Δικηγόροι- ελεύθεροι επαγγελματίες- φοροφυγάδες, ή σύμφωνα με την «αφελή» απορία του υφυπουργού κ. Τσακλόγλου, «αφού δεν βγάζουν αρκετά, ας γίνουν ντελιβεράδες». Απέχουμε λοιπόν από τα δικαστήρια, εδώ και μέρες, ζητώντας δίκαιη φορολόγηση επί των πραγματικών και όχι τεκμαρτών εισοδημάτων μας. Το προς ψήφιση φορολογικό νομοσχέδιο δεν αφήνει πολλές επιλογές στους μικρούς, σε αυτούς που τα καταφέρνουν δύσκολα, που έχουν μικρή πελατεία, λίγα δικαστήρια, χαμηλού εισοδήματος πελάτες, ή, ακόμα, μια προσωπική ή οικογενειακή δυσκολία σε κάποια στιγμή της πορείας τους, που τους κρατά μακριά από την ενεργή άσκηση του επαγγέλματος. Όλοι αυτοί πρέπει ή να πιάσουν τον ελάχιστο τζίρο του κλάδου (υπολογίζεται τουλάχιστον στα 15.000 ευρώ) ή αναγκαζόμενοι να πληρώσουν φόρους επί ανύπαρκτων εισοδημάτων να δουν αργά ή γρήγορα την έξοδο και την αλλαγή καριέρας. Έτσι κι αλλιώς αυξάνεται η ασφαλιστική εισφορά από 1-1-2024, παραμένει στο 24% το ΦΠΑ, αυξάνονται τα πάγια έξοδα. Μειώνεται βέβαια το τέλος επιτηδεύματος, οριζόντια για όλους, ανεξαρτήτως εισοδημάτων, για να μην υπάρχουν αδικίες, όπως εύγλωττα εξήγησε ο κ. Χατζηδάκης. Εκφράστηκε σαφώς κυβερνητικά, ότι η αγορά θα αυτορρυθμιστεί. Η αγορά, που δεν στηρίζει πια μικρά γραφεία με αυτοαπασχολούμενους δικηγόρους, αλλά δικηγόρους-υπαλλήλους σε δικηγορικές εταιρείες και χαμηλές αμοιβές.
Κι αν, όπως λέει το ανέκδοτο, εκατό χιλιάδες δικηγόροι στον πάτο της θάλασσας, είναι… μια καλή αρχή, ας αφήσουμε για λίγο τα συντεχνιακά μας κι ας κοιτάξουμε στην πλευρά του πολίτη. Η Ελλάδα φτάνει φέτος μόλις την 146η θέση διεθνώς στον δείκτη για την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, αφού απαιτούνται, κατά μέσον όρο, 1.400 ημέρες για να εκδοθεί μια τελεσίδικη απόφαση. Μέσα σε ένα χάος προθεσμιών και διαδικασιών, δεσμευτικών και ενίοτε ασφυκτικών μόνο για τον πολίτη (και το δικηγόρο), όχι για το κράτος ή το δικαστήριο, ο πολίτης στερείται συστηματικά δυνατοτήτων.
Με τον υπό διαβούλευση Ποινικό Κώδικα, θεμελιώδη στοιχεία της δίκαιης δίκης αμφισβητούνται. Ο πολίτης θα έχει δικαίωμα σε μια μόνο αναβολή, ανεξαρτήτως αιτίας, με υψηλά μάλιστα παράβολα αναβολής. Ο κατηγορούμενος δεν θα μπορεί να εξετάζει σε ακροατήριο τον μάρτυρα αστυνομικό που έχει άμεση γνώση επί των πραγματικών περιστατικών που αφορούν την υπόθεσή του, το δικαστήριο θα αρκείται στην ανάγνωση της αρχικής γραπτής κατάθεσης του αστυνομικού. Να καταργηθεί δηλαδή η προφορική διαδικασία και από την ποινική δίκη, όπως σε πολλές αστικές δίκες, χάνοντας την αμεσότητα της αποδεικτικής διαδικασίας στο ακροατήριο. Ταυτόχρονα προωθείται μείωση του αριθμού των δικαστών σε ορισμένες συνθέσεις δικαστηρίων, για λόγους μείωσης του χρόνου και του κόστους.
Κι έτσι με συνοπτικές διαδικασίες, εισάγοντας τον κανόνα της μη αναστολής της ποινής για πλημμελήματα, όποιος καταδικασθεί σε ποινή μεγαλύτερη του ενός έτους και μέχρι τα τρία έτη βρίσκεται μπροστά στην πραγματικότητα ή της μετατροπής σε χρήμα, αν αυτό υπάρχει και αν βγαίνουν οι δόσεις της χρηματικής ποινής (μαζί με τα άλλα έξοδα του μήνα) ή της πραγματικής έκτισής της. Ποινές φυλάκισης μεγαλύτερες των τριών ετών πλέον θα εκτίονται. Που; Έκτιση στις ίδιες φυλακές που πολλές φορές έχει κρίνει ακατάλληλες και αναξιοπρεπείς για την ανθρώπινη ύπαρξη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου καταδικάζοντας τη χώρα μας. Να μην παραλείψουμε να αναφέρουμε την αυστηροποίηση ορισμένων ποινών, τη στοχοποίηση των δημοσιογράφων. Την εξίσωση ποινών τετελεσμένων πράξεων για συγκεκριμένα αδικήματα με τις ποινές που θα επιβάλλονται για την απόπειρα των ίδιων πράξεων, μια θυσία της θεωρίας του ποινικού δικαίου προς τέρψη του λαϊκού αισθήματος και των τηλεπαραθύρων.
Την ίδια στιγμή, οι πλειστηριασμοί από αμφισβητούμενης νομιμότητας μεταβιβάσεις σε funds είναι σε πλήρη εξέλιξη, όπως και τα εξοντωτικά τηλεφωνήματα από εισπρακτικές εταιρείες, που βρίσκουν έρεισμα σε μια ιδιαιτέρως περιορισμένη δικαστική διέξοδο απελπισμένων οφειλετών και στις αποτυχημένες πλατφόρμες ρυθμίσεων οφειλών.
Μείναμε οι δικηγόροι στον πάτο της θάλασσας στο βυθισμένο καράβι της δικαιοσύνης να ψάχνουμε για το δίκαιο μιας κοινωνίας που γίνεται όλο και πιο συντηρητική την ώρα που με δυσκολία κρατά το κεφάλι πάνω από το νερό για αναπνέει.
Η Μαρία Μακρή είναι δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω.