δύο τύπους να τραγουδάνε και θεώρησε λογική την απορία της, αφού δουλειά γι’ αυτήν ήταν να κουβαλάς ή να καθαρίζεις. Θα έλεγα λοιπόν πως εκτός της απαξίωσης προς τον τραγουδιστή, έχει υποβαθµιστεί γενικά η ζωή µας. ∆εν ξέρω πώς αυτό αντανακλάται στο δικό µας επάγγελµα… είναι πολύ µεγάλη συζήτηση. Για να το πω απλά, παρά το δράµα που περνάµε, πολλά πράγµατα θα διορθωθούν και θα προσεγγίσουν την πραγµατικότητα. Είχε µπει πολλή µυθολογία στο επάγγελµά µας. Πιστεύω ότι θα κοπούν πολλά περιττά ξέφτια.
Ας ξεκινήσουµε από το ότι πολλοί πίστευαν στην ευκολία τού να γίνεις τραγουδιστής.
Να η µυθολογία που παρέσυρε πολλά παιδιά, τα οποία νόµισαν ότι θα αποκτήσουν διασηµότητα και θα βγάλουν λεφτά. Είναι αστείο. Παιδιά πίστεψαν ότι έχουν ταλέντο και δεν δοκιµάζονταν, έγινε ένας χυλός το πράγµα, ενώ τώρα αυτοί που πραγµατικά αξίζουν θα παραµείνουν και θα συνεχίσουν να παράγουν. Είχαµε δει ανθρώπους να βγαίνουν, να κάνουν µια smash επιτυχιούλα και µετά να χάνονται, να τελειώνουν. Κι αν έχουν δει τα µάτια µου στα 50 χρόνια που κάνω αυτήν τη δουλειά. Εδώ επί της ουσίας µιλάµε για καλλιτέχνες που πρέπει να ζουν από αυτό που κάνουν, να µην έχουν άλλη απασχόληση. Θέλω να πιστεύω ότι στην πορεία θα βρεθεί µια µέση οδός. Στη δυστοπία που βιώνουµε πρέπει να φιλτράρονται τα πράγµατα µέσα από τον προσωπικό αγώνα του καθενός, που από ένα σηµείο και µετά γίνεται συλλογικός. Αυτό που αντιλαµβάνοµαι είναι ότι ζούµε σε µια υποκριτική κοινωνία που δεν αντέχει να δει την πραγµατικότητα. Είµαστε µια φοβική κοινωνία και σε αυτό πάτησαν οι πολιτικές των εκάστοτε κυβερνήσεων. Αναπαράγεται από παντού ένα διαρκές ψέµα, στο οποίο ο καθένας βρίσκει ρόλο και λόγο. Αλλοι πάλι παλεύουν µε την αλήθεια τους, κινδυνεύοντας να τους καταπιεί η υποκρισία.
Εχει χειροτερέψει ο Νεοέλληνας;
Αυτήν τη στιγµή δεν φροντίζουµε τα πέντε βήµατα µπροστά να γίνουν άλλα πέντε, ο καθένας από το µετερίζι του, ξεκινώντας δηλαδή από το κεφάλι και να πάµε προς τα κάτω. Κάνουµε ένα πράγµα; Ε, ας µην πάµε πάλι πίσω, ας πάµε για το επόµενο. Ετσι είµαστε µια κοινωνία σε σύγχυση και δεν µπορώ να πω αν είναι καλύτερος ή χειρότερος ο Νεοέλληνας. Ψάχνεται να δει τι θα του συµβεί και δεν ξέρει από πού του έρχεται.
Εσείς ποιες άµυνες προτάσσετε απέναντι σε όλο αυτό;
Εγώ είµαι προνοµιούχος άνθρωπος γιατί έχω την τέχνη µου και µέσα από αυτή διοχετεύω και τα αρνητικά µου και τα θετικά µου. Από εκεί και έπειτα είµαι πολύ επιλεκτική και δεν επιτρέπω στον εαυτό µου να φθείρεται στην καθηµερινότητά µου. ∆εν θέλω πολλή βαβούρα πια στη ζωή µου και φροντίζω να γεµίζω γνώση και πληροφορία από παντού. Να συνθέτω τα πράγµατα µες στο µυαλό µου, αν κι έχουµε φτάσει σε ένα σηµείο που δεν ξέρουµε ποια πληροφορία είναι πραγµατική και ποια ψευδής. Αυτό είναι το άσχηµο όταν χάνεις την εµπιστοσύνη σου στα πάντα, αλλά έχει και ένα καλό – ένα µόνο. Αποκτάς συνθετική σκέψη – µιλάω προσωπικά, δεν το γενικεύω. Πάντως, δεν ξέρεις πια τι είναι αλήθεια, τι ψέµα, ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, τι είναι δίκιο· όλα είναι µπερδεµένα, χωρίς ξεκάθαρο µήνυµα. Βλέπουµε µόνο δύο θέσεις που συγκρούονται και όποιον πάρει ο χάρος… ∆εν είναι έτσι όµως, δεν µπορούµε να ζούµε σε µια εµφυλιοπολεµική κατάσταση γενικώς. Ο άνθρωπος µόνο εν ειρήνη µπορεί να κουλάρει και να κατανοήσει τον διπλανό του. ∆εν ξέρω, ίσως τα λέω αυτά γιατί είµαι µεγάλη.
Μα το λέτε και το ξαναλέτε αυτό.
Είµαι µεγάλη γυναίκα· το λέω γιατί θέλω να ακούω κι εγώ την αλήθεια, να τη φανερώνω στον εαυτό µου. Τώρα γίνοµαι 70 χρόνων και αυτό δεν είναι κάτι αµελητέο.
Τι έχουν τα 70 χρόνια· είναι οριακή ηλικία;
Είναι οριακή σε ένα βαθµό –όπως άλλωστε όλες οι ηλικίες–, αλλά το µυαλό αρχίζει να λειτουργεί µε διαφορετικό τρόπο κι εκεί πρέπει να υπάρχουν άλλες σταθερές, τις οποίες µοιραία δηµιουργείς εσύ.
Εχετε κουραστεί;
Πολλά τα χρόνια… Τι θα πει αν κουράστηκα; Ποτέ δεν κουράζεσαι όταν βγαίνεις στον κόσµο και εισπράττεις την αγάπη του. Κουραστικές είναι οι υποχρεώσεις που δηµιουργούνται από αυτό το πράγµα.
Οπως τώρα που ετοιµάζετε την εµφάνισή σας στο Faliro Summer Theater;
Μια χαρά θα είναι, γιατί ετοιµάζοµαι να ξαναβρώ την µπάντα µου.
Πείτε µου για τη συναυλία της 3ης Ιουνίου.
Θα την έλεγα τουρνέ µε διακοπές. Η βάση αυτής της παράστασης ήταν η συναυλία που είχαµε δώσει το 2020 στο Μέγαρο Μουσικής. Μαζί µου θα έχω τον Στάθη ∆ράκο και την Κατερίνα Πολέµη, δίπλα στην υπέροχη µπάντα µου. Θα είναι επίσης και ένα νέο παιδί, ο Μίµης Κόψης, που θα κάνει ένα γκεστ. Ωραία φωνή. Τον είχα ακούσει και του είπα: «Για έλα εδώ εσύ, θα πούµε ένα κοµµάτι που είχα ηχογραφήσει ντουέτο µε τον Γιώργο Καραδήµο, το οποίο δεν συνηθίζω να τραγουδώ». Πολύ συχνά ακόµη έχουµε γκεστ την Παυλίνα Βουλγαρίδη, που τώρα δεν θα είναι στη συναυλία αυτή.
Η συναυλία λέγεται «Ερωτα εσύ…» και αυτό µου θυµίζει πως είχε γραφτεί ότι «Η Ελλάδα βράζει µες στη χούντα και ο Χατζιδάκις βγάζει ερωτικά τραγουδάκια» όταν ο Χατζιδάκις κυκλοφόρησε τον «Μεγάλο ερωτικό». Τόσα ήξεραν τόσα έλεγαν.
Ο τίτλος «Ερωτα εσύ…» ακούγεται στον «Μεγάλο ερωτικό», εµείς όµως πιάνουµε το ερωτικό τραγούδι από τη Βραζιλία µέχρι την Ελλάδα, την Αγγλία κ.λπ. Ο Χατζιδάκις µιλούσε για έρωτα και για θάνατο, γιατί αυτά τα δύο συναντιούνται απόλυτα. Εκεί που σταµατάει το ένα αρχίζει το άλλο. Ο έρωτας είναι ζωή, άρα βρίσκεται δίπλα στον θάνατο.
Ο Φρόιντ είχε πει πως η µόνη στιγµή που ο άνθρωπος δεν σκέφτεται τον θάνατο είναι όταν κάνει έρωτα.
Ετσι ακριβώς είναι. Ο ερωτικός ήταν πάντα ο λόγος µου και µέσα από αυτόν η διαµαρτυρία µου. Είναι βαθιά πολιτική πράξη ο έρωτας.
∆εν ταυτιστήκατε ποτέ µε τα µεγάλα στάδια και τους µελοποιηµένους επαναστατικούς ποιητές.
Οχι, ποτέ δεν µου ήταν προσφιλές και ελκυστικό αυτό. Ηξερα πολύ καλά τι εννοούσε ο Γκάτσος όταν έγραφε «Ηλιε µου, βασιλιά µου, µη µ’ αφήνεις σήµερα» ή «Ασπρο περιστέρι, µαύρο µου φτερό». Ηξερα πολύ καλά τι εννοούσε ο Κακουλίδης σαν µιλούσε για «φαιδρά πορτοκαλέα» όταν συνεργαζόµουν µε τον Χριστόδουλο Χάλαρη. Ως νέοι ήµασταν παρόντες στα πανεπιστήµια και σε όλες τις συγκεντρώσεις διαµαρτυρίας. Τα έχουµε κάνει πολύ αυτά, αλλά δεν είµαι εγώ έτσι. Οταν ανακατεύεται το αµιγώς πολιτικό τραγούδι µε το τραγούδι στην ολότητά του δεν υπάρχει τίποτε ωραιότερο. Οι ετικέτες δεν µου αρέσουν, γι’ αυτό ποτέ δεν εντάχτηκα σε κανένα κόµµα ούτε σε καµιά νεολαία. ∆εν είναι όλα τόσο καλώς καµωµένα· παντού θα βρεις και σωστά και λάθη. Μόνο ο διάλογος δεν εξυπηρετείται µε τις ταµπέλες.
∆εν είναι ταµπέλα το «Η Γαλάνη µε την ερωτική φωνή»;
Οχι, δεν είναι. Αποδέχοµαι φυσικά τον όρο «αισθαντική τραγουδίστρια», αλλά δεν είµαι µόνο αυτό. Σαφώς είµαι χαραγµένη στην προσωπική ζωή του Ελληνα έτσι, αλλά έχω τραγουδήσει της Παναγιάς τα µάτια. ∆εν είναι µικρό πράγµα να έχεις µοιραστεί τις προσωπικές στιγµές του κόσµου. Θησαυρός είναι. Μεγάλο προνόµιο και µεγάλη ευλογία, αγάπη µου, να είσαι δίπλα στους ανθρώπους όταν χαίρονται για έναν έρωτα, όταν συντρίβονται από µια απώλεια, όταν εκφράζουν τα συναισθήµατά τους. ∆εν περνιέται έτσι εύκολα αυτό, το να κάνεις παρέα σε τόσους ανθρώπους, να γίνεσαι µέλος της οικογένειάς τους. Και την ώρα που τους τραγουδάς όλα αυτά τα θυµάσαι, τα έχεις µες στο κεφάλι σου. Να φτάνει η φωνή σου µέσα από το ηχογράφηµα να αγγίζει καρδούλες και ψυχούλες.
INF0
Η Δήμητρα Γαλάνη παρουσιάζει στις 3 Ιουνίου στο Faliro Summer Theater ένα αφιέρωμα στο ερωτικό τραγούδι, ένα ταξίδι στον χρόνο και τον κόσμo. Ωρα έναρξης: 21.30. Οι πόρτες ανοίγουν στις 20.30