Πώς οι μισθωτοί πληρώνουν το μάρμαρο για τις μεγάλες επιχειρήσεις με δωρεάν υπερωρίες
Αν βρίσκεσαι στην πλευρά των τεχνοκρατών, θα ακούσεις όρους όπως «διευθέτηση του χρόνου εργασίας», «ελαστικό ωράριο», «flexicurity» κ.λπ. Αν είσαι μισθωτός στην ελληνική αγορά εργασίας, πρέπει να γνωρίζεις ότι αυτό που έρχεται με το υπό κατάρτιση εργασιακό νομοσχέδιο είναι δωρεάν υπερωρίες (άρα μείωση αμοιβών) και μείωση θέσεων εργασίας (αφού οι ίδιοι θα βγάζουν περισσότερη δουλειά). Τελικά έρχεται μείωση της παραγωγικότητας, αφού η εξάντληση οδηγεί σε χαμηλότερη απόδοση κατά την παροχή της εργασίας. Ποιο όμως είναι το απότοκο αυτής της μείωσης της παραγωγικότητας; Μα βέβαια η μείωση αποδοχών ακόμη και κάτω από τον κατώτατο μισθό, δεδομένου ότι η παραγωγικότητα και το μοναδιαίο κόστος εργασίας αποτελούν εκ των κυρίαρχων συνιστωσών στη διαμόρφωση των μισθών.
Αλλάζει τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας
Ο τρόπος που από το 2016, όταν και άρχισε η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, κάλυψαν την ανάγκη για έξτρα εργασία οι μεγάλες κυρίως επιχειρήσεις (πάνω από 250 εργαζόμενοι) είναι μέσα από τις οικονομίες κλίμακας, τις υπερωρίες δηλαδή. Αυτό από τη μια έδινε έξτρα αμοιβές στους υφιστάμενους εργαζόμενους αλλά από την άλλη στερούσε εισόδημα από πολλούς άλλους. Οπως επισημαίνει στην ετήσια έκθεσή του για την οικονομία το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, το 73% των απασχολούμενων σε όλους τους κλάδους εργαζόταν υπερωριακά, ενώ σε ορισμένους κλάδους, όπως η μεταποίηση και οι μεταφορές, το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνούσε το 80%. Ελα όμως που η υπερωρία κοστίζει! Αυτά ακριβώς τα μεγέθη είχε υπόψη ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης και γι’ αυτό έθεσε σε λειτουργία το τραπέζι του Προκρούστη!
Περισσότερη και δωρεάν εργασία
Στόχος ήταν η περικοπή των αποδοχών των μισθωτών ώστε να δουλέψουν οι οικονομίες κλίμακας και να περικοπούν οι αμοιβές προς χάριν της κερδοφορίας.
Το όχημα υπήρχε, είναι η διευθέτηση χρόνου εργασίας ή ελαστικό δεκάωρο. Πρόκειται για το σύστημα όπου ο μισθωτός δουλεύει υπερωριακά δύο επιπλέον ώρες όταν η επιχείρηση έχει ανάγκη και λαμβάνει ρεπό ή άδεια σε ένα χρονικό σημείο όπου είναι πεσμένη η παραγωγή, άρα δεν αμείβεται για την υπερωρία. Ενας θεσμός όμως αποτυχημένος, αφού ελάχιστες εταιρείες είχαν καταφέρει να τον εφαρμόσουν. Ο λόγος; Το γεγονός ότι απαγορεύεται «η μονομερής από τον εργοδότη επιβαλλόμενη διευθέτηση του χρόνου εργασίας ή η επιβολή της με ατομική συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μεμονωμένων εργαζομένων».
Αρα μια επιχείρηση για να επιτύχει συμφωνία θα πρέπει να το καθορίσει με έναν από τους ακόλουθους τρόπους:
• Με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
• Με συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση που αφορά τα μέλη της.
• Με συμφωνία του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων.
• Με συμφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων.
Ανεργία και εργασία με μείωση αποδοχών
Ολα αυτά βέβαια προϋποθέτουν συλλογικές διαπραγματεύσεις. Τη λύση έρχεται να δώσει με κρατική παρέμβαση το υπό κατάρτιση νομοσχέδιο… Αν κάποιος εργοδότης δεν καταφέρει να επιτύχει συμφωνία, θα μπορεί να προσφύγει στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) προκειμένου να επικυρωθεί αυτή η ελαστικοποίηση του ωραρίου απασχόλησης, τσάμπα υπερωρίες δηλαδή!
Το ΑΣΕ λοιπόν που θα αποφασίζει συγκροτείται από πέντε πρόσωπα επιλεγμένα από την εκάστοτε κυβέρνηση –τέσσερα του υπουργείου Εργασίας και ένα του υπουργείου Οικονομικών–, έναν εκπρόσωπο των εργοδοτών και έναν των εργαζομένων. Στην παρούσα κατάσταση αναλαμβάνει ρόλο και η… αγαπημένη γενική γραμματέας Εργασίας του κ. Βρούτση. Την είχε στην ίδια θέση και το 2012-15. Αρα στην πράξη για τις τσάμπα υπερωρίες θα αποφασίζει η εκάστοτε κυβέρνηση, χωρίς πολιτικό κόστος.
Βέβαια ο Προκρούστης δεν σταματάει εδώ. Σχεδιάζει αύξηση στις υποχρεωτικές υπερωρίες από 60 ανά έτος σε 120 ανά έτος. Το πώς μειώνει τις θέσεις στην ελληνική αγορά εργασίας είναι εύκολο να το καταλάβει κάποιος. Αλλά γι’ αυτό υπάρχει η ΕΛΣΤΑΤ. Μπορεί να «παρκάρει» τους άνεργους στον μη ενεργό πληθυσμό. Από την άλλη, οικονομολόγοι σε θέσεις-κλειδιά θα κάνουν λόγο για «απελπισία» των ανέργων –όσων θα μένουν στην Ελλάδα συγκεκριμένα–, δικαιολογώντας το «παρκάρισμά» τους στον μη ενεργό πληθυσμό.