Κενά στον έλεγχο και σύγχυση αρμοδιοτήτων στην Ακρόπολη δύο μήνες μετά την παράδοση των υπηρεσιών φύλαξης σε ιδιωτική εταιρεία.
Από τον περασμένο Ιούλιο υπάλληλοι ιδιωτικής εταιρείας έχουν αναλάβει καθήκοντα στα ταμεία και στον έλεγχο εισόδου των επισκεπτών στο μνημείο της Ακρόπολης. Πολλοί αντέδρασαν για την πρωτοφανή παραχώρηση αρμοδιοτήτων που μέχρι τότε είχαν μόνο δημόσιοι υπάλληλοι και μάλιστα στο πιο εμβληματικό μνημείο της χώρας, μια κίνηση που προκάλεσε εύλογα ερωτήματα: από τη σκοπιμότητα της παράδοσης σε εργολάβο υπηρεσιών με αμοιβή 1.696.320 ευρώ για δώδεκα μήνες μέχρι την ανάμειξη στην υπόθεση τμηματάρχη του ΥΠΠΟ, η οποία κατηγορείται για συμμετοχή στο διαβόητο κύκλωμα που εκβίαζε επιχειρηματίες και ήταν πρόεδρος της επιτροπής του ΟΔΑΠ για την ιδιωτικοποίηση των ταμείων της Ακρόπολης. Ενας διαγωνισμός που ουδέποτε ακυρώθηκε, παρά τις αποκαλύψεις που σόκαραν το πανελλήνιο και την εμπλοκή υπαλλήλων του υπουργείου σε νευραλγικά πόστα.
Ποιος κάνει τι;
Αν και το κύρος του διαγωνισμού είχε ανεπανόρθωτα τρωθεί, η ανάθεση προχώρησε σαν να μη συνέβαινε τίποτε μεμπτό και οι υπάλληλοι της εταιρείας έπιασαν δουλειά στην Ακρόπολη. Χωρίς μέχρι σήμερα να έχει δοθεί στο μόνιμο φυλακτικό προσωπικό της Ακρόπολης αντίγραφο του μνημονίου συνεργασίας στο οποίο να αναγράφονται ξεκάθαρα τα όρια των καθηκόντων των υπαλλήλων της εταιρείας. Το γεγονός δε ότι, όπως πληροφορούμαστε από αναρτήσεις εργαζομένων στον χώρο της φύλαξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρατηρούνται συχνές ανακατατάξεις και εναλλαγές προσώπων από την εργοδοσία οδηγεί και πάλι σε εύλογες απορίες. Αραγε ο ΟΔΑΠ γνωρίζει όλους τους εν ενεργεία υπαλλήλους της εταιρείας με το όνομά τους ανά πάσα στιγμή;
Και τι σημαίνει για την ασφάλεια του μνημείου αν δεν τα γνωρίζει; Και άραγε ισχύει η πληροφορία ότι για το Κέντρο Ελέγχου και Επεξεργασίας Σημάτων Συναγερμού (ΚΕΛΕΣΣ), στο οποίο είναι δηλωμένοι όλοι οι αρχαιοφύλακες του μνημείου για να ειδοποιούνται σε περίπτωση συναγερμού, σήμερα δεν υπάρχει κανένας δημόσιος υπάλληλος δηλωμένος στα ταμεία της Ακρόπολης; Επομένως ποιος είναι υπεύθυνος σε περίπτωση συναγερμού; Μόνιμος αρχαιοφύλακας ή ιδιώτης; Δεν είναι πλέον οι αρχαιοφύλακες υπεύθυνοι για τη διαχείριση κρίσης σε περίπτωση παραβίασης; Τι ισχύει τελικά;
Στις 28 Μαρτίου η Επιτροπή Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας, αφού εξέτασε την αίτηση της ΠΕΥΦΑ για αναστολή της απόφασης του ΟΔΑΠ για τον διαγωνισμό (η προσφυγή θα εκδικαστεί στο ΣτΕ στις 8 Οκτωβρίου), έκρινε ότι «δεν προκύπτει κίνδυνος ανεπανόρθωτης ή δυσχερούς επανορθώσιμης βλάβης» για το προσωπικό του ΥΠΠΟ ούτε «ουσιώδης μεταβολή της υπηρεσιακής τους κατάστασης» (αρ.39/2024). Παρ’ όλα αυτά όμως, στο σκεπτικό της απόφασης αφενός εδραιώνεται σε ένα πρώτο βήμα η φύλαξη του αρχαιολογικού χώρου στο ελληνικό δημόσιο, εφόσον το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης περιορίζεται στην έκδοση των εισιτηρίων και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών «έξω από τον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και έως το σημείο εισόδου σε αυτόν». Και αφετέρου «η πρόληψη και καταστολή οποιουδήποτε συμβάντος άπτεται της ασφάλειας και της τάξης εντός του αρχαιολογικού χώρου παραμένει αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη της Πολιτείας».
Εκπτωση προσόντων
Στην ίδια απόφαση αναφέρονται τα προσόντα του προσωπικού της ανάδοχης εταιρείας, τα οποία περιορίζονται στο απολυτήριο λυκείου, στην επικοινωνιακή ικανότητα στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και στη χρήση H/Y. Είναι τα ίδια προσόντα που ζητούσε και ο ΟΔΑΠ στην προκήρυξη του διαγωνισμού. Μόνο που η ανάδοχη εταιρεία, ο εργολάβος δηλαδή, είναι εταιρεία σεκιούριτι, η United Security, και το προσωπικό πρέπει να είναι πιστοποιημένο στο ΚΕΜΕΑ (Κέντρο Μελετών Ασφαλείας) με άδεια τύπου Α.
Ωστόσο ο επικαιροποιημένος τον Σεπτέμβριο του 2024 οδηγός κατάρτισης για τους φύλακες μουσείων και αρχαιολογικών χώρων της Γενικής Γραμματείας Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης περιγράφει καταλεπτώς ποιες είναι οι αρμοδιότητες της ειδικότητας των φυλάκων, στις οποίες εμπίπτουν αρμοδιότητες που ασκούνται σήμερα από τον εργολάβο. Δηλαδή, μεταξύ άλλων, η εξυπηρέτηση, καθοδήγηση, πληροφόρηση στους επισκέπτες, η απασχόληση σε εκδοτήρια και πωλητήρια, ο έλεγχος εισόδων και εξόδων. Και μάλιστα ξεκάθαρα απαιτεί πτυχίο μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από ΙΕΚ και δίπλωμα ειδικότητας επιπέδου πέντε (5). Το υπουργείο Παιδείας δηλαδή εκπαιδεύει τους φύλακες για όλες τις υπηρεσίες που ασκούν σήμερα οι ιδιώτες υπάλληλοι στην Ακρόπολη προκειμένου να θωρακίσει τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους. Ενώ το ΥΠΠΟ αναθέτει σε εργολάβους το έργο που θα έπρεπε να κάνουν εκπαιδευμένοι αρχαιοφύλακες κάνοντας προσλήψεις προσωπικού μειωμένων προσόντων «από το παράθυρο».
Αν αυτός δεν είναι ένας πλάγιος τρόπος να καταρρίψει το ΥΠΠΟ τις προσλήψεις μέσω ΑΣΕΠ μόνο και μόνο για να εξυπηρετήσει το αφήγημα ότι ο εργολάβος θα βελτιώσει τις υπηρεσίες στο μνημείο, είναι σίγουρα ένα ιδεολόγημα που εξυπηρετεί την ιδιωτική πρωτοβουλία με τον πιο εύγλωττο τρόπο, με θύμα το πρώτο μνημείο της χώρας.
Οι παλιοί υπάλληλοι του ΥΠΠΟ λένε ότι «ο βράχος εκδικείται». Το να λειτουργεί σήμερα η Ακρόπολη με τέτοιες συνθήκες «δημιουργικής ασάφειας» και σύγχυσης αρμοδιοτήτων ας ευχηθούμε να μην οδηγήσει σε λάθη που θα είναι δύσκολο να μαζευτούν.