Τρεις οργανώσεις αρωγής μηνύουν το ολλανδικό κράτος για τη συμφωνία ασύλου μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2016. Οι συγκεκριμένες οργανώσεις (ΜΚΟ) θεωρούν την Ολλανδία υπεύθυνη για την παραβίαση «του ολλανδικού, διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου και για τις πολυετείς απάνθρωπες συνθήκες στα ελληνικά νησιά», αναφέρει ανακοίνωσή τους.
Η μήνυση κατά της Ολλανδίας γίνεται καθώς η συγκεκριμένη χώρα προήδρευε της ΕΕ όταν συνήφθη η συμφωνία και, ως εκ τούτου, θεωρείται υπεύθυνη για την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο, αναφέρουν οι τρεις ολλανδικές ΜΚΟ, δηλαδή οι: Διεθνής Αμνηστία, Stichting Bootvluchteling και Defense for Children.
Η συμφωνία για το άσυλο με την Τουρκία είχε ως στόχο να τερματίσει τη μαζική μετανάστευση αιτούντων άσυλο από την Τουρκία προς την Ελλάδα. Η συμφωνία προέβλεπε ότι οι άνθρωποι που διέσχιζαν «παράτυπα» τα σύνορα θα στέλνονταν πίσω στην Τουρκία, εκτός εάν ζητούσαν άσυλο στην Ελλάδα. Η ΕΕ συνήψε τη συμφωνία παρά τις προειδοποιήσεις ότι η Τουρκία δεν ήταν ασφαλής χώρα για τους αιτούντες άσυλο και ότι το σύστημα ασύλου της Ελλάδας δεν λειτουργούσε.
«Ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και της Τουρκίας, δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο εγκλωβίστηκαν στα ελληνικά νησιά σε φρικτές συνθήκες σε καταυλισμούς και κλειστά κέντρα υποδοχής», δήλωσε η Dagmar Oudshoorn, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας Ολλανδίας. Τα κράτη μέλη της ΕΕ προσπάθησαν να αποφύγουν με τη συμφωνία αυτή την ευθύνη τους, όπως ορίζει το διεθνές δίκαιο, με αποτέλεσμα πολλές χιλιάδες άνθρωποι να υποφέρουν.
Οι τρεις συγκεκριμένες οργανώσεις επιθυμούν το ολλανδικό κράτος να αναλάβει την ευθύνη για τις συνέπειες της συμφωνίας. Επιθυμούν επίσης η Ολλανδία να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή της συμφωνίας ευθυγραμμίζεται με το εθνικό, το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο, ώστε να αποφευχθούν περισσότερες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ανακοίνωση των τριών ΜΚΟ
Άμστερνταμ, ΜΚΟ μηνύουν το ολλανδικό κράτος για τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας
Παρά τις άφθονες αποδείξεις ότι θα τεθούν σε κίνδυνο άνθρωποι και ανθρώπινα δικαιώματα, η ολλανδική κυβέρνηση ενέκρινε και εφάρμοσε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για τη μετανάστευση το 2016. Η Διεθνής Αμνηστία, η Stichting Bootvluchteling και η Defense for Children προσφεύγουν τώρα στα δικαστήρια κατά του ολλανδικού κράτους. Η Ολλανδία πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνη για την παραβίαση του ολλανδικού, του διεθνούς και του ευρωπαϊκού δικαίου και για τις πολυετείς εξευτελιστικές συνθήκες στα ελληνικά νησιά.
Με τη σύναψη της συμφωνίας, τα κράτη μέλη της ΕΕ προσπάθησαν να αναθέσουν την προστασία των προσφύγων στην Τουρκία και έτσι να αποφύγουν την ευθύνη τους βάσει του διεθνούς δικαίου. Σύμφωνα με τη συμφωνία, όλοι οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο που έφτασαν στα ελληνικά νησιά, θα στέλνονταν πίσω στην Τουρκία, παρά τις σαφείς ενδείξεις ότι εκεί δεν θα ήταν ασφαλείς για αυτούς. Ήταν επίσης γνωστό ότι η Ελλάδα δεν παρείχε επαρκείς διαδικασίες υποδοχής και ασύλου.
“Ως αποτέλεσμα αυτής της καταστροφικής συμφωνίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και της Τουρκίας, δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο εγκλωβίστηκαν στα ελληνικά νησιά, σε φρικτές συνθήκες σε καταυλισμούς και κλειστά κέντρα υποδοχής”, δήλωσε η Dagmar Oudshoorn, διευθύντρια της Διεθνούς Αμνηστίας Ολλανδίας.
‘Είδαμε καθημερινά τις οδυνηρές συνέπειες στην κλινική μας στη Λέσβο, με τη μορφή απερίγραπτου ανθρώπινου πόνου. Η ομάδα μας μετά βίας μπορούσε να ανταπεξέλθει στις τεράστιες ανάγκες για επείγουσα ιατρική και ψυχολογική βοήθεια. Τέτοιες συμφωνίες δεν πρέπει να γίνουν ποτέ ξανά”, λέει η Esther Vonk, διευθύντρια του Boat Refugee Foundation.
Ιστορικό λάθος
Σύμφωνα με τη συμφωνία, οι άνθρωποι που έφταναν στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου υποχρεώνονταν να ζητήσουν άσυλο εκεί και να παραμείνουν εκεί εν αναμονή της απόφασης για τις υποθέσεις τους. Η Διεθνής Αμνηστία και άλλες ΜΚΟ προειδοποίησαν ότι αυτό θα ήταν ένα ιστορικό λάθος. ‘Η κυβέρνησή μας γνώριζε πολύ καλά τις βλαβερές συνέπειες για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά παρ’ όλα αυτά υπέγραψε με ασυγχώρητες συνέπειες για χιλιάδες ανθρώπους και παιδιά. Η συμφωνία υπονόμευσε το παγκόσμιο σύστημα προστασίας των προσφύγων και έγινε ένα επικίνδυνο σχέδιο για περισσότερες τέτοιες συμφωνίες’, δήλωσε η Dagmar Oudshoorn. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Τουρκία δεσμεύτηκε να λάβει μέτρα για να εμποδίσει τους ανθρώπους να φύγουν για την Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα, η ΕΕ διέθεσε δισεκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 6 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2016 και άλλων 3 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2021, για τη στήριξη των προσφύγων που παραμένουν στην Τουρκία.
Άθλιες συνθήκες για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Λίγο μετά την υπογραφή της συμφωνίας το 2016, είναι απολύτως σαφές ότι η κατάσταση στα ελληνικά νησιά ήταν εκτός ελέγχου και η ικανότητα υποδοχής κάθε άλλο παρά επαρκής. Οι άνθρωποι αναγκάζονται να μένουν σε μη ασφαλείς και βρώμικους καταυλισμούς. ‘Υπάρχει έλλειψη τροφής, στέγης, ιατρικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων υγιεινής. Αυτό έχει αναφερθεί επανειλημμένα από οργανισμούς της ΕΕ, τον ΟΗΕ και διάφορες ΜΚΟ. Το 2020, περισσότεροι από 20.000 άνθρωποι έμεναν σε έναν καταυλισμό στη Μόρια της Λέσβου, ενώ υπήρχε χώρος μόνο για 2.840 άτομα”, δήλωσε η Dagmar Oudshoorn. Τα ευάλωτα άτομα, όπως οι έγκυες γυναίκες, τα ασυνόδευτα παιδιά και τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας, δεν είχαν επαρκή προστασία. Οι υπερβολικά χρονοβόρες διαδικασίες ασύλου σε συνδυασμό με την έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης είχαν σοβαρές συνέπειες για την ψυχική υγεία των κατοίκων. Οι ΜΚΟ ανέφεραν συχνά απόπειρες αυτοκτονίας, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, κατάθλιψη, άγχος και μετατραυματικό στρες.
“Οκτώ χρόνια μετά τη συμφωνία, λίγα πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο. Οι καταυλισμοί έχουν μετατραπεί σε κλειστά κέντρα υψηλής ασφαλείας με συνθήκες που μοιάζουν με συνθήκες κράτησης. Στη Λέσβο βλέπουμε καθημερινά τον απάνθρωπο αντίκτυπο της έλλειψης ιατρικής περίθαλψης, αξιοπρεπούς στέγης και υποστήριξης για τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες’, λέει η Esther Vonk, διευθύντρια του Boat Refugee Foundation.
Ολλανδική δέσμευση και ευθύνη
Παρά τις αναφορές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των παιδιών, η Ολλανδία συνέχισε να υποστηρίζει τη συμφωνία. Μεταξύ άλλων, η χώρα μας, ως πρόεδρος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είχε σημαντικό ρόλο στη δημιουργία και την εφαρμογή της συμφωνίας. Τα έγγραφα δείχνουν ότι η ολλανδική κυβέρνηση επέμενε στην εφαρμογή της συμφωνίας το συντομότερο δυνατό, ενώ γνώριζε για τις σοβαρές ελλείψεις στο ελληνικό σύστημα ασύλου και υποδοχής. Η ολλανδική κυβέρνηση ενήργησε γνωρίζοντας ότι υπήρχαν σαφείς ενδείξεις ότι η Τουρκία δεν θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις της ίδιας της ΕΕ για ασφαλείς τρίτες χώρες όταν συνήφθη η συμφωνία.
Πριν από ένα χρόνο, οι ΜΚΟ έκριναν το ολλανδικό κράτος υπεύθυνο για τις συνέπειες της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Στις 14 Σεπτεμβρίου 2023, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει την ευθύνη σχετικά με τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Αυτό οδήγησε στην αγωγή που κατατέθηκε σήμερα. Είναι σαφές ότι το ολλανδικό κράτος ενήργησε παράνομα με τη σύνταξη, την έγκριση και την εφαρμογή της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Με τον τρόπο αυτό, το κράτος συνέβαλε στη δημιουργία μιας απάνθρωπης κατάστασης. Πολλές αξιόπιστες προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν. Δεν βρέθηκαν λύσεις για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους καταυλισμούς. ‘Η ολλανδική κυβέρνηση αντιτάχθηκε στη μεταφορά ανθρώπων από τα νησιά στην ηπειρωτική Ελλάδα. Ενώ αυτό θα μπορούσε να έχει μειώσει την πίεση στα νησιά”, απάντησε η Dagmar Oudshoorn.
Κανένα σχέδιο για μελλοντικές συμφωνίες
Εν τω μεταξύ, η χωρητικότητα υποδοχής κινδυνεύει και πάλι να ξεπεραστεί. Από το 2023, οι αιτούντες άσυλο στα λεγόμενα “κλειστά ελεγχόμενα κέντρα” που αντικατέστησαν τους ανοιχτούς καταυλισμούς στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, σύμφωνα με πληροφορίες, αντιμετωπίζουν συνθήκες που μοιάζουν με συνθήκες κράτησης, υπερπληθυσμό και ανεπαρκείς συνθήκες διαβίωσης. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο περαιτέρω παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εκτός από τη λογοδοσία για τις συνέπειες της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, οι ΜΚΟ απαιτούν να τεθεί σε εφαρμογή ένας μηχανισμός για την πρόληψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το κράτος πρέπει να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή της συμφωνίας συμμορφώνεται με τους εθνικούς, ενωσιακούς και διεθνείς νόμους. Εάν το ολλανδικό κράτος δεν μπορεί να λάβει τέτοια μέτρα, οι Κάτω Χώρες θα πρέπει να αποσυρθούν από τη συμφωνία ή να αναστείλουν την εφαρμογή της.
‘Δεν το κάνουμε αυτό επειδή ανυπομονούμε να προσφύγουμε στο δικαστήριο, αλλά επειδή αυτό είναι το μόνο μέσο που μας έχει απομείνει. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είχε και έχει άμεσο αντίκτυπο στις ζωές δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Πρέπει να αποτρέψουμε τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας να χρησιμοποιηθεί ως πρότυπο για μελλοντικές συμφωνίες μετανάστευσης”, λέει η Esther Vonk.
Τη Δευτέρα, 8 Απριλίου 2024, τα μέσα ενημέρωσης είναι ευπρόσδεκτα από τις 11 π.μ. στη Χάγη στη συμβολική δράση στη διασταύρωση των οδών Korte και Lange Vijverberg στο Hofvijver. Αυτή θα επικεντρωθεί στην κατάσταση στα ελληνικά νησιά και θα είναι δυνατή η λήψη συνεντεύξεων.
Διαβάστε επίσης:
Το κρυφό σχέδιο της Τζόρτζια Μελόνι να «κυβερνήσει» την Ευρώπη και ο ρόλος του Τραμπ
Φαμπρίς Λεγκέρι: Από την Frontex και τις επαναπροωθήσεις στις Ευρωεκλογές με την ακροδεξιά της Λεπέν
Διεθνής Αμνηστία: Βαθιά λανθασμένη η επιχείρηση διάσωσης στην Πύλο
Βρετανία: O Σούνακ θέλει να στοιβάξει μετανάστες σε φορτηγίδες – Αντιδρά η Διεθνής Αμνηστία
